چرا دوش گرفتن با آب گرم به سوزاندن کالری بیشتر و دوش گرفتن با آب سرد به تقویت سیستم ایمنی بدن می انجامد؟

در دورهٔ ویکتوریایی که دوران اوج انقلاب صنعتی و امپراتوری در بریتانیا بود، این تصور وجود داشت که حمام کردن با آب سرد، می تواند در درمان بسیاری از عوارض از قبیل کبودی و برطرف کردن هیستری موثر باشد. به نظر می رسد، مطالعات کنونی نیز بسیاری از مزایای دوش آب سرد را به اثبات رسانده باشد.

بسیاری از ورزشکاران برای برطرف کردن دردهای عضلانی، دوش آب سرد می گیرند. در طول هفته گذشته نیز «روبی وکس»، طنزپرداز ۶۴ ساله، از مزایای دوش آب سرد برای از بین بردن چروک ها و جوانسازی پوست مطالبی را بیان کرد.

مسلما دانشمندان مزایای بیشتری را برای دوش آب سرد برشمردند که از آن جمله می توان به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود وضعیت خلق و خوی افراد اشاره کرد.

دانشمندان نتیجه های بدست آمده از مطالعات خود را به آب سرد مرتبط ندانسته و علت اصلی آن را تغییر آب گرم به آب سرد در طول دوش گرفتن دانسته اند. در این تکنیک طول مدت دوش گرفتن در حدود ۲۰ دقیقه است. پیش از آنکه به طور ناگهانی آب را به مدت یک دقیقه سرد کنید، سه تا چهار دقیقه با آب گرم دوش بگیرید. و دوباره این کار را تکرار کنید.

ایستادن یا نشستن به مدت چند دقیقه زیر دوش آب گرم، سب باز شدن عروق پوست و ماهیچه ها می شود. با تغییر ناگهانی آن به آب سرد و به مدت یک دقیقه، جریان خون را کاهش می دهد. در طول ۲۰ دقیقه و با انجام مکرر این کار، اکسیژن بیشتری به عضلات و سلول های پوست می رسد. با تکرار این کار آن بخش از خونی که اکسیژن خود را از دست داده به شش ها باز گشته تا اکسیژن بیشتری را جمع آوری کند.

این روند مزایای فراوانی را برای بدن دارد. به عنوان مثال به بهبود آکنه بعد از انجام تمرین های ورزشی می  انجامد و اکسیژن رسانی به عضلات را تقویت می کند. ماهیچه های بدن ماده ای به نام «اسید لاکتیک» آزاد می کند که احساس درد و سوزش در عضلات را سبب می شود. دوش گرفتن با تغییر آب گرم و سرد، درد یاد شده را کاهش می دهد.

در پژوهشی که سال گذشته در مرکز پزشکی درمانی آمستردام انجام پذیرفت نشان داده شد، تغییر آب گرم و سرد در روند دوش گرفتن روزانه، احتمال بیماری که منجر به گرفتن مرخصی و نرفتن به محل کار می شود را تا ۳۰ درصد کاهش می دهد.

در این مطالعه، حدود ۳۰۰۰ مرد و زن ۱۸ تا ۶۵ سال حضور داشتند. از آنها خواسته شده بود که در دوش صبحگاهی خود به مدت ۹۰ ثانیه آب را سرد نگه دارند. نتیجه این پژوهش که در نشریه PLOS ONE به انتشار رسید، نشان داد، انجام این کار سبب گردید که افراد کمتر بیمار و بیشتر در محل های کارشان حاضر شوند.

پژوهشگران بر این باورند که تغییر دمای آب از گرم به سرد بسیاری از بیماری های سیستم ایمنی از جمله «مونوسیت» را بهبود می بخشد. انجمن متخصصان پوست بریتانیا، شواهد محکمی دال بر تاثیر چنین تغییر دمایی بر جوانسازی پوست بدست نیاورده اند. البته بر سر این موضوع مناقشات فراوانی وجود دارد.

یکی از دانشمندان متخصص در امور ورزشی به نام «جورجیاس زنیچریستوس»، که تخصص اصلی او پوست بوده و در کلینیک «هیل» لندن مشغول به کار است، در این باره می گوید، این نوع آب درمانی سبب افزایش جریان خون در عروق شده، به لایه سطحی پوست مواد غذایی مورد نیاز را رسانیده و به حفظ خاصیت کشسانی پوست نیز کمک می کند. وی بر این باور است که دوش گرفتن با تغییر دمای آب به جوانسازی پوست می انجامد.

«زنیچریستوس» معتقد است این نوع آب درمانی به عملکرد بهتر «فیبروبلاست» انجامیده و به تولید کلاژن که پروتئین اصلی پوست است، کمک می کند. البته او هنوز نمی داند که تاثیرات این روند موقتی یا دائمی است و بر این باور است که لازم نیست چنین آب درمانی برای تمام بدن صورت پذیرد.

وی بر این باور است که حتی اگر به درخشندگی پوست تان کمک چندانی نکند، حال تان را بهتر خواهد کرد. محققان دانشگاه ویرجینیا، از گروهی از داوطلبان که هیچ گونه مشکل روحی و روانی نیز نداشتند، در خواست کردند که پس از دوش گرفتن با آب گرم، به مدت دو تا سه دقیقه دمای آب را به زیر ۲۰ درجه برسانند.

پس از گذشت چند هفته از این کار، وضعیت روحی آنها بسیار بهتر شد. بدین ترتیب، محققان در سال ۲۰۰۸ میلادی (حدود ۹ سال پیش)، این نوع دوش گرفتن را برای درمان افسردگی موثر دانسته و نتایج حاصل از پژوهش های خود را در نشریه Medical Hypotheses به انتشار رسانیدند.

دریافتگرهای مغز، آب سرد را همچون شوک الکتریکی تلقی کرده و همچون داروهای ضدافسردگی عمل می کند.

در مطالعه دیگری که در دانشگاه Loughborough انجام پذیرفت، نشان داده شد، افرادی که به مدت یک ساعت با آب ۴۰ درجه دوش می گیرند، به طور متوسط ۱۴۰ کالری را که معادل نیم ساعت پیاده روی است، می سوزانند. همچنین دریافته اند این کار به کنترل وضعیت قند خون نیز کمک می کند. محققان بر این باورند که حمام با آب گرم، پروتئینی که به برقراری تعادل قند خون کمک می کند را تنظیم و در درمان اختلالات متابولیک از جمله دیابت نوع دوم موثر است.