وب‌سایت تبیان در گزارشی تکان‌دهنده از گسترش فروش آزاد «داروی تجاوز» و خوراکی‌های حاوی مواد بیهوشکننده در فضای مجازی پرده برداشته است. طبق این گزارش، موادی که بی‌بو، بی‌مزه، محلول در نوشیدنی و مختل‌کننده حافظه کوتاه‌مدت هستند، به‌جای بازارهای زیرزمینی، اکنون در کانال‌ها و صفحات عمومی پیام‌رسان‌ها و حتی با امکان پرداخت رمزارزی عرضه می‌شوند.
داروی تجاوز چیست؟
داروی تجاوز یا Date Rape Drug به مجموعه‌ای از مواد بیهوشکننده و مختل‌کننده حافظه گفته می‌شود که رایج‌ترین آن‌ها در دنیا GHB، فلونیترازپام(روهیپنول) و کتامین است. این مواد معمولاً بی‌بو و بی‌طعم هستند و به‌سرعت در نوشیدنی‌ها حل می‌شوند. ویژگی اصلی آن‌ها ایجاد خواب عمیق، کاهش هوشیاری، فلج موقت، و پاک شدن حافظه چند ساعت قبل و بعد از مصرف است. همین اثر «فراموشی» و «ناتوانی در دفاع» باعث شده در ادبیات پزشکی و حقوقی جهان با عنوان «داروی تجاوز» شناخته شوند.
دلیل این نام‌گذاری طبقه‌بندی قانونی آن‌هاست؛ در بسیاری از کشورها این مواد تحت کنترل شدید قرار دارند، چراکه در سوءاستفاده‌های جنسی برنامه‌ریزی‌شده استفاده می‌شوند. مصرف‌کننده معمولاً هیچ تصویری از زمان حادثه نخواهد داشت و همین مسئله روند اثبات جرم را دشوار می‌کند.
شیوه‌های جدید فروش؛ از قرص تا خوراکی‌های به ظاهر بی‌ضرر
گزارش تبیان نشان می‌دهد که بازار این مواد محدود به قرص‌های معمول نیست. فروشندگان اکنون انواع مختلفی از این ترکیبات را عرضه می‌کنند.
۱. پودرهای استنشاقی و محلول‌های فوری
داروهایی که روی دستمال ریخته می‌شوند و تنها با چند نفس باعث بیهوشی چندساعته می‌شوند. فروشندگان ادعا می‌کنند که این مواد هیچ ردی برای شناسایی از خود باقی نمی‌گذارند.
۲. قرص‌هایی که به راحتی در نوشیدنی حل می‌شوند
این قرص‌ها بی‌بو و بی‌مزه توصیف شده‌اند و اثرشان بین ۳ تا ۵ ساعت است. فروشنده‌ها تأکید می‌کنند که قربانی حتی پس از حادثه نیز چیزی را به خاطر نمی‌آورد.
۳. شکلات‌ها و آدامس‌های آلوده
بسته‌بندی‌ها کاملاً شبیه تنقلات معمولی است و با شعارهایی مانند «افزایش میل جنسی»، «لذت فوری» و «مناسب مهمانی» عرضه می‌شوند اما ترکیباتی نامشخص دارند. قیمت این خوراکی‌ها حدود ۲۰۰ هزار تومان است و در کمتر از چند پیام قابل خریداری هستند.
قیمت پایین و قابلیت خرید با رمزارز
طبق گزارش تبیان، قیمت این داروها نسبت به گذشته کاهش یافته است. شش ماه پیش ورق ۱۰ عددی قرص ۲ میلی‌گرمی حدود ۱.۵ میلیون تومان بود، اما اکنون ورق ۱ میلی‌گرمی با ارسال، تنها ۶۴۰ هزار تومان هزینه دارد.
بسیاری از فروشندگان اعلام می‌کنند که پرداخت از طریق رمزارز را هم می‌پذیرند؛ روشی که امکان ناشناس ماندن و عدم ثبت تراکنش را فراهم می‌کند و طبیعتاً مورد استقبال افرادی قرار می‌گیرد که قصد پنهان کردن هویت خود را دارند.
نقش پلتفرم‌ها؛ ناکامی در کنترل محتوا
گزارش تبیان نشان می‌دهد که پلتفرم‌های پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی در مهار محتوای مربوط به فروش داروهای بیهوشکننده عملاً ناموفق بوده‌اند. ساختار این پلتفرم‌ها به فروشندگان اجازه می‌دهد پس از مسدود شدن یک کانال یا صفحه، ظرف چند ساعت با نام و شناسه جدید فعالیت خود را از سر بگیرند. استفاده از کلمات رمز، ایموجی‌ها، لینک‌های کوتاه و شیوه‌های تبلیغ غیرمستقیم نیز باعث شده شناسایی این محتوا برای سامانه‌های خودکار دشوار باشد.
علاوه بر این، الگوریتم‌های پلتفرم‌ها در تشخیص محتوای مرتبط با داروهای غیرمجاز یا اقلام آلوده‌ساز معمولاً دقیق نیستند، زیرا فروشندگان این کالاها از روش‌هایی استفاده می‌کنند که ظاهر فعالیت را مشابه فروش محصولات سلامت‌محور یا مکمل‌های خوراکی نشان می‌دهد.
چرا این مواد خطرناک‌اند؟
این مواد در اصل به گروه داروهای آرام‌بخش و بیهوشکننده تعلق دارند، اما دوزهایی که در بازار سیاه عرضه می‌شود اثرشان را از حالت درمانی به حالتی فلج‌کننده تبدیل می‌کند. ترکیباتی مانند GHB، روهیپنول و کتامین خیلی سریع جذب بدن می‌شوند و سطح هوشیاری را در مدت کوتاهی پایین می‌آورند. خطر آن‌ها زمانی بیشتر می‌شود که با مشروبات الکلی یا داروهای دیگر ترکیب شوند؛ وضعیتی که می‌تواند به افت شدید فشار خون، کاهش تنفس و حتی ایست تنفسی منجر شود. به همین دلیل پزشکان این حالت را «خفگی خاموش» می‌نامند، چون بدون جلب توجه اطرافیان رخ می‌دهد.
در کنار خطرات جسمی، این مواد به‌شدت بر حافظه کوتاه‌مدت اثر می‌گذارند و باعث گیجی، ناتوانی در تشخیص محیط و دوره‌ای از فراموشی کامل می‌شوند. همین وضعیت قدرت تصمیم‌گیری و توان دفاع فرد را از بین می‌برد، حتی اگر بیهوشی کامل رخ ندهد.
از آنجا که برخی از این مواد در کمتر از ۱۲ ساعت از بدن دفع می‌شوند، تشخیص آزمایشگاهی و اثبات جرم نیز دشوار است. به همین دلایل است که متخصصان در سراسر جهان آن‌ها را از خطرناک‌ترین ابزارهای خشونت جنسی مدرن می‌دانند.
اگر مشکوک شدید باید چه کار کنید؟
در صورت مشاهده علائم مشکوک مانند خواب‌آلودگی ناگهانی، گیجی، اختلال در حافظه کوتاه‌مدت، تاری دید، یا از دست دادن تعادل پس از مصرف نوشیدنی یا خوراکی، لازم است فوراً به یک محیط امن منتقل شوید و تنها نمانید. به فردی مورد اعتماد اطلاع دهید، از ادامه نوشیدن یا خوردن هر ماده‌ای خودداری کنید و در اولین فرصت به اورژانس یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
اگر نوشیدنی یا بسته خوراکی مشکوک هنوز باقی مانده، بهتر است آن را دست‌نخورده نگه دارید تا در صورت نیاز برای بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین ثبت زمان دقیق بروز علائم، ثبت نام مکان و افرادی که در آن موقعیت حضور داشته‌اند، و یادداشت‌برداری از هر جزئیاتی که به خاطر دارید می‌تواند در پیگیری‌های بعدی بسیار مؤثر باشد.
اقدام قانونی نیز اهمیت زیادی دارد. لازم است موضوع را در اسرع وقت به پلیس اعلام کنید تا از هدر رفتن فرصت‌های قانونی جلوگیری شود و امکان بررسی سریع فراهم شود. در کنار این اقدامات، افراد باید برای پیشگیری بیشتر، از نوشیدنی‌های رهاشده یا خوراکی‌های بسته‌نشده دوری کنند، لیوان خود را بدون نظارت رها نکنند و در جمع‌های دوستانه نیز حداقل سطحی از احتیاط را رعایت کنند. این اقدامات ساده می‌تواند در جلوگیری از یک حادثه جدی بسیار تأثیرگذار باشد
نوآوری‌های جهانی؛ دستبندهای تشخیص داروی تجاوز
در سال‌های اخیر، محققان در اروپا دست به طراحی ابزارهایی زده‌اند که هدفشان مقابله با خطر «داروی تجاوز» است: به‌طور مشخص گروهی از پژوهشگران در اسپانیا و پرتغال، یک دستبند طراحی کرده‌اند که می‌تواند در چند ثانیه وجود موادی چون GHB را در نوشیدنی تشخیص دهد.
کافی است یک قطره از نوشیدنی با بخش ویژه دستبند تماس یابد و اگر رنگ آن تغییر کند، یعنی ماده آلوده‌کننده وجود دارد. این ابزار در اسپانیا عرضه شده و برای جشن‌ها، کلوب‌ها و فستیوال‌ها برنامه‌ریزی شده تا به‌عنوان «سپر شخصی» در برابر جرایم جنسی شیمیایی عمل کند.
بدون نظر