عملیات ترَیسر؛ برنامه سری دولت بریتانیا برای زنده دفن کردن سربازان خود در غاری در جبل الطارق

کوهستان آهکی یک تکه ساحل جبل الطارق که به آن ها «صخره جبل الطارق» (Rock of Gibraltar) گفته می شود بر روی قلمروهای دور بریتانیا در این منطقه نزدیک قسمت جنوب غربی سرزمین های اروپایی در شبه جزیره ی ایبریا مشرف است. این منطقه ی کوهستانی از دیرباز یک سد دفاعی طبیعی برای جبل الطارق بوده و در طول جنگ داخلی آمریکا در قرن هجدهم و بعدها در طول جنگ جهانی دوم، ارتش بریتانیا تونل های پرپیچ و خم بسیاری را در پایه ی این صخره برای مقابله با تهدیدات نظامی دشمن تعبیه کرده بود. بیش از ۵۰ کیلومتر تونل در پایه ی این صخره ی یک تکه بزرگ حفر شده و در داخل آن ها سلاح های سنگین، آشیانه هواپیما، سربازخانه، انبارهای مهمات و بیمارستان وجود داشت.

بعد از پایان جنگ جهانی دوم شایعه شد که درون این صخره ی بزرگ یک غار سری وجود دارد که برای ۶ سرباز بریتانیایی ساخته شده و از بیرون مهر و موم شده بود. این سربازان بر اساس نقشه ی ارتش بریتانیا می بایست یک سال در این مکان زنده مانده و در صورت افتادن این منطقه و ساحل آن به دست نیروهای آلمانی تحرکات آن ها را زیر نظر داشته باشند.

شایعات در مورد این مکان سری برای سال ها ادامه داشت و افراد بسیاری وقت و تلاش خود را معطوف مشخص کردن این موضوع و پیدا کردن تونل ها و غارهای موجود در این صخره نمودند. اولین مشاهدات عینی از این غار حدود ۵۰ سال پس از پایان جنگ جهانی دوم انجام گرفت. در اواخر سال ۱۹۹۷، گروهی از محققان که «گروه غارنوردی جبل الطارق» نامیده می شدند وزش باد ملایمی از داخل یکی از تونل های درون این صخره را حس کردند که در نهایت به کشف یک اتاق بزرگ در نوک قسمت جنوبی صخره جبل الارق منجر شد. گروه غارنوردی برای با خراب کردن یک دیوار آجری دری را کشف کردند که پشت آن مکان های دیده بانی را کشف کردند که دیوارهای آن ها با چوب پنبه پوشیده شده بود تا این مکان ها در برابر سرما و صدا عایق باشند. همچنین یک آنتن رادیویی و باقیمانده ی یک دوچرخه نیز در محل کشف شد.

این سالن بزرگ «پشت غار بمان» (Stay Behind Cave) نام گرفت و ده سال دیگر گذشت تا این که در نهایت مقامات بریتانیا اعتراف کردند که این محل در طی عملیاتی موسوم به «عملیات تریسر» (Operation Tracer) ساخته شده بود. این عملیات در تاریک ترین روزهای جنگ جهانی دوم برنامه ریزی شد. در سال ۱۹۴۰ فرانسه بدست نیروهای آلمانی افتاد و بدین ترتیب تنها اسپانیا بین هیتلر و هدف او یعنی جبل الطارق برای بدست گرفتن کنترل تمامی تحرکات دریایی در دریای مدیترانه وجود داشت. هدف هیتلر این بود که بریتانیا را از دیگر مناطق امپراطوری بریتانیا جدا کند. منابع اطلاعاتی بریتانیا به خطر این نقشه پی برده و عملیات تریسر را طرح ریزی کردند.

دریادار جان هنری گادفری، رییس بخش امنیت دریایی نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا پیشنهاد کرد که در صخره ی جبل الطارق باید یک مرکز دیده بانی سری ساخته شود که حتی در صورت اشغال این منطقه بدست نیروهای آلمانی نیز بتواند به کار خود ادامه دهد. این مرکز دیده بانی در یک سالن مخفی در درون این صخره قرار می گرفت و از طریق دو دریچه ی بسیار کوچک تحرکات نظامی نیروهای آلمانی در ساحل تحت نظر قرار می گرفت.

بدین ترتیب سه سرباز خبره برای محبوس شدن در این غار انتخاب شدند که با توجه به امکانات موجود در غار می توانستند یک سال در آن زنده بمانند. هیچ راه خروجی وجود نداشت و در صورتی که یکی از این سربازان به هر دلیلی می مرد باید جنازه ی او در کف آجری غار دفن می شد. تنها در صورتی که نیروهای آلمانی در کمتر از یک سال در این منطقه شکست می خوردند امکان زنده بیرون آمدن این افراد وجود داشت.

از ۶ نفری که برای این عملیات انتخاب شده بودند دو نفر پزشک، سه دیده بان و یک نفر نیز رهبر گروه بود. به یکی از پزشکان گروه که درجه سرگروهبانی داشت اطلاعاتی در مورد عملیات داده نشد تا این که وی رضایت خود را برای عملیاتی که اطلاعی از آن نداشت اعلام کرد. او سرگروهبان بروس کوپر نام داشت که در بخش درمانی ارتش بریتانیا فعالیت می کرد.

ساخت این سالن در دسامبر سال ۱۹۴۱ آغاز شد  در اویل سال ۱۹۴۲ ساخت این مرکز سری به پایان رسید. ابعاد این سالن ۱۴ در  ۵ و با ارتفاع ۲.۵ متر بود که در دیواره ی مشرف به ساحل دو شکاف کوچک برای دیده بانی ساحل جبل الطارق یکی مشرف به سمت غربی و دیگری شرقی ساحل در نظر گرفته شد. از همین شکاف های کوچک نیز هوای مورد نیاز سربازان تامین می شد. در داخل این سالن یک دستشویی، یک اتاقک کوچک ارتباط رادیویی و تانکر آبی با گنجایش ۴۵.۰۰۰ لیتر آب قرار داده شده بود.

دستگاه فرستنده بی سیمی که قرار بود دیده بان ها تحرکات نیروهای آلمانی را با استفاده از آن به نیروهای خودی اطلاع دهند توسط دو ژنراتور تغذیه می شد که یکی با محور دستی کار می کرد و دیگری با پدال دوچرخه ای خود نیروی لازم را برای فرستنده تامین می نمود. بخش هایی از این ژنراتور پدالی بعدها توسط گروه غارنوردی در سال ۱۹۹۷ در داخل غار کشف شد.

عملیات آزمایشی در ژانویه ۱۹۴۲ تحت هدایت سرهنگ گامبیر پَری که از افسران سرویس اطلاعاتی بریتانیا بود آغاز گردید. به خاطر ماهیت خطرناک عملیات یک افسر زبده در زمینه ی زنده ماندن در شرایط سخت برای مشاوره در مورد راه های زنده ماندن در این غار فراخوانده شد. نگرانی های مهمی در مورد رژیم غذایی، فعالیت های بدنی، اصول بهداشتی و نحوه ی لباس پوشیدن نیروهای داوطلب وجود داشت. همچنین شرایط روحی و روانشناسی آنان نیز از اهمیت بالایی برخوردار بود. در اواخر تابستان سال ۱۹۴۲ تیم کامل شش نفره در این غار مستقر شده و آماده ی عملیات شدند. غار نیز کاملاً مجهز شده و همه چیز برای بستن غار آماده گردید. سرویس امنیتی بریتانیا ساخت چنین مراکز مخفی دیده بانی را در سراسر جهان برای جنگ های آینده ضروری دانست.

از اقبال این سربازان، هیتلر توجه اش را از جبل الطارق به سمت جبهه شرقی معطوف کرد و عملیات تریسر هیچ گاه انجام نشد. بعد از یک سال انتظار این تیم شش نفره مرخص شدند و با خالی کردن غار از تجهیزات و تدارکات، سالن مذکور مسدود گردید. در سال ۲۰۰۸، بروس کوپر که آخرین بازمانده ی تیم ۶ نفره این عملیات بود برای بازدید از سالن مخفی مذکور به جبل الطارق رفت. او تایید کرد که این غار همانی بود که در سال ۱۹۴۲ برای وی و همراهانش آماده شد و قرار بود برای بیش از یک سال در داخل آن حبس شوند. کوپر دو سال بعد و در سن ۹۶ سالگی از دنیا رفت.