روز شعر و ادب فارسی؛ سالروز درگذشت شهریار، شاعر ایرانی

روز بیست و هفتم شهریور ماه، سالروز درگذشت شهریار، شاعر ایرانی، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب، نامیده شده است.

این موضوع را نخستین بار علی اصغر شعر‌دوست، نماینده اسبق مردم تبریز، به مجلس پیشنهاد کرد. وی، دلیل پیشنهاد خود را بی توجهی به شعر شمرده که یکی از مهم‌ترین وجوه هنر و حافظه تاریخی ملت ایران است.

او، در مورد انتخاب این روز، چنین بیان کرده است: شهریار هم از نظر توانائی ادبی، در عرصه‌های مختلف شعر همانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی طبع‌آزمائی کرد و هم، با مردم زیست. به همین خاطر شاید بتوان وی را شاعری کم نظیر نامید.

هم چنین، علی اصغر شعر‌دوست دلیل دیگر پیشنهاد خود را برای این روز، معاصر بودن شهریار قلمدادکرد که بحق انتخاب شایسته ای بوده است.

سید محمدحسین بهجت تبریزی در سال ۱۲۸۵ خورشیدی دیده به جهان گشود و در سال ۱۳۶۷ درگذشت. این شاعر شناخته شده ایرانی، اهل تبریز بود و به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده است.

شاید بتوان گفت، مهم‌ترین اثر شهریار منظومه حیدربابایه سلام (سلام به حیدربابا) است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود. جالب است بدانید که این مجموعه، به عنوان شعر مدرن شناخته می شود و به بیش از ۸۰ زبان زندهٔ دنیا ترجمه شده است.

گفتنی است که شهریار بیشتر در زمینه سرودن غزل شهرت داشت و از جمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. نامبرده  نخستین شعر خویش را در چهار سالگی به زبان ترکی آذربایجانی سرود. بی شک سرایش این شعر کودکانه، گواه نبوغ و قریحه شگفت انگیز او بود.

استاد شهریار شرح حال دوران کودکی خود را در اشعار ترکی اش بسیار زیبا، تاثیر گذار و روان به تصویر کشیده است.

سید محمدحسین بهجت تبریزی در مدرسه دارالفنون تهران درس خوانده و تا سال آخر پزشکی تحصیل کرد. وی همچنین دوره های انترنی خود را نیز در چند درمانگاه پشت سر گذاشت. اما به دلیل عشق و ناراحتی های ناشی از آن، از ادامه تحصیل محروم شد. او چند سال در اداره ثبت اسناد نیشابور و مشهد خدمت کرد و در سال ۱۳۱۵ به بانک کشاورزی تهران منتقل شد.

شهریار در تبریز با یکی از بستگان خود ازدواج کرده و ثمره این وصلت، دو دختر به نام های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی است. از دوستان مرحوم شهریار می توان به رحوم استاد صبا، استاد نیما، فیروزکوهی، تفضلی، سایه وزاهدی اشاره کرد.

اشعار نخستین شهریار عمدتا بزبان فارسی سروده شده است. شهریار خود می گوید وقتی که اشعارم را برای مادرم می خواندم وی به طعنه می گفت: «پسرم شعرهای خودت را به زبان مادریت هم بنویس تا مادرت نیز اشعارت را متوجه شود!» همین امر موجب شد تا شهریار طبع خود را در زبان مادریش نیز بیازماید و یکی از بدیعترین منظومه های مردمی جهان سروده شود.

منظومه «حیدر بابا سلام» در سال ۱۳۲۲ منتشر شد واز لحظه نشر مورد استقبال قرار گرفت. هنرمند موردبحث در سرودن این منظومه از ادبیات ملی آذربایجان الهام گرفته است. همچنین لازم است بدانید که این منظومه در اکثر دانشگاه های جهان از جمله دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده‌آمریکا مورد بحث رساله دکترا قرار گرفته است و برخی از موسیقیدانان همانند هاژاک آهنگساز معروف ارمنستان آهنگ جالبی بر آن ساخته است.

گفتنی است که عشق نا فرجام زمینی استاد شهریار، بال پرواز او را بسوی عشق نامحدود آسمانی می گشاید. به این ترتیب که در شعرش می گوید:

قفسم ساخته و بال و پرم سوخته اند

مرغ را بین که هنوزش هوس پرواز است!

در آخر هم اشاره کنیم که در سال ۱۳۸۴ مجموعه تلویزیونی شهریار به کارگردانی کمال تبریزی ساخته و در سال ۱۳۸۶ از طریق شبکه دوم سیما به نمایش درآمد. در این مجموعه جلوه‌هایی از زندگی این شاعر به تصویر کشیده شده‌است. البته این فیلم اعتراض دختر شهریار، «مریم بهجت تبریزی» همراه بود که می گفت «نود درصد سریال شهریار ساختگی است». ای در حالی بود که پسر شهریار «هادی بهجت تبریزی» معتقد است: «این سریال در کلیات هیچ مشکلی نداشت و در جزئیات هم دست هنرمند باز است که تغییراتی را بوجود آورد تا مجموعه برای مخاطب جذابیت داشته باشد».