این روزها بحث توله یوزهای ایرانی و کج سلیقگی و اهمال در مراقبت از آن ها از روز اول تولدشان بحث بسیاری از محافل شخصی و رسانه ای است. از سه توله یوزی که تولدشان باعث ایجاد موجی از خوشحالی در میان طرفداران حیات وحش در این وانفسای گرانی و مشکلات اقتصادی و زیست محیطی شده بود، اکنون تنها یک توله باقی مانده و شرایط خوبی هم ندارد در شرایطی که وضعیت آینده این توله و مادر او نیز در هاله ای از ابهام قرار دارد. بسیاری از صاحبنظران حوزه حیات وحش و افکار عمومی رویکرد سازمان محیط زیست و دست اندرکاران پروژه تکثیر در اسارت یوزپلنگ ایرانی معتقدند که سلسله ای از تصمیم گیری ها و اقدامات اشتباه ناشی از بی اطلاعی و بی تجربگی با این حوزه باعث رخ دادن چنین تراژدی ناخوشایندی شده است. در تازه ترین واکنش، یک دامپزشک معتمد سازمان حفاظت محیط زیست مدعی شده است که در صورت سزارین نشدن، توله یوزها جانشان را از دست می دادند.
دکتر بهرنگ اکرامی در جریان نشست خبری «فرصت‌ها و چالش‌های تکثیر در اسارت گونه‌های جانوری در معرض انقراض» که در سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، گفته است: «پس از انجام این عمل، اطلاعات برای یک دانشیار مامایی دانشگاه تهران ارسال شد و این متخصص گفت که این عمل باید حتی زودتر انجام می‌شد. گفت وگویی که میان متخصصان انجام می‌شود با پزشکان عمومی و مردم متفاوت است. بیشتر انتقادات توسط کسانی بوده که متخصص نبوده‌اند. هیچکس در ایران تجربه زایمان یوز را نداشته، اما گربه سان است و با اینکه تغذیه و زایمان آن خاص است، با بقیه گربه‌سانان تشابهاتی دارد. ما دوسال است که با چند نفر در مراکز تکثیر مشورت و در زمینه فاصله زایش بررسی‌های خوبی کردیم و اطلاعات پشتیبان (بک‌آپ) فنی خوبی تهیه کردیم. ما از استاندارد‌ها نیز بالاتر رفتیم».
وی در این باره افزود: «ما یک ماده داریم و نمی‌توانستیم با نظر متخصصانی که در جریان عمل سزارین نبودند، تصمیم بگیریم. مرحله دو زایمان دست مادر نیست و رحم شروع به انقباض و توله به سمت کانال حرکت می‌کند. بند ناف پاره شده و برداشت ما این بود که اگر توله خارج نشود تا نیم ساعت بعد تلف می‌شود. در علفخواران باید تا سه ساعت پرده‌های جنینی دیده و در گوشتخواران باید تا یک ساعت پس از زور زدن ترشحات رحمی مشاهده شود. ما مجوز جراحی داشتیم و وقتی زمان نداریم، نمی‌توانیم روی ۱۲ سال تحقیقات ریسک کنیم. یکی از توله‌ها درشت بود و در کانال چرخید و باعث تنگی شد و اگر دو ساعت می‌گذشت توله‌ها می‌مردند. سزارین عملی «اَگرِسیو» (تهاجمی) است و رحم باز می‌شود. برای انجام آن کسی می‌تواند نظر بدهد که بالای سر گونه باشد. جراحی خوب انجام شد و وقتی جفت خارج شد یعنی عمل با موفقیت انجام شده است».
دکتر اکرامی تصریح کرده است: « زمانی که رحم بسته شد، در ناحیه زخم انتی بیوتیک لازم را ریختیم و در ادامه از درمان‌های خوراکی آنتی‌بیوتیکی استفاده کردیم. «ایران» در پردیسان و توران مکمل و دارو را دریافت می‌کرد و حساسیتی نسبت به آن نشان نمی‌داد. «ایران» به صورت نیمه‌دست آموز بزرگ شده است. این گونه پس از ۴۸ ساعت وعده‌های غذایی را دریافت کرده که نشاندهنده آن است که عفونتی نداشته و به زندگی روتین خود بازگشته است. بعد از ۲۴ ساعت اگر مادر توله‌های خود را قبول نکند، شانس پذیرش توله‌ها پایین است. چون مادر توله‌ها را گردن نگرفت اقدام به دادن شیر به‌صورت دستی کردیم. الان که توله‌ها جدا شدند ما شانس این را داریم که دو تا سه ماه دیگر دوباره برای حاملگی «ایران» تلاش کنیم. از «ایران» نمی‌شد، شیر دوشید. نر طبیعی و ماده‌ای که در اسارت رشد کرده با یکدیگر تفاوت رفتاری دارند. نکته مثبت این است که نر و ماده یکدیگر را پسندیدند و مشکل جفتگیری حل شده است».
بدون نظر