اولین نشست خبری رئیسجمهور چندان تعجب و شگفتی نیافرید. مسعود پزشکیان ثابت کرده که لحن مشخصی دارد و در توضیح مطالب به روش خودش عمل میکند. بنابراین به نظر میرسد برای دستکم چهار سال آینده باید به این لحن و گفتار عادت کنیم. اگر این مسئله را حل کنیم به این میرسیم که رئیسجمهور در اولین نشست خبریش که نسبت به دیگر روسای جمهور بسیار دیر برگزار شد، در حد معدل روسای جمهور ایران ظاهر شد. اما او چه گفت و چه شنید؟ موارد زیر مهمترین نکات اولین نشست خبری رئیسجمهور است:
ابرپروژه پزشکیان
دو خبرنگار از رئیسجمهور پرسیدند که مهمترین برنامهاش برای چهارسال آینده چیست؟ پزشکیان در جواب یکی به «وفاق» و در جواب دومی به «مبارزه با فساد» اشاره کرد. اینجا تقریبا یکی از معدود مواردی بود که رئیسجمهور به موردی عملیاتی اشاره کرد. او گفت که لازمه مبارزه با فساد، اشراف دولت به حسابهای بانکی و اتصال آن به کدپستی هر فرد است. چنین اقدامی، تا حد زیادی مانع فرار مالیاتی میشود و از سوی دیگر جلوی وامهای فسادانگیز را میگیرد و راه را برای اعتبارسنجی و ارائه وامهای خرد به طبقات متوسط و پائین جامعه را فراهم میکند.
«ناترازی» کلیدواژه رئیسجمهور
پربسامدترین واژه در صحبتهای رئیسجمهور در اولین نشست مطبوعاتیاش کلمه ناترازی بود که بیشتر متوجه بنزین و دلار بود. گاهی در آخر جملات ناترازی محیطزیستی هم به آن اضافه میشد. ادبیاتی که ناترازی کلمه اصلی آن است راهحل را در گران کردن این اقلام میداند. همین چند روز پیش، روزنامه دنیای اقتصاد جمعی از فعالان سیاسی را جمع کرد تا به سخنرانی مسعود نیلی گوش سپارند. کلمه کلیدی نیلی در این سخنرانی بحران ناترازیها بود. او در این سخنرانی نه تنها ناترازیها را مشکل عمده کشور دانست که پیشنهادش هم «حل» همه ناترازیها بود. او اشاره کرد که حل یک ناترازی مانند بنزین مشکل را حل نمیکند. به نظر میرسد مهمترین تئوریسین دولتهای قبلی رئیسجمهور فعلی را به برداشتن همه یارانهها دعوت کرده است.
جملات رئیسجمهور در این نشست در نسبت با حرفهای او در مبارزات انتخاباتی یک تغییر مهم کرده بود. در مبارزات انتخاباتی مسعود پزشکیان تاکید میکرد که بدون «رضایت» مردم هیچ کاری در زمینه قیمت بنزین و دلار انجام نخواهد شد. حالا در اولین نشست مطبوعاتی او از «نارضایتیها» حرف میزد. او گفت که حل مشکل ناترازیها ناگزیر است اما دولت هر کاری در این زمینه انجام دهد نارضایتی گروهی را برمیانگیزد. به نظر میرسد رئیسجمهور از مرحله جلب رضایت به مرحله کنترل نارضایتی رسیده است.
اشاره به میرحسین موسوی با لفظ «آنیکی»
طبیعتاً سیاستمداران ایرانی اگر گاف ندهند روزشان شب نمیشود. در پایان نشست خبری، رئیسجمهور در پاسخ به یکی از روزنامهنگاران میکروفون را دست گرفت و درباره مسئله حصر توضیحاتی داد. اشاره به میرحسین موسوی، از محصوران با لفظ «اون یکی» موجی از انتقاد و اعتراض را در شبکههای اجتماعی در پی آورد.
برخی معتقدند رئیسجمهور برای رفع حصر اقدامات مهمی کرده و از جمله حصر آقای کروبی را رفع کرده است (گرچه آقای کروبی در اظهارنظری گفته است رفع حصر خود را بدون رفع حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد نمیخواهد) و باید به عمل توجه کرد، نه حرف. مخالفان میگویند به هر حال رئیسجمهور باید رعایت حال افکار عمومی را بکند. بدون چنین ملاحظاتی او پایگاه شکننده خود را از دست خواهد داد.
اطلاعات مهم در میان جملات
اطلاعرسانی دولت جدید بسیار ضعیف است. دولت درباره اقدامات خود اطلاعاتی ارائه نمیکند. یک دلیل آن میتواند این باشد که دولت درصدد است با مذاکره با نهادهایی خارج از کابینه به راهحل برسد. بههرحال دولت در این زمینهها اطلاعرسانی نمیکند اما ناگهان از خلال حرفهای رئیسجمهور میفهمیم کارهایی انجام شده است.
نمونهاش اینکه رئیسجمهور لابلای حرفهایش تصریح کرد وزارت ارتباطات در حال مذاکره با شورای عالی امنیت ملی است تا برخی چارچوبهای محدودکننده بر سر استفاده از اینترنت برداشته شود. یا در پاسخ به سئوال دیگر، گفت که از نیروی انتظامی خواسته است که با زنان برخورد نکند و حتی از صحبت چند روز پیش دادستان کل هم رمزگشایی کرد که گفته بود برخورد با زنان مبنای قانونی ندارد.
ادبیات رئیسجمهور در این زمینهها حقوقی نیست و معلوم نیست که به لحاظ قانونی چه اتفاقی افتاده است. آیا نیروی انتظامی در قالب ابلاغیهای از برخورد با زنان منع شده است یا صرفا قولی شفاهی ردوبدل شده؟ نتیجه مذاکرات با شورای امنیت ملی که تعداد قابل توجهی از اعضای آن را وزرای دولت هستند چه شده است؟
کیفیت سئوالات
فارغ از نوع پاسخگویی رئیسجمهور، کیفیت سئوالات هم مورد توجه قرار گرفته است. به جز سه سئوال که از سوی مریم شبانی (اندیشه پویا) و رضا غبیشاوی (عصر ایران) و خبرنگار جماران که به طور مشخص گشت ارشاد، فیلترینگ و گرانی نان را هدف قرار دادند، الباقی خبرنگاران ایرانی درباره برنامههای آینده رئیسجمهور سئوال کردند.
مشکل تا حد زیادی به زمان برگزاری نشست برمیگشت. به طور معمول اولین نشست رئیسجمهور در یکی دو روز بعد از انتخاب او برگزار میشود و استراتژی رسانهها معمولا به این معطوف میشود که در مسایل مشخص برنامههای رئیسجمهور را بپرسند یا از او درباره وعدههایش تضمین دوباره بگیرند. در مورد آقای پزشکیان اولین نشست مطبوعاتی تقریباً دوماه و نیم بعد از انتخابات و بعد از شکلگیری کابینه برگزار شد و حق این بود که رسانهها کمی روی عملکرد دولت در این مدت متمرکز شوند.
تشویقهای مداوم در طول برنامه هم انتقاداتی را برانگیخت. سئوال این است: کار روزنامهنگار سئوال پرسیدن است یا کفزدن. جواب کاملا مشخص نیست اما نمیتوان این موضوع را در نظر نگرفت که روسای جمهور در ابتدای دورهشان در اوج محبوبیت هستند و اصحاب رسانه هم با تشویق، پیام جامعه را میرسانند. رفتار «خاکی» رئیسجمهور هم در این زمینه بیتاثیر نبود. با اینحال یک اصل حرفهای وجود دارد که وظیفه اول روزنامهنگار سئوالپرسیدن بیرحمانه از اصحاب قدرت است.
مجریگری هادی حیدری به عنوان یک روزنامهنگار و طراح باسابقه در مطبوعات یکی از موارد مثبت این نشست بود. مجری با رویکردی حرفهای و کمی طنازی فضایی دوستانه ایجاد کرد که مکمل رفتار دوستانه رئیسجمهور بود.
بدون نظر