پاتوق دانشجویان ایرانی در آسیا کجاست؟

روزیاتو: دانشجویان ایرانی مشتاق به تحصیل در دانشگاه های قاره کهن، کشورهای خاصی را برای تحصیل انتخاب کرده اند که در این گفتار،نگاهی داریم به پاتوق دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در آسیا. با ما همراه باشید.

(تصویر نخستین گروه ایرانیان اعزام شده به خارج در سال ۱۳۰۸)

آسیا برای خیل عظیمی از ایرانیان، همیشه مقصد اصلی تحصیل در خارج از کشور نبوده است. سابقه تحصیل ایرانیان در آن سوی مرزها، به ۶۰—۷۰ سال پیش باز می گردد که نخستین دانشجویان ایرانی به فرانسه اعزام شدند تا علم طب و مهندسی را فرا بگیرند. پس از آن، عزم ایرانیان برای تحصیل و تحقیق در مراکز علمی غربی افزایش یافت و فرانسه، انگلیس، آمریکا و سوییس، از مراکز اصلی تحصیل ایرانیان در غرب شد. البته به همه این اشتیاق ها، باید رگه های غرب گرایی مزمن برخی از عاشقان ایرانی علم را نیز باید اضافه کرد.

به همین خاطر، قاره کهن با وجود ملیت های گوناگون، زبان های متنوع و هم چنین ساختارها و قابلیت های گسترده کشورهای حاضر در آن در مقایسه با قاره سبز، مورد بی مهری قرار گرفت و همچنان، ایرانی های شاغل به تحصیل در کشوری مانند کره جنوی و سنگاپور که چند دانشگاه آن ها در فهرست برترین دانشگاه های جهان قرار دارند، پاتوق ایرانی ها نیست.

با وجود آن که سفر به کشورهای اروپایی همواره برای دانشجویان و خانواده آن ها به دلیل مسائل روادید و هزینه های به نسبت بالا، مشکل آفرین بوده، اما شناخت بیش تر ایرانی ها به کشورهای غربی تا شرقی، زمینه تمایل حداکثری دانشجویان ایرانی به تحصیل در کشوهای غربی عموما انگلیسی و فرانسوی زبان را فراهم کرده است.

بررسی ها نشان می دهد که پاتوق دانشجویان ایرانی در قاره آسیا، در کشورهای خاصی توزیع شده است که در این گفتار نگاهی خواهیم داشت به مسائل مربوط به دانشجویان ایرانی در کشورهای پر مخاطب تحصیلی در آسیا.

مالزی: که آسان نمود اول ولی . . . .

مالزی، این کشور سرسبز و آرام جنوب شرق آسیا که با زبان انگلیسی و دانشگاه های متعدد، روزگاری پاتوق اول ایرانیان در آسیا به شمار می آمد. بعضی ها معتقد بودند که سر کلاس برخی از دانشگاه های مالزی، فقط ایرانی ها از یک محله نیستند! و گرنه، تعداد دانشجویان ایرانی آن قدر زیاد هست که یادآور دانشگاه های داخلی و راهروهای مملو از ایرانیان جزوه نویس و . . . . است. در سال های اخیر به دلیل مسائل صدور روادید، افزایش رینگت مالزی در برابر ریال و کاهش قدرت خرید ایرانیان در این کشور، در کنار بحران های اجتماعی، سبب بروز مشکلاتی برای ایرانیان مشتاق به تحصیل در این کشور شد. شمار دانشجویان شاغل به تحصیل در این کشور ظرف چند سال اخیر به شدت کاهش یافته و آن تب دهه هشتادی مبنی بر سفر به مالزی به قصد تحصیل، تا حد زیادی کاهش یافته است.

بارزیابی ها نشان می دهد حضور دانشجویان ایرانی در ۱۰ سال گذشته در مالزی با سختی و دشواری هایی همراه بوده که نارضایتی شدید این جوانان شاغل ه تحصیل را بدنبالب داشته است. تبعیض در پذیرش دانشگاه ها و اخذ چندین برابر هزینه، تبعیض های غیرمرتبط مذهبی، مشکل حساب بانکی، طولانی بودن فرایند تحصیل و مشکلات زمان فارغ التحصیلی، کلاهبرداری های برخی موسسات واسطه و طولانی بودن مدت زمان اخذ روادید دانشجویی از جمله این مشکلات است.
تمامی این مشکلات و تجارب منفی برای دانشجویان ایرانی در حالی در مالزی رقم خورده که به اذعان مقامات دانشگاه ها و وزارت آموزش عالی مالزی، دانشجویان ایرانی به لحاظ تحصیلی، انتشار مقاله، ثبت اختراع و انتشار کتاب از فعالترین و پرتلاش ترین دانشجویان بین المللی این کشور بوده و نقش زیادی در ارتقای علمی اساتید دانشگاه ها و نیز رتبه بندی بین المللی دانشگاه های مالزی داشته اند.
مالزی از اوایل سال جاری میلادی برنامه جدید توسعه آموزش عالی دهه آینده (۲۰۱۵-۲۰۲۵) را آغاز کرد که براساس آن دانشگاه های این کشور باید علاوه بر دستیابی به استقلال مالی، بیش از ۲۵۰ هزار دانشجوی بین المللی جذب کنند.

اخیرا، طبق خبر ایسنا، رایزنی علمی ایران در شرق آسیا با صدور اطلاعیه‌ای در آذر سال ۹۴، ضوابط جدید پذیرش دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های مالزی را تشریح کرد. رایزنی علمی ایران در شرق مالزی عنوان کرد با عنایت به بخشنامه مصوب وزارت علوم مالزی به شماره (JPT(BEM)1000/016/046 JID4 مورخ (۶) ۲۰۱۵/۰۹/۱۰) و نیز ابلاغیه سازمان خدمات جهانی آموزش عالی مالزی (EMGS) به تمامی دانشگاه‌های مالزی در مورخ ۲۰۱۵/۱۰/۰۱، مقرر شده است:

• کلیه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی مالزی که مایل به جذب دانشجوی ایرانی هستند، باید نزد رایزنی علمی ایران در شرق آسیا تشکیل پرونده دهند.

• کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی مالزی باید قبل از پذیرش دانشجویان ایرانی از رایزنی علمی ایران در شرق آسیا، استعلام بگیرند. رایزنی علمی ایران همچنین عنوان کرد که لیست دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی مالزی که براساس این بخشنامه در رایزنی علمی ایران در شرق آسیا تشکیل پرونده داده و مجاز به پذیرش دانشجوی ایرانی هستند را منتشر خواهد کرد. این رایزنی از کلیه متقاضیان ادامه تحصیل در مالزی خواسته است تا قبل از هرگونه اقدام برای ثبت‌نام در دانشگاه‌هایی که در این لیست وجود ندارند و یا مراحل تشکیل پرونده آنها هنوز نهایی نشده است، جدا اجتناب کنند.

در همین راستا، رایزنی علمی ایران در شرق آسیا از تاریخ ۱۵ اکتبر ۲۰۱۵ اقدام به اجرایی نمودن این بخشنامه وزارت علوم مالزی کرده و دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی مالزی که مایل به پذیرش دانشجوی ایرانی هستند، در حال تشکیل پرونده و نهایی ساختن پروسه آن با همکاری رایزنی علمی می باشند.

اکنون حدود پنج هزار دانشجوی ایرانی در دانشگاههای مختلف مالزی مشغول به تحصیل هستند که اکثر آنان تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا ادامه می دهند.

سنگاپور: همچنان پایتخت علمی آسیا

شاید برای شما باور کردن نباشد که بشنوید که تولید علمی که در کشور بسیار کوچک سنگاپور هم اکنون در جریان هست، از بسیاری از کشورهای اروپایی و حتی ژاپن بیش تر است. سنگاپور که فاصله کمی با مالزی دارد، با وسعت و جمعیتی کم، دارای چند دانشگاه مطرح و معتبر بین المللی هست که شماری از آن ها، در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارد و در برخی از رشته های علمی مانند بیوتکنولوژی، در فهرست ۳ کشور برتر جهان قرار دارد.

برخی از نخست وزیران سنگاپور و برندگان جوایز بین‌المللی  علمی این کشور، فارغ‌التحصیل ۲ دانشگاه بزرگ آسیا هستند. دانشگاه ملی سنگاپور (NUS) به همراه دانشگاه فناوری NANYANG TECHNOLOGY سنگاپور  (NTU) همواره در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته‌اند. در بسیاری از مقالات نشریات معتبر بین‌المللی، نام محققان و اساتید این دانشگاه‌ها در رشته‌های مختلف دیده می شود. در صورتی که مشتاق به تحصیل در این کشور هستید، این دو دانشگاه را در فهرست اولویت‌های خود قرار دهید.‌ شماری از ایرانیان، در این ۲ دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.

سیستم بورسیه سنگاپور برای دانشجویان دکترا که به سینگا (SINGA) معروف هست سبب شده است تا حجم زیادی از نخبگان کشورهای مختلف دنیا با هزینه دولتی سنگاپور به این کشور سفر کنند و مشغول به تحصیل شوند. اگر چه حضور ایرانیان در این کشور زیاد نیست، اما در سال های اخیر، شمار دانشجویان ایرانی مشتاق و حاضر به تحصیل در این کشور روند صعودی به خود گرفته است. به نظر می رسد ظرف یک دهه آینده، شاهد تغییر نگاه ایرانیان به تحصیل و تحقیق در سنگاپور باشیم. ما باید سنگاپور را در توسعه علم و تحصیل در خارج از کشور، جدی بگیریم و از پتانسیل های آن بهتر و بیش تر استفاده کنید.

هندوستان: پاتوقی قدیمی

انجمن ایرانیان فارغ التحصیل شبه قاره هند، یک انجمن قدیمی هست که سالیان سال هست که فعالیت دارد و این انجمن نشان می دهد که عزم ایرانیان برای تحصیل در دانشگاه های متعدد و قوی هندوستان از پیش از انقلاب تا کنون، گسترده و با توجه خاصی همراه شده است.

(ایندکس  سایت اتحادیه انجمن های اسلامی فارغ التحصیلان ایرانی شبه قاره هند)

زبان انگلیسی، هزینه های پایین تحصیل و زندگی در کنار سهولت دسترسی و سفر ایرانیان و نزدیکی فرهنگی قابل قبول دو کشور زمینه را برای جذب شمار زیادی از ایرانیان مشتاق به تحصیل در خارج از کشور در سرزمین هفتاد و دو ملت فراهم نموده است. اگر چه تب سفر  به هندوستان و مالزی اکنون کم تر شده است، اما همچنان شاهد حفظ همان پاتوق های همیشگی در این کشور بین ایرانیان و فارغ التحصیلان دانشگاه های هند هستیم.

فیلیپین: محفل عاشقان دندانپزشکی

فیلیپین، کشوری در جنوب شرق آسیا، تنها کشوری در آسیا هست که زبان رسمی انگلیس دارد. فیلیپین، کشوری هست که در چند سال اخیر با استقبال دانشجویان ایرانی علاقمند به تحصیل در رشته های پزشکی به خصوص دندانپزشکی مواجه شده است. کشوری با ۷ هزار جزیره و مردمانی آرام و قانع، دانشگاه های متعددی دارد که راه ورود به آن ها اصلا سخت نیست. از اوایل سال ۹۳ بود که فیلیپین برای دانشجویان ایرانی خبر ساز شد.

خبرگزاری مهر،سال پیش درباره دندان پزشک شدن فارغ التحصیلان باغبانی در ایران که به فیلیپین سفر کرده اند هشدار داد.

خبر جالبی که نشان دهنده پشت پرده هجوم ایرانیان مشتاق به تحصیل در عرصه پزشکی در کشور فیلیپین است. اوضاع دراماتیک تحصیل ایرانیان در رشته دندان پزشکی در فیلیپین و دانشگاه های بی کیفیت این کشور زمانی بحرانی می شود که معاون زیر بهداشت خبر زیر را می دهد.

امیدواریم  امسال ، تا حدودی مشکلات دانشجویان و فارغ التحصیلان ایرانی در رشته های پزشکی این کشور حل شود و اگر این دسته از عزیزان، مشتاق به تحصیل در این رشته ها با هزینه ای پایین تر از کشور هستند، فرصت هایی برای تحصیل آن ها در داخل کشور برایشان فراهم شود تا از خروج ارز از کشور نیز جلوگیری شود و ایرانیان مجبور نباشند که در دانشگاه های بی کیفیت فیلیپین، مشغول به تحصیل شوند.

ترکیه، اوکراین و ارمنستان

اگر ترکیه، اوکراین و ارمنستان را به نوعی کشورهای آسیایی و بلوک شرق به حساب آوریم، آن ها را باید در فهرست پاتوق هایی دانست که شمار زیادی از ایرانیان، علاقمند به تحصیل در آنجا شده اند. شمار ایرانیان شاغل به تحصیل در دانشگاه های مهندسی و پزشکی ترکیه، اوکراین و حتی ارمنستان در ۲ دهه اخیر روند صعودی داشته است و این قضیه، به واسطه هزینه های تحصیل در کشورهای غربی و سهولت در اخذ پذیرش در دانشگاه های این سه کشور، پر رنگ شد. اوکراین، این روزها اگر چه به جنگ رو به رو هست ، اما دانشجویان ایرانی علاقمند به پزشکی و دندان پزشکی، با صرف ۱۰ هزار دلار سالانه، در رشته های پزشکی این کشور مشغول به تحصیل هستند. قضیه برای ترکیه با دانشگاه های متعدد و بعضا با کیفیت نیز صادق هست. اما دانشجویانی که ارمنستان را برای تحصیل انتخاب می کنند، با وجود این همه کشور با ارزش تر از کشور فقیر هم مرز شمالی ایران، جای تعجب دارد.

(دانشگاه پزشکی خارکف اوکراین، یکی از پاتوق های دانشجویان ایرانی علاقمند به پزشکی است)

به هر حال، ترکیه، اوکراین و ارمنستان در کنار آذربایچان، ترکمنستان و حتی امارات متحده عربی، پاتوق بخش زیادی از دانشجویان ایرانی مشتاق به تحصیل در قاره آسیا را تشکیل می دهند که به نظر می رسد برای کاهش مشکلات تحصیلی و زندگی آنان، رایزن های علمی ایران در کشورهای فوق الذکر، باید همکاری بیشتری با بدنه دانشجویی کشور در این مقاصد تحصیلی داشته باشد.

چه باید کرد؟

این همه دانشگاه و این همه رشته با هزینه های مختلف و شرایط گوناگون پیش روی ما در قاره کهن است. در واقع دانشجویان مشتاق به تحصیل در این دانشگاه ها باید چه بکنند؟ توصیه نخست این هست که پیش از تحصیل در هر دانشگاهی، اعتبار دانشگاه را از اداره کل دانش آموختگان وزارت علوم و وزارت بهداشت ایران استعلام کنید. تنها در دانشگاه های   صلاحیت شده تحصیل کنید تا پس از اتمام تحصیل، ارزیابی مدارک شما با مشکلاتی رو به رو نشود. مساله بعدی این که حتی الامکان دانشگاه های خوب و با کیفیت آسیایی را در کشورهای ارزشمند از نظر علمی و با مشاوره اساتید دانشگاه های ایران، انتخاب کنید.