جمعه هفته پیش به جمعه سیاه برای تاریخ سینمای ایران مشهور شد و عزت الله انتظامی، آقای بازیگر ایران در صبح آن روز درگذشت. در این مطلب نگاهی به برخی آثار مهم و فیلم های عزت الله انتظامی ؛ این بزرگمرد سینمای کشور داریم و در توضیح آنها از سخنان و صحبت‌های خود آقای بازیگر که از دل مصاحبه‌هایش بیرون کشیده شده استفاده کردیم. مرحوم انتظامی در بیش از صد فیلم (سینمایی و آثار تلویزیونی) و صد تیاتر(اجرا در صحنه) بازی کرده بود و کارنامه‌ای بسیار غنی دارد که پردختن به تک تک موارد آن نیازمند به سلسله مقالاتیست که شاید در آینده‌ای نه چندان دور، این پژوهش در روزیاتو ادامه یابد.
عزت الله انتظامی زاده سنگلج به سال ۱۳۰۳ است و در ۲۶ مردادماه سال ۱۳۹۷ در سن ۹۴ سالگی ایران را عزادار خود کرد.
انتظامی کار خود را در صحنه با انجام کارهای پشت صحنه شروع کرد و سپس توانست به پیش پرده‌خوانی برسد و در این هنر خودی نشان دهد. سبک خوانش او تحولاتی که در پیش پرده‌خوانی در سال‌های فعالیت او رخ داد هم در ستاره شدن او در این هنر بی‌تاثیر نبودند. (پیش پرده‌خوانی اجرای یک شعر به صورت مونولوگ توسط یک کمدین پیش از اجرای نمایش‌ها برای سرگرمی تماشاگران بود که به تدریج با اضافه شدن مضامین سیاسی به این شعرها، گاهی از خود نمایش‌ها بیشتر طرفدار پیدا می‌کرد.)
عکس زیر او را در سال ۱۳۲۵ هجری شمسی در حین اجرای یکی از این پیش پرده‌خوانی‌ها نشان می‌دهد. انتظامی چندین بار هم بابت پیش پرده‌خواندن‌های سیاسی بازداشت شده و یکی از این موارد مربوط به شعر بهشت برین بوده که روی ریتم آهنگ فولکلوریک و مشهوری بری باخ خوانده شده (یعنی باید شعر را با همان لحن ترانه اصلی بخوانید) بخشی از متن این شعر که منجر به بازداشت عزت الله انتظامی شده بود به این شرح است؛ متن شعر حالتی کنایه آمیز و طنز به روزگار آن زمان دارد:
ز سعی دولت دگر مملکت آباد شده قلب حزین همه ز غصه آزاد شده // لطف سران وطن شامل افراد شده بساط ظلم و ستم یکسره بر باد شده
سال و ماه ارزونیه روز و شب مهمونیه بساطت اعیونیه ای عمو // اندرین سال بخدا درد تو میشه دوا دیگه پشت وزرا بد نگو
توی سفره‌ش نون‌تو و میده پول خونتو گربگیره جونتو عزراییل // فرشته عدل و داد نشسته اندر کمین شکر خدا مملگت گشته بهشت برین
نمایش واریته بهاری جزو اولین کارهای عزت الله انتظامی (در عکس زیر دومی از سمت چپ) بود که بعدها به صورت تله تیاتر تلویزیونی هم در آمد. کارگردان کار پرویز خطیبی بود و سال تولید این اثر به ۱۳۲۸ برمی‌گردد. داستان این اثر در حقیقت حالتی اپیزودیک داشت و قسمتی که انتظامی در آن یک نقش بسیار کوتاه بازی می‌کرد حکایت «میرزا خنده‌رو» بود؛ مردی که کارش به بیمارستان می‌کشد و تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد و در حالی که یکایک اعضای بدنش بریده می‌شود خندهٔ او قطع نمی‌گردد. انتظامی شخصا هیچ چیزی از این فیلم و روز فیلمبرداری یادش نمی‌آمد.
عزت الله انتظامی برعکس بسیاری از هنرمندان یکبار ازدواج کرد و آن هم با دختری به نام بود که در سال ۱۳۲۵ به همراه خانواده‌اش هر هفته به دیدن تئاترهای او می‌آمد. مینا و او در سال ۱۳۲۶ با یکدیگر ازدواج کردند و این زن در دو سه تئاتر هم کنار همسرش بازیگری کرد ولی کار حرفه‌ای‌اش را ادامه نداد و ترجیح داد تا خانه نشین باشد. مینا انتظامی در سال ۱۳۸۹ درگذشت.
احتمالا شما هم مانند خیلی از علاقه‌مندان به سینما و تئاتر اعتقاد دارید که صدای گرم و خش‌دار عزت الله انتظامی چقدر زیبا بود و چرا او مانند برخی بازیگران خوش صدا همچون خسرو شکیبایی، هیچ گاه از جادوی صدای خود هم استفاده نکرد. باید گفت که جدا از اینکه انتظامی هنر خود را از گویندگی در رادیو شروع کرد، در سال‌های جوانی هم برای مدتی کوتاه عضو سندیکای دوبلوران ایران بود و در چند کار سینمایی هم صداپیشگی را انجام داد. اما به گفته خودش استعداد چندانی در این کار نداشته و باور داشته که در سینما و نمایش بهتر می‌تواند پتانسیل‌های خودش را نشان دهد.
فیلم گاو به کارگردانی داریوش مهرجویی اولین اثر سینمایی جدی انتظامی در سینما بود (پیش از آن دو اجرای کوتاه در فیلم‌های طوفان و واریته بهاری داشت) که موجب درخشش انتظامی شد و این فیلم اولین جایزه بین‌المللی را برای یک بازیگر ایرانی به ارمغان آورد. (برنده جایزه جشنواره شیکاگو). نکته جالب اینکه فیلم گاو هم توسط محمدرضا شاه پهلوی و هم توسط امام خمینی شخصا دیده شده و هر دو در زمان خود فیلم را تحسین کردند. فیلم گاو بر اساس داستانی کوتاه به قلم غلامحسین ساعدی به نام عزاداران بیل ساخته شده و به گفته انتظامی او در نمایش تلویزیونی گاو هم پیش از ساخت فیلمش در کنار بزرگانی چون علی نصیریان بازی کرده بود؛ نمایشی که امروزه متن آن در دسترس نیست ولی انتظامی در مصاحبه‌های خود گفته که داستان آن با داستان اصلی تفاوت‌هایی داشته است.
گاو ، اولین جایزه بین‌المللی برای یک بازیگر ایرانی
زمزمه‌های ساخت فیلم از سال ۱۳۴۶ زده شده و انتظامی و تیم سازنده فیلم در نهایت به روستایی به اسم بویینک رفته و در آنجا فیلم را با تمام مشقت‌ها می‌سازند. گاوی که در فیلم وجود دارد ۱۰۰۰ تومان خریداری شده بود و در اواسط فیلمبرداری هم زایمان می‌کند و برای همین مدتی فیلمبرداری به تعویق میفتد.
ادامه همکاری موفق او و مهرجویی
آقای هالو که دومین اثر انتظامی به شمار می‌رود نیز ادامه راه موفقیت اوست. این اثر هم مانند گاو پیش‌تر یک نمایشنامه تلویزیونی در سال ۱۳۴۳ داشت که به قلم نصیریان بود و در نهایت بعدها برای ساخت فیلم بازنویسی شد. بازیگری انتظامی در این فیلم از او یک تیپ خاص ساخت که به گفته خودش در برخی فیلم‌های دیگر هم از آن استفاده کرد. همچنین او در این فیلم در دو نقش حاضر شد و در هر دو نقش هم درخشید. دستمزد انتظامی در این فیلم ۳۵ هزارتومان بود.
همکاری گوگوش و عزت الله انتظامی
فیلم بی‌تا اولین و آخرین همکاری عزت الله انتظامی با فائقه آتشین (گوگوش) بود که در نقش پدر او ظاهر شد. نقش او در این فیلم چندان زیاد نیست اما مثل همیشه یک نقش خاص است که بازی در آوردن از آن نقش کار هرکسی نیست. خود عزت الله انتظامی نقشش را در این فیلم یک رل فرعی می‌دانست که پرداخت به آن مانند یک بازیگر نقش اصلی است و او باور داشت که این فیلم، بهترین کار سینمایی گوگوش بود.
نقشی که شبیه به پدر واقعی انتظامی بود
فیلم پستچی همکاری دوباره انتظامی با مهرجویی بعد از آقای هالو و گاو بود و او نقش نیت‌الله خان را در این فیلم ایفا کرد. ایده اصلی این فیلم از نمایشنامه‌ای به قلم گئورک بوختر در آمده بود و انتظامی گفته بود که برای ایفای این نقش از پدر خودش الهام گرفته است.
ستارخان ، آغاز همکاری انتظامی و علی حاتمی
فیلم ستارخان اولین همکاری انتظامی با علی حاتمی به شمار می‌رود و او در کنار بزرگانی چون علی نصیریان و پرویز صیاد و عنایت بخشی در این فیلم بازی کرد. به گفته انتظامی ارتش شاهنشاهی کمک بسیاری در ساخت فیلم کرد و حاتمی با حال و احوال بیمارش به ساخت فیلم پرداخت. سر صحنه فیلمبرداری این کار، انتظامی حین سوارکاری یک بار نقش بر زمین شد و نزدیک به دو هفته تحت درمان بود تا دوباره جلوی دوربین برگردد. فیلم ستارخان در اصل اولین فیلم جدی تاریخی ایرانی با بودجه‌ای نسبتا زیاد و تیم سازنده‌ای حاذق محسوب می‌شود؛ ژانری که مرحوم انتظامی به بازی در آن علاقه داشت. جالب است بدانید انتظامی و عوامل فیلم، این اثر را پیش از نمایش رسمی در کنار امیرعباس هویدا در منزل شخصی او تماشا کردند و نظر او را درباره اکران آن جویا شدند.
همکاری با ناصر تقوایی و دایی جان ناپلئونی که به انتظامی نرسید
در کارنامه انتظامی همکاری او با کارگردانان بزرگ به چشم می‌خورد و صادق کرده هم اولین و آخرین همکاری او با ناصر تقوایی بود که او در کنار بازیگرانی مثل سعید راد و محمدعلی کشاورز (از دوستان نزدیکش در عالم واقعیت) در آن به ایفای نقش ژاندارم فیلم پرداخت. صادق کرده بر اساس واقعیت ساخته شده و البته به گفته انتظامی دست‌هایی هم در واقعه تاریخی برده شده تا فیلم از منظر سینماتیک جذاب‌تر باشد. همکاری او با ناصر تقوایی در این فیلم باعث شد که او برای ایفاگری نقش دایی جان ناپلئون در سریالی به همین نام انتخاب شود اما بعدها به علت مشغله کاری نتوانست این نقش را بازی کند؛ موضوعی که انتظامی بارها در مصاحبه‌هایش بابت آن ابراز ناراحتی کرده بود.
همبازی با زیباروی سینمای ایران
فیلم قیامت عشق با نام درویش قرار بود اکران شود و عزت الله انتظامی در آن با فرشته جنابی همبازی بود. جنابی سوپراستار آن دوران سینمای ایران بود و به علت زیبایی اغواگونه‌اش در فیلم‌هایی خاص بازی می‌کرد. فیلم قیامت عشق هم به نوعی یک اثر اروتیک-اجتماعی به شمار می‌آید و خود انتظامی باور داشت که بودن چنین صحنه‌هایی در فیلم به ارزش هنری آن لطمه وارد کرده است.
فیلمی که هیچ وقت به اکران در نیامد
فیلم آپارتمان نشین‌ها (آن را با اجاره نشین‌ها اشتباه نگیرید) اثری از داود روستایی است که هیچ‌وقت به نمایش عمومی در نیامده و خود انتظامی هم بابت این عدم نمایش چندان ناراحت نبود چرا که معتقد بود این اثر را از روی سهل انگاری قبول کرده و بعدها فهمیده که این اثر، کار خوبی نبوده است.داوود روستایی بعدها بیشتر به مستندسازی روی آورد و دیگر ساخت فیلم‌های داستانی را ادامه نداد.
نشد آن چیزی که باید می‌شد
فیلم بنگاه تئاترال هم از جمله آثاری است که انتظامی نسبت به آن چندان روی خوش نشان نمی‌داد و معقد بود که فیلم باید در قالب همان تئاتر می‌ماند (این اثر هم مانند گاو و آقای هالو در ابتدا تئاتر بود و سپس تبدیل به فیلم شد) نمایشنامه اصلی توسط نصیریان نوشته بود و در جشن هنر شیراز بسیار از آن استقبال شد اما فیلم بنگاه تئاترال (که هیچ گاه به نمایش عمومی در نیامد) نتوانست آن چیزی باشد که تیم سازنده می‌خواستند.
عزت الله انتظامی در سال ۱۳۵۱کاری مشترک با ارکستر سمفونیک تهران روی صحنه تالار رودکی (وحدت) داشت که در آن قصه مشهور پیتر و گرگ (یک قصه فولکلوریک آلمانی که انیمیشن کوتاه آن چند سال پیش برنده جایزه اسکار هم شد) به صورت موزیکال اجرا شد. اجرایی که بعدها با گروه اپرای تهران دوباره اجرا شد و هر بار اجرای آن با سیل عظیم تماشاگران روبرو بود. این کار یکی از جدی‌ترین و بهترین کارهای انتظامی در زمینه گویندگی بود.
فیلمی که هیچ وقت انتظامی آن را ندید
شیر خفته یکی از آثار تجاری انتظامی محسوب می شود که مضمونی تاریخی داشت. کارگردان این کار اسماعیل کوشان یکی از بزرگترین تهیه کنندگان آن زمان سینمای کشور بود که برای اولین بار دست به کارگردانی زده بود. فیلم قرار بود در دو نسخه آلمانی و ایرانی ساخته شود که اینجور هم شد و برای هر دو نسخه به طور مجزا فیلمبرداری کار صورت گرفت. بیک ایمانوردی هم قرار بود در کنار انتظامی بازی کند که در نهایت به خاطر اینکه نامش قبل از بازیگر اصلی فیلم (بازیگری آلمانی به اسم یوهان هس) روی تیتراژ نقش نمی‌بندد، قبول نکرد در فیلم بازی کند. فیلم شیر خفته با بودجه هنگفتی ساخته شد و در هر دو کشور هم به اکران در آمد اما نه موفقیت تجاری کسب کرد و نه بین منتقدان محبوب واقع شد. خود انتظامی هم هیچ‌گاه فیلم را ندید و از بازی در آن به حدی راضی نبود که دستمزد خودش را برای فیلم به طور کامل نخواست.
فروزان و انتظامی و دلالی خون
دایره مینا بازگشت همکاری انتظامی با مهرجویی بود و او در کنار علی نصیریان بار دیگر در فیلمی به نویسندگی غلامحسین ساعدی بازی کردند. انتظامی در زمان حیات خود در مصاحبه‌هایش گفته بود که قرار بود نام اصلی فیلم آشغالدونی باشد و بعدها نام دایره مینا جایگزین آن شد. فیلم در زمان خود موضوعی جنجالی را مطرح می‌کرد و آن هم دلالی خون بود. فیلم در ابتدا اجازه نمایش نگرفت و وزارت بهداری جلوی آن ایستاد و بعدها از سوی وزارت فرهنگ و هنر رسما توقیف شد. در نهایت فیلم با کوتاه شدن و سانسور شدن صحنه‌هایی بعد از دو سه سال اجازه اکران گرفت. انتظامی از بازی فروزان در این فیلم نیز تعریف و تمجید کرده بود.
بهترین کار علی حاتمی از نظر آقای بازیگر
حاجی واشنگتن فیلمی در ابعاد بین‌المللی بود که علی حاتمی با انتظامی و بازیگران خارجی آن را ساخت و در بین فیلمبرداری سریال هزاردستان ساخته شده بود. دستمزد انتظامی به گفته خودش ۴۰ هزار تومان برای فیلم بود که در آن زمان دستمزد چندان بالایی به حساب نمی‌آمده به خصوص آنکه فیلبمرداری کار نزدیک به یک سال طول کشیده بود. انتظامی نقل کرده که در کشورهای خارجی تیم سازنده را تحویل نمی‌گرفتند و او مجبور شده در نهایت به توصیه حاتمی، از خانواده‌اش در تهران بخواهند جایزه جشنواره شیکاگو‌اش را برایش پست کنند و با نشان دادن آن به استودیوهای خارجی، روی خوشی را از جانب آنها بگیرند. نسخه ترمیم شده حاجی واشنگتن این روزها در صدا و سیمای ملی در دستور کار قرار گرفته و قرار است تا چندماه آینده به نمایش در بیاید. حاجی واشنگتن یک شخصیت واقعی بوده که در دوره محمدرضا شاه هم زندگی میکرده و در هند کاردار سفارت ایران بوده است. انتظامی شخصا این فیلم را بسیار دوست داشت و آن را بهترین کار علی حاتمی می دانست.
فیلمی که انتظامی با اصرار در آن بازی کرد
کمال الملک دیگر همکاری انتظامی و علی حاتمی بود که به گفته خود آقای بازیگر، او چندان مایل به بازی در آن نبوده است چرا که اصولا نقش پادشاهان را یک نقش عصاقورت داده و معذب برای بازیگران قلمداد می‌کرد. حاتمی چندین بار به انتظامی اصرار کرد تا در فیلم بازی کند و او در نهایت راضی شد که در فیلم بازی کند ولی همیشه از اینکه چرا دوبلور جای او حرف زد و از صدای خودش استفاده نشد، شاکی بود.
بازگشت مهرجویی به سینما
اجاره نشین‌ها یک کمدی درخشان در تاریخ سینمای ایران است که در بحبوحه سال‌های پایانی جنگ ایران و عراق ساخته شد و دلیل ساخته شدنش هم به قول خود کارگردان، دادن روحیه شادی به مردم جنگ زده ایران بود. خانه داخل فیلم در محله صادقیه قرار دارد و در حقیقت دو خانه شبیه به یکدیگر است. دستمزد انتظامی برای این فیلم ۱۵۰ هزار تومان بود (برای شش ماه کار) و انتظامی دلیل قبول این نقش را بیشتر رفاقتش با مهرجویی عنوان کرده بود که بعد از سالها قصد بازگشت به سینما را داشت. انتظامی گفته که برای فرو رفتن در نقش قصاب فیلم مدت‌ها با قصاب‌های تجریش گفتگو کرده و تا ماه‌ها با آنها سروکله می‌زده است. سکانس دنبال کردن عبدی همراه با کلنگ سکانس مورد علاقه انتظامی بود و گفته بود: «به جان بچه‌ام اگر دستم بهش می‌رسید آن را به شکمش می‌زدم!»
بازگشت به ژانر تاریخی مورد علاقه عزت الله انتظامی
شیرسنگی اولین همکاری انتظامی و مسعود جعفری جوزانی است و نقبی به ژانر تاریخی (ژانر مورد علاقه این بازیگر) است. جعفری جوزانی در آن سالها یک ارگردان جوان نسل پس از انقلاب بود و انتظامی که شخصا طرفدار کارگردانان قدیمی بود، به سختی رضایتش برای شرکت در این فیلم جلب شد. بزرگترین مشکل فیلمبرداری شیرسنگی از زبان انتظامی مساله استحمام بازیگران بود چرا که نزدیکترین حمام به لوکیشن فیلمبرداری کار ۳۰ کیلومتری فاصله داشت.
وساطت انتظامی برای تمام شدن فیلم
فیلم جعفرخان از فرنگ برگشته هم مانند بسیاری از آثار دیگر انتظامی، فیلمی بود که پیش‌تر نمایش آن را در سال ۱۳۴۴ بازی کرده بود و به گفته انتظامی داستان نمایشنامه با فیلمنامه تفاوت‌هایی داشت. فیلمبرداری کار سه ماهی طول کشید و فیلم مدتی هم به علتی که ابتذال نامیده شده بود، توقیف ماند. فیلم قرار شد با ممیزی‌هایی به اکران در بیاید که علی حاتمی زیر بار آن نمی‌رفت و تهیه کننده با او کارش به دعوا کشیده شد. انتظامی در مصاحبه‌های خود گفته بود که او در نهایت به دیدن حاتمی رفته و او را راضی کرده که خودش بیاید و فیلم را اصلاح کنند و پایان‌بندی آن را تغییر دهند تا رنگ اکران به خود بگیرد. امروزه نسخه اصلی و بدون سانسور هم در بین محافل سینمایی یافت می‌شود که بیشتر کارشناسان سینمایی آن را اثر بهتری از محصول نهایی اکران شده می‌دانند.
آغاز شروع گلایه‌ها از مهرجویی
شیرک بازگشت زوج هنری مهرجویی و انتظامی بود و فیلمنامه آن توسط کامبوزیا پرتوی (از دوستان جعفر پناهی) نوشته شده بود. انتظامی نقش تهیه کننده را هم در فیلم داشت اما این جزو معدود کارهای مشترک او با مهرجویی بود که انتظامی چندان از آن دل خوشی نداشت. او اعتقاد داشت که پس از اجاره نشین‌ها توقعات از مهرجویی بالا رفته بود و دیده نشدن فیلم هم به همین علت بود.
نقش کوتاه درخشان
انتظامی در کشتی آنجلیکا نقش چندان زیادی نداشت ولی همانند آخرین اثر تاریخی‌اش (راه آبی ابریشم) توانست در مدت زمانی کوتاه نقشی ماندگار را خلق کند. کشتی آنجلیکا فیلمیست که انتظامی در زمان زندگی خود بیش از ده بار آن را دید و همیشه از آن لب به تحسین می‌گشود. به گفته انتظامی او از نقش فرمانفرمای هزار دستان تا حد زیادی برای بازیگری در این فیلم الهام گرفته بود.
حذف سکانس‌های بازی انتظامی در هامون
انتظامی در اثر جاودان داریوش مهرجویی یعنی هامون در کنار خسرو شکیبایی بازی کرد؛ یکی از آثار مورد علاقه انتظامی که البته گله‌هایی هم نسبت به بدقولی‌هایی مهرجویی در طول مدت زمان فیلمبرداری داشت. در زمان شروع فیلمبرداری فیلم بعد از وقفه‌ای یکساله، انتظامی دچار مشکل پروستات می‌شود و چون برای بازیگری مشکل داشت، مهرجویی بسیاری از صحنه‌هایی که کاراکتر او حضور دارد را حذف می‌کند؛ امری که به باور انتظامی باعث لطمه زدن به فیلم شده بود. انتظامی ادعا کرده بود که چهار صحنه مهم از بازی او در فیلم حذف شده و نقشش به همین خاطر نیست و نابود شده؛ در حالی که او در مدت زمان فیلم علی رغم مشکلات و دردهای بسیارش پا به پای مهرجویی آمده است. او به مهرجویی نسبت به حذف این سکانس‌ها اعتراض هم کرد که پاسخ نستا سردی از سوی او شنید: «زیاد بود؛ حذفش کردیم.» همین مسایل باعث شد که او در سال‌های بعد کمتر با مهرجویی کار کند (البته درست پس از هامون، فیلم بانو در سال ۱۳۷۰ را با او کار کرد که هیچ وقت اکران نشد)
اوج قدرت بازیگری انتظامی
فیلم ناصرالدین شاه آکتور سینما اولین همکاری انتظامی و مخملباف بود و نخستین کاری از این کارگردان بود که با تیم بازیگری ماهر و توانمند ساخته می‌شد.این فیلم به دید بسیاری از منتقدین اوج بازیگری و شاهکار قدرت اکتینگ عزت الله انتظامی به شمار می‌رود و بودجه گزاف فیلم و فیلمبرداری آن در کاخ گلستان هم باعث هرچه بهتر شدن آن شد.او در این فیلم هر دو نقش ناصرالدین‌شاه و مظفرالدین شاه را بازی می‌کند و به گفته خودش در نقش مظفرالدین‌شاه بداهه پردازی زیادی کرد. او انقدر از محسن مخملباف و همکاری با او رضایت داشت که گفته بود حاضر است بدون هیچ قراردادی در هر کاری با او همکاری کند.
بزرگترین نقش کوتاه
بعد از بازی در فیلم‌هایی چون میکس و توفان و جهان پهلوان تختی و روسری آبی و روز فرشته و… می‌رسیم به خانه‌ای روی آب که انتظامی در دو سکانس فیلم بهمن فرمان‌آرا حضور دارد اما نقشش را به یادماندنی می‌کند. بسیاری از ریزه‌کاری‌های او در بازیگری این فیلم ابدعات خودش بوده که فرمان آرا با روی باز آنها را پذیرفته و خود انتظامی آن را بزرگترین نقش کوتاه خود بعد از فیلم بی‌تا می‌داند.
همکاری دیرهنگام با کیمیایی
انتظامی بازی در فیلم‌هایی چون سایه روشن و گاوخونی را بازی می‌کند و سپس برای اولین بار و خیلی دیر با مسعود کیمیایی همکاری می‌کند آن هم در فیلم حکم به سال ۱۳۸۳. این همکاری دیرهنگام کمی برای انتظامی استرس زا بوده چرا که می‌پنداشته دیگر برای بازیگری در نقشی که برایش در نظر گرفته شده پیر شده ولی در نهیت می‌تواند گلیم خود را به خوبی از آب بیرون بکشد و در کنار بازیگران جوانی چون بهرام رادان و لیلا حاتمی بدرخشد.
بازی در چهل سالگی در آستانه ۸۶ سالگی
بعد از بازی در مینای شهرخاموش و ستاره می‌شود و زادبوم و… انتظامی در سران ۸۶ سالگی در فیلم چهل سالگی بازی می‌کند. فیلمی که در کنار راه آبی ابریشم آخرین حضور او در یک اثر سینمایی محسوب می‌شود. او بعد از این دو فیلم در مستندی به اسم …و آسمان آبی بازی می‌کند که درباره زندگی خودش است و توسط یک فیلمساز جوان به اسم غزاله سلطانی (که او را با ساخت فیلم پرسه در حوالی من می‌شناسیم) ساخته می‌شود. در این مستند جمعی از هنرمندان حرفه‌ای سینمای ایران حضور دارند که از میان آنها می توان به، قاسم قلی‌پور (تهیه‌کننده)، مجید انتظامی (آهنگساز)، مستانه مهاجر (تدوینگر) و حسین ابوالصدق (صداگذار) اشاره کرد. خود انتظامی درباره این فیلم گفته بود: «این اثر درباره موضوع زندگی من است و به طور خاص تنهایی‌ام را به تصویر می کشد.» انتظامی در همین تنهایی که خودش از آن سخت می‌گفت، در سال ۱۳۹۷ چشم از جهان فرو بست.
بدون نظر