آیا می دانستید در گذشته نوشیدنی های انرژی زا حاوی مواد رادیو اکتیو بودند؟

در زندگی فرسایشی دنیای مدرن، اغلب انسان ها برای کاهش میزان خستگی و سرحال نگه داشتن خود دست به دامن نوشیدنی های انرژی زا می شوند.

اما شاید جالب باشد بدانید که این نوشابه ها، پیشینه یکصد ساله دارند و حدود یک قرن پیش هم مردم برای درمان ضعف و سستی های خود از نمونه های اولیه این نوشیدنی ها استفاده می کرده اند.

در آن زمان برای ایجاد انرژی از یک ماده انرژی زای واقعی استفاده می شده که با شنیدن آن تعجب خواهید کرد؛ ماده اصلی این نوشیدنی ها، «رادیوم» بوده است.

رادیوم را تقریبا همه از دوران تحصیل خود به یاد داریم که یک ماده‌ی رادیواکتیو در گروه فلزات قلیایی است و رنگ سفید و درخشان دارد. این ماده، انرژی تابشی خود را در نتیجه فروپاشی هسته ای منتشر می کند.

از آنجا که مصرف رادیوم در دهه ۱۹۹۰ میلادی موجب می شد تا مردم انرژی زیادی گرفته و بر سستی های بدنشان فائق بیایند، بنابراین چندان برایشان مهم نبود که به مضرات مصرف رادیواکتیو در طول زمان توجهی کنند و بدون هرگونه نگرانی، خود را در برابر خطرات احتمالی حاصل از مصرف این ماده شیمیایی قرار می دادند.

رادیومِ انرژی زا؟

یکی از نوشیدنی های انرژی زا در گذشته RadiThor نام داشت که ترکیب بسیار ساده ای از رادیوم و آب بود. این نوشیدنی در دهه ۱۹۲۰ میلادی در شیشه های کوچکی با قیمت حدود ۱ دلار (معادل ۱۵ دلار کنونی) فروخته می شد.

کارخانه تولید کننده ادعا می کرد که این نوشیدنی نه تنها موجب افزایش انرژی می شود، بلکه در پیشگیری از ابتلا به بیماری های گوناگون همانند ضعف و ناتوانی جنسی نیز موثر است.

یکی از مشتری های همیشگی و پر و پا قرص نوشیدنی RadiThor، صنعت گر، ورزشکار و یکی از ثروتمندان وقت آمریکا به نام «ایبن بایرز» از پیتزبورگ بود. او نخستین بار این نوشیدنی را برای درمان بازوی شکسته خود مصرف کرد و پس از آن به این نوشیدنی معتاد شد. جالب این بود که این محصول هیچ نوع ماده مخدر یا اعتیارآوری در خود نداشت و به همین خاطر، احتمالا اعتیاد بایرز، ذهنی و روانی بوده است.

با استناد به گزارشات موجود از آن زمان، ایبن به مدت ۳ سال، روزانه دو تا سه بطری از این نوشیدنی را می نوشیده. در آخر نیز همین اعتیاد وی را از پای درآورد. تداوم در مصرف رادیوم برای مدت طولانی موجب شده بود تا رادیواکتیو به بافت های استخوانی وی نفوذ کرده و موجب از هم پاشیده شدن آنها شود. این موضوع، موجب فرسایش و سائیدگی زیاد اسکلت بدنش شد. به گونه ای که استخوان فک خود را به طور کامل از دست داده و به دیگر بیماری های استخوانی مبتلا شد. در آخر نیز  در ۳۱ مارس ۱۹۳۲ میلادی به بدترین شکل ممکن جان خود را از دست داد.

شاید بد نباشد اشاره کنیم که در سال ۱۹۱۴ میلادی، یک پروفسور علم طب به نام ارنست زوبلین که در دانشگاه مریلند، دروس پزشکی تدریس می کرد، در یک گزارش ۷۰۰ صفحه ای ثابت کرده بوده که شایع ترین عوارض جانبی مصرف رادیوم شامل مردگی بافت ها و ایجاد زخم است.

اما این هشدارهای پزشکی چندان مورد توجه قرار نگرفت و RadiThor همچنان نوشیدنی های رادیوم خود را تا اواخر دهه ۱۹۲۰ میلادی می فروخت.

پس از مرگ Byers، جسد وی در یک لایه ورقه سربی قرار داده شد تا رادیواکتیوها از استخوان ها به باقی بدنش وارد نشوند. حدود ۳۳ سال پس از فوت او، در سال ۱۹۶۵، دانشمندان دانشگاه MIT، جسد بایرز را مورد آزمایش قرار دادند تا میزان رادیوم موجود در استخوان هایش را اندازه گیری کنند.

رادیوم ها، نیمه عمر ۱۶۰۰ ساله داشتند، بنابراین استخوان های بایرز نیز احتمالا باید همان میزان رادیوم در خود می داشتند. پیرو تحقیقات مشخص شد که بدن بایرز حدود یکصد هزار بکرل (معیار سنجش تباهی مواد رادیواکتیو بر حسب تعداد اتم های متلاشی شده در هر ثانیه) رادیواکتیو در خود دارد.

این تحقیقات ارتباط مستقیم رادیوم و تاثیرات مخرب آن روی استخوان های بدن را اثبات می کند.

خوشبختانه باید ذکر کنیم که نوشیدنی های انرژی زای کنونی، رادیوم یا هر نوع ماده رادیواکتیو دیگری در خود ندارند. شاید یکی از دلایل اصلی آن هم گران قیمت بودن این عنصر شیمیایی باشد. برای تولید چنین محصولی، بودجه زیادی نیاز است و بدون شک، کالای تولیدی نیز قیمت گزافی داشته و هر کسی توان خرید آن را نخواهد داشت. در آن زمان نیز ثروتمندانی همانند بایرز فقط استطاعت خریدن و نوشیدن محلول های انرژی زای رادیوم تحت برند RadiThor را داشتند.

البته بد نیست بدانید که این کارخانه در سال ۱۹۳۲ میلادی به دستور مقامات دولتی تعطیل شد.

در آخر دوباره یادآوری کنیم که نوشابه های انرژی زایی که در حال حاضر عرضه می شوند، از قدرت انرژی بخشیِ ماده ای به نام کافئین بهره می گیرند. کافئین در خوراکی هایی همانند قهوه، شکلات، چای و نوشابه ها وجود داشته و خطرات عمده ای هم برای بدن انسان ندارد.