آیا روایات تجربه کنندگان مرگ در برنامه «زندگی پس از زندگی» صحت دارد؟

آیا روایات تجربه کنندگان مرگ در برنامه «زندگی پس از زندگی» صحت دارد؟

یکی از برنامه های تلویزیونی ماه رمضان امسال که سر و صدای زیادی به پا کرده، برنامه «زندگی پس از زندگی» است که هر شب پیش از افطار از شبکه چهار سیما پخش می شود. این برنامه که بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان صداوسیما پربیننده ترین برنامه افطار ماه رمضان سال ۱۴۰۱ است، درباره ی تجربیات مرگ موقت است و در هر قسمت میزبان کسانی است که این تجربه را داشته اند. این برنامه در ماه رمضان سال های ۹۹ و ۱۴۰۰ نیز پخش شده بود، اما امسال بیشتر مورد توجه قرار گرفته و حالا با طرفداران و منتقدان زیادی که پیدا کرده به یکی از سوژه های داغ شبکه های اجتماعی نیز بدل شده است.

«زندگی پس از زندگی» برنامه ای درباره ی مرگ و عالم ماوراء و روایت افرادی است که در تجربه ی مرگ تقریبی، از کالبد جسم خارج شدند و عالم برزخ را درک کردند و بازگشتند.

مجری «زندگی پس از زندگی» عباس موزون است که کار تهیه کنندگی و سوژه یابی این برنامه را هم برعهده دارد.

به گفته ی خودش از جوانی به موضوع عالم غیب علاقه داشت و از همان زمان شروع به مطالعه و تحقیق درباره ی این موضوع کرد. از سال ۹۵ کانالی تلگرامی تأسیس کرد که در آن شروع به انتشار روایات تجربه گران و پژوهشگران از عالم غیب و مرگ موقت کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت. او در نهایت حاصل تحقیقات چندین ساله ی خود درباره ی این موضوع را در قالب یک برنامه ی تلویزیونی به نام «زندگی پس از زندگی» در ایام ماه رمضان سال ۹۹ روی آنتن برد که با استقبال گسترده ی مخاطبان، این برنامه ادامه یافت و در ماه رمضان سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیز پخش شد.

«زندگی پس از زندگی» این روزها به برنامه ای جنجالی و بحث برانگیز بدل شده و نظرات درباره ی آن فراوان و متفاوت است. این برنامه طرفداران زیادی دارد که مشتاقانه پیگیر آن هست اما در عین حال منتقدانی هم دارد که صحت روایات تجربه گران را زیر سؤال می برند.

علیرضا اسماعیل‌زاده درباره ی این برنامه در وبسایت فرارو نوشته:

نام این برنامه از کتاب Life After Life گرفته شده که ریموند مودی (Raymond Moody) آن را در سال ۱۹۷۵ و در رابطه با موضوع «تجربه‌های نزدیک به مرگ» تالیف کرد (این اصطلاحی است که خود مودی برای نخستین بار آن را در همین کتاب به کار برد). این کتاب حاصل گفتگو با ۱۵۰ نفر از کسانی است که چنین تجربه‌ای داشته‌اند. مودی این نوع تجربیات را به عنوان اثباتی برای وجود روح غیرمادی و حیات بعد از مرگ در نظر می‌گیرد.

دیدگاهی که مودی در کتاب پرفروش خود مطرح کرده است، در طی سال‌ها با انتقادات گوناگونی از جانب رشته‌های مختلف علمی مواجه شده است. بیشتر انتقاداتی که به این دیدگاه وارد شده‌اند، بر نادرست بودن روش او در نتیجه‌گیری از داده‌ها تاکید دارند. برخی گفته‌اند که مودی در نتیجه‌گیری خود، تحقیقات علمی دربارۀ تجربه‌های توهمی را نادیده گرفته است و برخی دیگر هم بر این نکته تاکید کرده‌اند که هیچ مدرکی دال بر اینکه این افراد واقعا مرده باشند و آگاهیشان به صورت کاملا مستقل از بدن ادامه پیدا کرده باشد وجود ندارد.

به هر حال بحث دربارۀ موضوع تجربه‌های نزدیک به مرگ بحثی ادامه‌دار است که دربارۀ آن هنوز دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد و تبیین‌های مختلفی دربارۀ آن ارائه می‌شود؛ بنابراین معقول‌ترین انتظاری که می‌توانیم داشته باشیم این است که هر برنامۀ جدیدی که با محوریت این موضوع ساخته می‌شود بتواند گامی رو به جلو در شفاف‌تر کردن این بحث یا گشودن گره‌های آن بردارد و آگاهی تازه و نتیجه‌بخشی برای بیننده فراهم کند.

اما برنامۀ «زندگی پس از زندگی» کوچکترین قدمی در جهت پیشبرد این بحث نتوانسته است بردارد. این برنامه همانطور که نامش از کتاب مودی گرفته شده، تمام روح و ماهیتش هم در همان دیدگاه خلاصه شده و هیچ روشنگری تازه، استدلال تازه یا رویکرد تازه‌ای نسبت به موضوع ارائه نداده است. این برنامه بر خلاف این ادعا که می‌گوید «صرفا یک گفتگوی تلویزیونی نیست»، دقیقا فقط و فقط یک «شوی تلویزیونی» است که برای خیلی از مخاطبان جذاب است و حتی ممکن است تاثیرگذار هم باشد، اما هیچ رنگی از پژوهش و آگاهی‌بخشی واقعی در آن نیست.

نوع تجربه‌هایی که بعضی از افراد حاضر در گفتگو‌ها مطرح می‌کنند، بیش از آنکه با آموزه‌های اسلامی نسبت داشته باشند، با نوعی معنویت مدرن و غیردینی در پیوند هستند. ابین الکساندر در این برنامه می‌گوید که تا قبل از تجربۀ نزدیک به مرگش کاملا ماتریالیست بوده و هیچ اعتقاد دینی‌ای نداشته. اما با اینحال تجربۀ او کاملا بهشتی و دلپذیر بوده است. او می‌گوید این تجربه به او آموخته که آدم‌ها صرفا اگر به دیگران آسیبی نرسانند، زندگی درستی دارند. او با نقل قولی از کریستوفر کاپس می‌گوید: «مادامی که آدم‌ها وارد درگیری با دیگران نشوند یا به طرد موجودی دامن نزنند در مسیر درستی قرار دارند». شاید در ظاهر این حرف قابل قبولی به نظر برسد، اما خرافه یا انحراف همیشه به واسطۀ شباهتی که به حقیقت دارد می‌تواند در ذهن افراد رسوخ کند.

عبدالرضا داوری، فعال رسانه‌ای نیز در انتقاد از این برنامه نوشته است:

یکی از اساتید روانپزشک میگفت برنامه زندگی پس از زندگی، به بهانه تجربیات حین مرگ، مروج خرافات و توهمات و سوار شدن بر موج احساسات جامعه است. این روانپزشک با ارائه چند پژوهش علمی معتبر نشان داد که همه این موارد اگر صادق هم باشند، ناشی از فعل و انفعالات مغز و تجربه زیسته افراد است.

مثلا در حین مرگ با کاهش شدید فشار خون، انسان یک هاله سفید میبیند که احساس میکند وارد تونلی از نور شده یا حس رویاگون ملاقات با مسیح در مسیحیان و ائمه در شیعیان.فارغ از این، وقتی امکان راستی آزمایی ادعاهای مطروحه در این برنامه نیست، بیان عمومی آنها، جز ترویج خرافات، نتیجه‌ای دارد؟

واکنش مجری «برنامه زندگی پس از زندگی» به انتقادات

عباس موزون، مجری این برنامه در برابر این انتقادات سکوت نکرده است.

او در سال ۱۴۰۰ در مصاحبه ای درباره ی نحوه ی راستی آزمایی تجربه گران این برنامه گفته است:

تعدادی از سنجه ها و گزاره ها در این تجربه ها وجود دارد که ۱۵ مورد آن را آقای دکتر ریموند مودی در کتاب خود آورده بودند که یکی از آنان، تونل نور بوده است که البته تونل نور برای بیشتر این افراد اتفاق افتاده بود و برای برخی دیگر از اشخاص، گذرگاهی مثل پل، درب، پرده، پیاده رو یا … بوده است؛ اما عمدتا تونل بوده است.

همچنین گزاره های دیگری نیز وجود دارد که از سوی پژوهشگران این عرصه اعلام شده است.

به لطف خدا و به خاطر علاقه زیادی که داشتم و زمان بسیاری که اختصاص داده و می دهم، تجربه های داخلی و خارجی متفاوتی را جمع کرده و متوجه شدم که اشتراکاتی بیش از آنچه که اعلام شده، وجود دارد و در حال حاضر به حدود ۶۰ سنجه و گزاره برای راستی آزمایی رسیده ام که با آقای دکتر ریموند مودی نیز مطرح کردم و ایشان نیز قبول داشتند.

البته این ۶۰ سنجه و گزاره برای سنجش خود تجربه است و باید جدای از تجربه، تجربه گر را نیز سنجید و برای تجربه گران نیز نزدیک به ۱۰ تکنیک و فن دارم تا شخص را نیز بسنجم و در مجموع ۷۰ گزاره و سنجه برای راستی آزمایی «تجربه» و «تجربه گر» وجود دارد.

عباس موزون همچنین در گفتگویی جدید با خبرگزاری تسنیم در پاسخ به کسانی که صحت روایات تجربه گران این برنامه را زیر سؤال می برند از شاهدان فراوانی گفت که درستی روایات این افراد را تأیید می کنند.

موزون در یکی از پست های اخیر اینستاگرام خود نیز درباره ی انتقادات به این برنامه اظهار کرد: «تا پایان رمضان بر کارم تمرکز دارم و سکوت می‌کنم و پس از پایان رمضان به نقدهای به ظاهر علمی پاسخ می‌دهم. کار خیر صاحب دارد و با خاک پاشیدن خورشید را نمی شود خاموش کرد. این تحقیق پشتش به اقیانوس بند است و بنده کمترین نگرانی بابت پاسخگویی به نقدها را ندارم.»

مطالب مرتبط
مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
۶ نظر

ورود

  • ادمان اردیبهشت ۶, ۱۴۰۱

    من یه سوال دارم از کسانی که این تجارب رو زیر سوال میبرن! من خودم به شخصه آدم مذهبی نیستم اما چیزی که وجود دارد این برنامه صرفا استدلال های ذهنی و رویا ها نیست!

    در بسیاری از افراد روح یا وجود معنوی فرد علننا از جسم خارج شده و به نقاطی رفته که از لحاظ جغرافیایی امکان نداره مغز یا ذهن مادی انسان بتونه احساس کنه…. مثلا فرد تصادف کرده و روحش رفته ۵۰۰ کیلومتر آن ور تر پیش خانوادش و زندگی آن ها را نگاه کرده! همه این موارد هم با دو طرف راستی آزمایی شده!

    حالا اصلا یکشون بیاد دروغ بگه ده تاشون بیاد دروغ بگن حداقل از میان این ۱۲۰ الی ۱۳۰ نفر حدود ۸۰ الی ۹۰ نفر چنین تجربه ای داشتن که روحشون در موقعیت جغرافیایی دیگر قرار گرفته آیا همه این ۹۰ نفر دروغ میگن و حتی یک دونه از این ها هم راست نمیگن؟

    دانشمندان چطور میخوان این مورد رو به مغز یا تجربه آن نسبت دهند؟ چطور مغز یک نفر میتونه صدایی از ۵۰۰ کیلومتر آن ور تر را بشنود؟ ( همه این موارد و اتفاقات که فرد گفته روحم در موقعیت دیگری بود با سایر افراد در آن موقعیت راستی آزمایی شده! )

    باید بپذیریم که مادی نیستیم و خدایی هم هست…..

  • وحید اردیبهشت ۸, ۱۴۰۱

    تمام این گفته ها توسط قران و احادیث نیز گفته وتاییدشده.فقط ی چیزیو که خیلیهاشون نمیدونن،مثالی بزنم،اگه بهشت را استرالیا وجهنم را افریقا درنظر بگیریم،این ادمها تنها تونستن تا سرکوچشون برن وماورای کوچکی روتجربه کنن،این یک مثال بود..نفس یاروح برزخی میتونه تعداد زیادی به هراندازه که خودش بخواد ونیازباشد روتاکثیرکنه،وتمام اطلاعات رو دقیقتر از حواس این دنیای مادی به روح یانفس مخابره کنه،درظمن اونهایی که باورندارن حداقل برن راجب برون فکنی مطالعه کنن که ی علم پیش پاافتاده وسادس که همه میتونن زیرنظراستاد اموزش ببینن،به طوری که فردمیتونه جسم نجومی یابقول گفتنی نفس یامثلا روحشو ازتنش خارج کنه وبره به هرنقطه دنیا وببینه وبشنوه و درک کنه درکل اطلاعات کسب کنه ودیگرانو جاهای دورببینه ،حتی میتونه بره به سیارات دیگه،که دولت امریکا از این روش برای جاسوسی استفاده میکنه نه فقط امریکا بلکه کل دنیا ازاین روش استفاده میکنن،البته به صورت پروژهای خیلی پیشرفته تراستفاده میکنه.ما سه کالبدجسم یا بدن، نفس یانجومی، وروح را داریم.البته چیزی که اینها تجربه کردن درحد دنیای ارواح نبوده فقط درحدواندازه دنیای اجنه بوده،فرشته ها وروح میتونن به دنیای اجنه واردبشن ودیده بشن ولی اجنه دیگه نمیتونن به دنیای روح وفرشته ها وارد بشن ولی میتونن به دنیای ما ورودکنن،ببخشید اونقدر حرف زدم ،این علم اونقدگستردس که هرچی بحث کنی طرف بیشتر نمیفهمه،درکل اقایان پرفسورمغزواعصاب شما نمیفهمین فقط زمانی میفهمید که روح ازبدنتون جدابشه وانموقع دیگه خیلی خیلی دیره،وشوکه میشید،درود بر اقای عباس موزون وبرنامه زیباشون

  • رضا اردیبهشت ۱۱, ۱۴۰۱

    اگر از دیدن این برنامه‌ها لذت می‌برید نه‌تنها ایرادی ندارد، بلکه بهتر که پای صحبت‌های این مجری و مهمانانش بنشینید. در این قحطی برنامه‌های سرگرم‌کننده، همین برنامه هم غنیمت است. اما «سواد رسانه‌ای» و «تفکر انتقادی» داشته باشید. یعنی چه؟ یعنی اولا فکر نکنید آن چیزی که در این برنامه و برنامه‌های مشابه بیان می‌شود وحی منزل است و باید کلمه به کلمه و واو به واو آن را باور کنید. فضایی در ذهنتان به بدبینی تعمدی اختصاص بدهید تا بابت احساساتی که خرج می‌کنید از شما سواستفاده نشود. دوما، هر چقدر هم حجت برایمان بیاورند، دلیلی ندارد از مسیر عقل فاصله بگیریم و فکر کنیم با تماشای یک برنامه تلویزیونی عالم و آگاه شده‌ایم و به اندازه یک محقق یا مجتهد می‌دانیم. حتی اگر همه اطلاعات ارائه‌شده در این برنامه حقیقت داشته باشد، به این فکر کنید که شاید این فقط درصدی از حقیقت باشد و چه بهتر که به خیال پا گذاشتن به دریا خودمان را در چاله‌آب غرق نکنیم. سوما، مراقب باشید: قرار نیست چون قسمتی از محتوای یک برنامه با تجربیات شما و اطرافیانتان جور درمی‌آید، همه محتوا را به‌عنوان حقیقت محض ببلعیم. بله، شاید حتی خود ما هم در زندگی تجربه نزدیک به مرگ داشته باشیم و آن تونل نور را هم ببینیم. اما این دلیل نمی‌شود بقیه مطالب را هم مو به مو باور کنیم. حقیقت همیشه بسیار پیچیده‌تر و متفاوت‌تر از چیزی است که دیگران به شما نشان می‌دهند، بخصوص وقتی صحبت از مسائل ماورایی، عرفانی، تجربه‌گری و … در میان باشد. هیچ‌کس نمی‌تواند تضمین کند که دقیقا می‌داند بعد از مرگ با چه تجربه‌هایی روبرو می‌شویم. همه این‌ها، حتی اگر اثبات شود، در نهایت به تجربه انسان در زمان فرو رفتن به حالت اغما و بیهوشی و امثال آن محدود است، چون مرگ واقعی بازگشتی ندارد و حتی محترم‌ترین پیامبر خدا (حضرت محمد (ص)) هم از آن اجازه بازگشت نداشت (صرفا تنها کسی بود که عزرائیل به احترامش اجازه جدا کردن روحش را گرفت.

    • احمد فروردین ۷, ۱۴۰۲

      درست با یک برنامه مجتهد نشدیم و تازه شروعحرکت به سوی الله، برای کسانیست که تاکنون از شیطان به جای عقل پیروی می‌کردند. اما این برنامه هم ایراد خاصی نداره که نیاز به این همه نگرانی باشه. مصاحبه‌شوندگان، تجربه مرگ یا نزدیک به مرگ داشتن دیگه. گاهی هم تو حالت خواب بودن که خودشونم میگن و اون جاها ممکنه روح پرواز کرده باشه ممکنه ذهنشون تخیل کرده باشه. اما تجربیات کسانی که چند ثانیه از دنیا رفتن خیلی محکمه

  • حسین اردیبهشت ۱۲, ۱۴۰۱

    اثر این برنامه تو رفتار آدم ها خیلی زیاده، باعث میشه آدم ها به خودشون بیان و زیاد غرق این دنیا نشن، اینکه نشونه هوایی از اتفاقات دنیای واقعی میده که. فرد ندیده و تو کما بوده ولی همه رو با جزییات میگه خیلی عجیب و اثر گذار هستش

  • محمد اردیبهشت ۱۴, ۱۴۰۱

    سلام کسی اگه واقعاوعمیقا درکتب اسلاممی وقرآن تحقیق کنه میدونه همه این تجربه ها از نظر اسلام حقیقته ودیگه نمیگه اینا نوعی معنویت مدرنه واون استاد روانپزشکی هم که گفته اینا خرافاته وسوارشدن بر موج احساسات مردم باید بهش بگیم که با چند کلاس درس خوندن فقط تونسی روانپزشک بشی نه خدا وخالق کل هستی .مگه چقد علم داری که حکمتهای خدا روخرافه میدونی