چرا فحاشی و تخریب شخصیت مردم برای ما ایرانی‌ها اینقدر عادی شده است؟

موبایل، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی حجم وسیعی از زندگی روزمره مردم را به خود اختصاص داده‌اند و دسترسی نامحدود کاربران به این امکانات و سرگرمی‌ها موجب بروز مشکلاتی شده که شاید هرگز تصورش را هم نمی‌کردیم.

خیلی دور نیست زمانی که اینترنت فقط از طریق دایل‌آپ در دسترس بود و به دلیل سرعت بسیار پایین و نبودن کامپیوتر در همه خانه‌ها، خانواده‌ها از گفت‌وگو در کنار هم لذت برده و مشغله‌های فکری‌شان به زندگی خود و نهایتا اطرافیان نزدیکشان محدود می‌شد.

آن روزها مردم برای آگاهی از وضعیت زندگی همدیگر باید با هم تماس می‌گرفتند یا به خانه یکدیگر می‌رفتند و همیشه موضوعات داغ و زیادی برای حرف زدن وجود داشت. اما این روزها، اینترنتی که قرار بود آسایش زندگی‌مان را بیشتر کرده و سطح شعور، فهم و فرهنگ ما را ارتقاء دهد، به وسیله‌ای برای هنجار شکنی‌های متعدد همچون هتک‌حرمت، فحاشی، تخلیه هیجانات منفی، جبران حقارت‌ها، افشای حسادت درونی، نمایش خشم فروخورده و حتی اعتراض به قوانین جامعه تبدیل شده است.

این روزها، با وجود اپ‌های پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی و لایو استوری‌ها و امکان به نمایش گذاشتن عکس‌ها، فیلم‌ها و نوشته‌هایی که پس از مدت زمان معینی از بین می‌روند، مردم همه فعالیت‌های زندگی کاری یا شخصی خود را به معرض نمایش می گذارند. شاید به‌ نفس این مساله ایرادی وارد نباشد اما وقتی به ابزاری برای اشاعه دروغ یا نمایش ابتذال تبدیل می‌شود، زنگ خطری برای جامعه، خانواده و در نهایت برای خود فرد بشمار خواهد رفت.

وقتی کاربران تصور کنند که می‌توانند بدون هیچ پیگرد قانونی به دروغ‌پردازی، فحاشی و هتک‌حرمت بپردازند، بدون شک تعداد افرادی که بر این فعالیت هنجارشکن اصرار دارند، روزبه‌روز افزایش خواهد یافت. نتیجه‌اش هم می‌شود آنچه اکنون در فضای مجازی کشورمان شاهد هستیم!

در دنیای مجازی نوشتن کامنت های توهین آمیز و رکیک پای عکس ها و پست های افراد مختلف، رو به فزونی است و چون فحاشان نگران پیگرد قانونی نیستند، ساعت ها این کار را ادامه می دهند. نکته قابل اشاره این است که این هنجارشکن‌ها شاید در دنیای واقعی فقط یک نفر باشند، اما در فضای مجازی می‌توانند با شناسه‌های کاربری متعدد و حتی جنسیت‌های جعلی به فعالیت های مخرب خود و ترویج خشونت در جامعه ادامه دهند.

ایرادی که در این مورد به دنیای مجازی وارد است این خواهد بود که فرد خاطی تبعات منفی یا مثبت فحاشی در این فضا را نمی‌بیند. به همین خاطر بسیار راحت اقدام به توهین می نماید، تخریب می‌کند، حرمتها را زیر پا می‌گذارد و به حریم خصوصی افراد وارد می‌شود. این افراد به خوبی می‌دانند که در اغلب موارد مورد بازخواست قرار نمی‌گیرند.

بخش دردناک ماجرا این‌جاست که به دلیل افزایش تعداد کاربرانی که به این قبیل رفتارهای دون‌پایه علاقه نشان می‌دهند، این روند عمومیت یافته، تقریبا قبح و زشتی این حرکات از میان رفته و این امر ابتدا فرد و در درازمدت جامعه را به سمت خشونت و تندخویی و درشت گویی سوق می دهد.

شاید بتوان اصلی‌ترین دلیل این همه خشونت و بی‌احترامی‌ها را کاهش قدرت صبر و افزایش بی اعتمادی‌ها دانست. اگرچه کم رنگ شدن اصول معنوی، ضعف تربیت و فرهنگ خانوادگی و فاصله گرفتن از ارزش های اخلاقی نیز از دیگر علل شیوع فحاشی در جامعه‌ی به‌ظاهر مدرن امروز است.

در این میان، برخی از شخصیت‌های نمایشی نیز از این اوضاع نابسامان نهایت بهره را برده و فضای مجازی را محیط مناسب و مساعدی برای ابراز وجود و به‌نمایش گذاشتن خویش می دانند. آن‌ها فهمیده‌اند با رفتارهای سخیف و از طریق هتاکی به راحتی می توانند توجه مثبت یا منفی خیل عظیمی از افراد را به خود جلب نمایند و از این رفتار زشت جهت خودنمایی مفرط خویش استفاده می‌کنند.

پدیده تندخویی و خشونت که این روزها در جامعه مجازی اتفاق می افتد، بزرگ و کوچک نمی شناسد و عده ای، تا می توانند دست به این اعمال ناشایست می‌زنند. این در حالی‌است که فحاشی به عنوان یک عمل ناپسند نه تنها از سوی صاحبان ادب و کمال بلکه از سوی افکار عمومی همواره مورد نکوهش بوده است.

اینکه چرا این عمل ناشایست تا این حد در جامعه و بویژه در فضای مجازی رواج یافته است بر می‌گردد به ناهنجاری های فرهنگی و اجتماعی و شکسته شدن قبح هرزه گویی و هرزه نگاری. بدیهی است که این رفتار هنجار شکنانه در کلام هر شخص نشان دهنده ولنگاری رفتاری اوست.

اما چگونه می‌توان از ادامه این روند پیشگیری کرد؟ شاید تنها راهش این باشد که مردم بیاموزند که بین فضای مجازی و فضای حقیقی تفاوت چندانی وجود ندارد و عملی که در فضای واقعی جرم است، در فضای مجازی هم جرم است. نباید فکر کنیم کسی که حق ندارد در فضای واقعی توهین نماید یا با آبروی افراد بازی کند، می‌تواند در فضای مجازی همه این جرایم را انجام دهد و مورد بازخواست نیز قرار نگیرد!

همچنین لازم است آموزش‌های لازم در خصوص فرو بردن خشم از طرق مختلف به‌ویژه رسانه ملی به مردم آموزش داده شود. لازم است در این رابطه فرهنگ سازی صورت بگیرد و فرهنگ صحیح استفاده از این فضا و اجرایی کردن آن به کاربران آموخته شود. شاید این کارها، صرف‌نظر از محدودیت‌های قانونی و تعیین جرایم، تنها روش‌هایی باشند که  کاربر را متوجه این مهم می کنند که چگونه از فضای مجازی استفاده کند. همچنین به وی یادآور شود که هرگز مجاز به شکستن حریم و حرمت دیگران در این فضا نیست.

نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا شما هم از دیدن این هتک‌حرمت‌ها و فحاشی‌ها در دنیای مجازی ناخرسند هستید؟ اگر این طور است، از شما درخواست می کنیم تا نظرات و راه‌حل‌های احتمالی خود برای کاهش این رفتارهای هنجارشکنانه را در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.