آیا بروس لی می توانست در دنیای واقعی نیز شکست ناپذیر باشد؟

زندگی و حرفه برخی افراد خیلی زودتر از آنچه که باید به پایا می رسد و همین موضوع باعث می شود جنبه ای افسانه ای پیدا کنند، نمونه اش ژاندارک، جیمز دین و البته بروس لی. وقتی بروس لی در آستانه انتشار اولین فیلم  بزرگ و پرفروش بین المللی‌اش، اژدها وارد می شود (Enter the Dragon)، در سن تنها ۳۲ سالگی درگذشت، هر آنچه که می توانست به آن دست یابد به گمانه زنی و آه و افسوس تبدیل شده و وارد حوزه شایعه و حدس و گمان شد.

شاید اصلی ترین و کلیشه‌ای‌ترین سوالی که هنوز در مورد این رزمی کار و بازیگر افسانه ای وجود دارد این باشد: آیا بروس لی می توانست در یک مبارزه واقعی برنده باشد؟ کمتر کسی توانسته به اندازه بروس لی روی پرده سینما به کاریزمای فیزیکی او نزدیک شود. او کسی بود که دنیای فیلم های رزمی را از نو تعریف کرده و استانداردهای جدیدی در این زمینه ایجاد کرد که هنوز هم پابرجا هستند. در فیلم هایش، بروس لی رزمی کاری بسیار توانمند و خطرناک بود اما در دنیای واقعی لی چندان خطرناک نبود و علت و شیوه مرگش بسیاری را از قدرت او ناامید ساخت. از زمان مرگش، همواره از قدرت بدنی و کارآمدی فنون و حرکات رزمی او گفته می شود که نمونه آن را می توان در ده ها فایل ویدیویی در شبکه های اجتماعی دید.

سال گذشته کوئنتین تارانتینو با فیلم Once Upon a Time in Hollywood خود تصویری جنجالی و بحث برانگیز از این رزمی کار افسانه ای ارائه داد و وی را شخصیتی لاف زن و گزافه گو به تصویر کشید که حتی در مبارزه با یک بدلکار نیز شکست می خورد (دستکم یک بار). این تصویرسازی بسیاری را خشمگین کرد از جمله دخترش شانون. این صحنه از نبرد لی و کلیف بوث (برد پیت) از اولین دیدار لی و جین لبل، قهرمان دو بار مسابقات ملی جودو و بدلکار افسانه ای هالیوود الهام گرفته است که در سر صحنه فیلم برداری The Green Hornet در سال ۱۹۶۶ با هم آشنا شدند. در این رویارویی، لبل خیلی زود بروس لی را که هنوز بازیگری گمنام بود از زمین بلند کرده روی شانه هایش انداخته و دور صحنه گرداند.

لی و لبل خیلی زود با هم دوست شده و به مدت یک سال در اواخر دهه ۱۹۶۰ با هم تمرین کردند. در طی این تمرینات بود که لی حرکات گلاویز شدن را وارد فنون خود کرد که نمونه آن ها را در سکانس های سابمیشن حریفان در فیلم های لی می توان دید، از جمله مبارزه او و چاک نوریس در The Way of the Dragon. لبل دهه ها بعد ادعا کرد که شاگردش، روندا روزی، می توانسته به راحتی بروس لی را در مبارزه ای واقعی شکست دهد. علاوه بر لبل، لی سال ها با افرادی مانند چاک نوریس و جو لوییس کار کرد که هر دو از بهترین رزمی کاران زمان خود بوده و سابقه قهرمانی در مسابقات ملی و بین المللی کاراته و هنرهای رزمی ترکیبی را داشتند. به گفته یکی از دوستان لوییس، وی گفته بود که یکی از سخت ترین و شدیدترین ضربات طول عمرش را از بروس لی دریافت کرده است.

این اعتراف در حالی بود که لوییس یک کیک بوکسر سنگین وزن و بروس لی رزمی کاری لاغراندام و سبک بود. لوییس که در سال ۲۰۱۲ درگذشته گفته بود که تحت هدایت لی بوده که وی یک بار برای همیشه سبک مبارزه کاراته ای را کنار گذاشته و به مبارزه فول کنتاکت روی آورد. این واقعیت که مبارزان افسانه ای مانند لویس توسط بروس لی قبل از مشهور شدنش آموزش دیده اند موید این مطلب است که بروس لی از قدرت و مهارت بالایی برخوردار بوده است. امروزه نیز بزرگ ترین قهرمانان دنیای هنرهای رزمی با احترام و ستایش از بروس لی یاد می کنند.

در سال ۲۰۱۴ کانر مک گرگور ادعا کرد که بروس لی می توانسته قهرمان جهان در یو اف سی باشد و فلسفه او را الهام بخش خود برای ورود به دنیای بوکس دانست: «این کاری است که یک رزمی کار واقعی می تواند انجام دهد، آن ها می توانند تحت هر شرایطی خود را وفق دهند. بروس لی گفت، مانند آب باش، وقتی که آب وارد فنجان می شود خود به شکل فنجان در می آید [خود فنجان می شود]». در سال ۱۹۸۲، شوگر ری لئونارد، بوکسور افسانه ای اعلام کرد که ضربات مشت خود را با تماشای حرکات بروس لی بهبود بخشیده است. وقتی از منی پاکیائو در مورد سبک مبارزه اش پرسیده شد پاسخ او چنین بود: «مانند بروس لی».

لی در سال ۱۹۵۸ با ترکیب فنون وینگ چون و سبک مبارزه بوکس غربی برنده یک تورنمنت بین مدرسه ای در هنگ کنگ شد. او در سه راند توانست به سادگی قهرمان سه ساله شهر را هر راند یک بار به زمین بزند. این اولین تجربه بروس لی در دنیای مبارزه های قانونمند بود و بر اساس گفته های زندگینامه نویس لی از این تجربه خوشش نیامده و گفته بود که دستکش ها قدرت او را می گرفته اند. همین مبارزه بود که باعث تردید لی در مورد فنون ثابت وینگ چون شده و او را به تغییر آن ها و ابداع فنونی جدید کرد. انتقادهای او نسبت به سبک وینگ چون بعد از نقل مکان به سیاتل نیز خبرساز شد. بر سر همین سبک مبارزه ای بود که دومین مبارزه واقعی قابل توجه بروس لی رقم خورد.

بروس لی و یویچی ناکاچی، یک کاراته کای ژاپنی دارای کمربند مشکی بعد از روزها مجادله در نهایت روبروی هم قرار گرفتند اما مبارزه آن ها تنها ۱۱ ثانیه طول کشید. ضربات مشت بی محابای بروس لی، قهرمان ژاپنی را به کف زمین دوخت و سپس با یک ضربه تمام کنی به سر، او را ناک اوت کرد. اتفاقی مشابه به مهم ترین مبارزه دوران حرفه ای بروس لی تبدیل کرد. در سال ۱۹۶۴ در اوکلند، اد پارکر موسس سبک کنپو در آمریکا و اولین کارآفرین کشور در حوزه کاراته، بروس لی را به مسابقات بین المللی کاراته دعوت کرد. در آنجا بود که بروس عملکردی خارق العاده نشان داده و ضربه مشت یک اینچی معروف خود، شنا رفتن با یک انگشت و تکنیک های کونگ فو را به نمایش گذاشت.

علاوه بر این او در مورد برتری سبک های شخصی بر سبک ها ثابت و بدون تغییر سخنرانی کرده و استادان رزمی را به خاطر تحمیل کاتاهای سخت به شاگردانشان تقبیح کرد، سخنانی که خشم همه را برانگیخت. هفته ها بعد لی در مسابقاتی دیگر این بار کونگ فو سنتی را به تمسخر گرفت. وونگ جک مان که اون نیز در آن زمان مانند بروس لی ۲۳ ساله بود و می خواست مدرسه رزمی خودش را تاسیس کند لی را به مبارزه فرا خواند. ظاهراً در این نبرد که واقعیت اتفاقات آن در هاله ای از ابهام و تحت تاثیر شهرت پس از مرگ بروس لی قرار گرفت، مبارزه ای بسیار سخت و پایاپای بود اما در نهایت زمانی که لی حریف خود را به زمین کوبیده و مشغول زدن ضربات مشت به او بوده، حاضرین این دو را از هم جدا کرده اند.

لی برنده شد اما هیچکدام از دو طرف شرایط خوبی نداشتند. این مبارزه سه دقیقه ای به شدت لی را آشفته کرد و دریافت که محدودیت های وینگ چون آشکار شده است. او نمی دانست با حریفی که می خواهد از او فاصله بگیرد چه کند. آن شب بروس لی از تمام محدودیت های وینگ چون یا هر سبک خاص دیگری دور شد. بدین ترتیب بود که لی سبکی جدید از هنرهای رزمی به نام جیت کون دو را خلق کرد. یکی از دوستان و شاگردان بروس لی می گوید که او بسیار جلوتر از زمانه خود بوده است.

دن اینوسانتو بعدها تجارب خود را در اختیار اندرسون سیلوا قرار داد که از چهره های شناخته شده دنیای هنرهای رزمی ترکیبی است. وی در مورد تجربه خود در کنار بروس لی چنین گفته است: «من بیش از هر انسان دیگری توسط او زمین خورده و درد کشیده ام». شاگران و حریف های تمرینی بروس لی او را بسیار سریع و باهوش دانسته و «نابغه حرکتی» توصیف کرده اند. او مانند یک مبارز فکر می کرد نه یک رزمی کار و نمونه آن را به خوبی می توان در صحنه های مبارزه فیلم هایش دید. او به سبک اژدها مبارزه می کرد، در ابتدا ضربات را به دست جلوی حریف وارد کرده و آنقدر ادامه می داد که حریف را گیجه کرده و سپس با یک چرخش به سر او ضربه می زد، امروزه این ضربات و سبک مبارزه تنها در میان قوی ترین و فنی ترین مبارزان دیده می شود.

سبک مبارزه جانشینان بروس لی (سیگال، ون دام و جکی چان) همواره با سوالاتی از جانب مخاطبان همراه بوده است، حرکاتی که به وضوح بزرگنمایی در آن ها دیده شده و گاه مخاطب را به خنده وا می دارند اما در مورد بروس لی قضیه کاملاً متفاوت است. بروس لی باعث شد هزاران نفر به ورزش های رزمی روی بیاورند، او نه تنها یک سلبریتی بلکه یک قدیس حامی بود. از آنجایی که هنرهای رزمی حالتی عرفانی و دینی دارد، بی احترامی به بروس لی شبیه بی احترامی به یک قدیس نمادین و یک شخصیت بزرگ مذهبی است.

در روزهای اخیر مستندی با عنوان Be Water (آب باش) از شبکه در مورد زندگی و سبک مبارزات بروس لی منتشر شده که بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تریلر این مستند جذاب را در ادامه مطلب خواهید دید.

بیشتر بخوانید: هر آن چه که در مورد بروس لی؛ رزمی کار، بازیگر، شاعر و فیلسوف دوست داشتنی نمی دانستید