روز جهانی کودک و دنیایی به اندازه «دروازه غار»

یادم هست که در دوران کودکی ما، وقتی به «روز جهانی کودک» می رسیدیم، تلویزیون از صبح تا شب کارتون پخش می کرد و ما هیجان‌زده از این که شب ها هم می توانیم برنامه های موردعلاقه‌مان را تماشا کنیم، آرزو می کردیم که ای‌کاش هر روز، روز کودک بود.

اگر چه در حال حاضر، قشر وسیعی از کودکان و نوجوان ها به دی‌وی‌دی انیمیشن های موردعلاقه شان دسترسی دارند و می توانند هر لحظه هر کارتونی که می خواهند را تماشا کنند. اما کودکانی هم هستند که نه تنها به تلویزیون دسترسی ندارند، بلکه حتی نمی توانند طعم بچگی، بازی های کودکانه، زنگ های تفریح مدرسه و جایزه معدل ۲۰ را بچشند. کودکانی که یاد گرفته اند از همان سال های ابتدایی زندگی، گلیم خود را از آب بیرون بکشند و مجبور هستند برای تامین نیازهای خود و خانواده هایشان، به انجام کارهایی بپردازند که از تحملِ بدن نحیف و دستان ظریفشان خارج است.

در مسیر میدان شوش به سمت راه‌آهن محله‌ای وجود دارد به نام دروازه غار. در این محله کودکان چاره‌ای جز کار کردن ندارند. آن ها باید خرج اعتیاد یا درمان بیماری های پدر یا مادر را نیز تأمین کنند؛ والدینی که معلوم نیست آن‌ها را به دنیا آورده یا به قیمتی ناچیز خریداری کرده اند!

کودکان دروازه غار، دست های کوچک و پینه‌بسته ای دارند، کفش‌ها و لباس هایشان عموما پاره است و برخی از آن ها به قدری کوچک هستنند که هنوز توان حرف زدن به صورت کامل را ندارند، اما مجبورند کار کنند.

کودکان کار، زندگی بسیار ناراحت‌کننده ای دارند. آن ها مجبورند بخشی از زندگی پر مصیبت خانواده را بچرخانند و گاها در ازای مقداری پول معامله می‌شوند. این کارگران کوچک با بدن های نحیف و ظریف خود در کارخانه، معدن، کشاورزی، دستفروشی یا کارهای نامتعارف به خدمت گرفته می شوند و برای اطرافیانشان مهم نیست که بر سر جسم و روح این فرشته های معصوم چه می‌آید!

شاید بد نباشد بدانید که در ایران ماد‏ه‏‌ ۷۹ قانون کار، اشتغال به کار کودکان زیر ۱۵ سال را ممنوع دانسته است. بر اساس قانون کار اگر یک کارفرما کودک زیر ۱۵سال را به کار بگیرد، متخلف خواهد بود و برای نخستین بار مجازات نقدی، بار دوم مجازات نقدی و حبس و بار سوم علاوه بر این موارد، کارخانه یا کارگاه پلمپ و پروانه کار فرد متخلف ابطال خواهد شد. اما کارگران شاغل در کارگاه‌های خانوادگی که کارفرمای آن‌ها، همسر یا بستگان و خویشاوندان نسبی درجه‏ یک باشند، مشمول قانون کار نیستند در نتیجه حداقل سن کار در مورد چنین کارگرانی رعایت نمی‏‌شود.

در حال حاضر آمار مشخص و دقیقی از تعداد کودکان کار در ایران وجود ندارد هرچند که برخی منابع و سازمان‌ها از وجود دو میلیون کودک کار در ایران خبر می‌دهند ولی آمارهای غیررسمی تعداد کودکان کار ایرانی را ۷ میلیون نفر تخمین می‌زند که گفته می‌شود ۴۰ درصد این کودکان را کودکان مهاجر تشکیل می دهد.

در آخر بد نیست اشاره کنیم که امسال، آیین ویژه‌ی روز جهانی کودک، با برنامه‌های متنوعی روز شانزدهم مهر و در حضور کودکان و نوجوانان در کانون پرورش فکری برگزار شد. این برنامه با تکیه بر مسایلی همچون محیط‌زیست، قصه‌گویی و منظومه‌خوانی، فضایی تلفیقی را برای شرکت کنندگان در جشن فراهم آورد.

این برنامه از ساعت ۱۰ تا ۱۲ صبح روز شانزدهم مهر ۱۳۹۶ در سالن شهید بهنام محمدی مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران برگزار شد.

همچنین، تازه‌ترین کتاب‌های حوزه هنری کودک و نوجوان همزمان با روز جهانی کودک در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت. امروز ساعت ۱۰ در تماشاخانه مهر حوزه هنری، کتاب‌های «اسم من پلاک است»، «اسم من چفیه است»، «اسم من خاکریز است» و «روزهای خرمشهر» تالیف مرتضی سرهنگی ویژه گروه سنی کودک، مجموعه دو جلدی «شب‌های بمباران» شامل خاطرات کودکان و نوجوانان سال‌های دفاع مقدس به کوشش داوود غفارزادگان و محمدرضا بایرامی برای گروه سنی نوجوان و دو مجموعه «تربیت به کمک نمایش و تئاتر» و «تربیت به کمک داستان» در خانه و مراکز آموزشی اثر دکتر حسن دولت‌آبادی ویژه والدین و مربیان آموزشی رونمایی شدند.

همچنین، مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان نوجوانان استان گلستان گفت: ۱۶ مهر روز جهانی کودک ویژه برنامه‌هایی برای کودکان گلستانی در کانون‌های پرورش و فکری کودکان سراسر استان برگزار می‌شود.