مرگ مشکوک ببرها در باغ وحش مشهد

اخیراً خبری مبنی‌بر تلف‌شدن هفت توله ببر در باغ‌وحش مشهد اعلام شد، اما گمانه‌زنی‌های مختلف بر علت این موضوع وجود دارد.

یکی از حیوانات نگهداری‌شده باغ وحش وکیل‌آباد، تایگون‌ها هستند که حاصل پیوند ببر و شیر (ببشیر) است که برای اولین‌بار در آمریکا به دنیا آمدند.

در مردادماه سال ۹۷ خبری مبنی‌بر معدوم‌سازی هشت ببر منتشر شد که مورد تکذیب مسئولان قرار گرفت و دامپزشک باغ وحش مشهد و کارشناس نظارت بر امور حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی علت مرگ این ببرها را، بیماری و کهولت سن عنوان کردند و این در حالی‌ست که بنابر گفته کارشناسان و فعالان محیط زیست، تمامی ببرهای موجود در باغ‌وحش وکیل‌آباد مشهد حاصل جفت‌گیری ببرهای وارداتی هستند و قاعدتاً عمر زیادی از این گونه نمی‌گذرد و نباید به مرز کهنسالی رسیده باشند.

همچنین در آن زمان، برخی از فعالان محیط زیست علت مرگ این حیوانات را در راستای کاهش تعداد جانوران باغ وحش که به‌عنوان شرط صدور مجوز از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست تعیین شده، عنوان و اعلام کردند که پوست یا لاشه آنان تاکسیدرمی شده و به فروش رسیده است.

خرداد سال گذشته مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی در سایت اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی اعلام کرد که تنها یک مورد سابقه تلف‌شدن ببر در باغ وحش مشهد رخ داده که آن هم ناشی از درگیری دو ببر نر و ماده در قفس بود که موجب بریدگی دم پلنگ ماده، عفونت شدید و مرگ آن شده و این ببر زخمی بلافاصله توسط دامپزشک باغ‌وحش تحت عمل جراحی و اقدامات درمانی قرار گرفت، اما ۱۰ روز بعد از درگیری تلف شد.

بعد از گذشت این جریان مجدداً در روزهای اخیر خبری مبنی‌بر تلف‌شدن هفت توله ببر در باغ‌وکیل آباد مشهد اعلام شد که سوالات زیادی در خصوص علت مرگ آنان ایجاد کرد.

۶ توله بر اثر عفونت تنفسی مرده‌اند

مدیرکل محیط‌زیست خراسان رضوی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص علت مرگ هفت توله ببر در باغ‌وحش وکیل‌آباد مشهد اظهار کرد: هفت توله ببر تلف شده است که ۶ توله بر اساس عفونت تنفسی به تایید دامپزشک در بدو زایمان تلف شده‌اند و یک توله دیگر بعد از خورده‌شدن قسمتی از دستش توسط ماده ببر از بین می‌رود.

تورج همتی در پاسخ به این سوال که «آیا توله‌کشی در میان ببرها طبیعی است یا خیر»، افزود: معمولاً در گربه‌سانان، ببرها و شیرها امر بچه‌کشی وجود دارد و شانس زنده‌ماندن توله‌های آنان بعد از زایمان ۵۰ درصد است و علت آن نیز عدم رسیدگی مادر یا عدم مناسب‌بودن شرایط طبیعی است.

مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی بیان کرد: از روز اول وقوع این اتفاق کارشناسان ما در حال بررسی موضوع هستند تا ابهامات موجود را رفع و در صورت مرگ توله‌ها در اثر عوامل غیرطبیعی عوامل به‌وجود آورده را بررسی کنند و نتایج آن را به اطلاع رسانه‌ها برسانند.

همتی خاطرنشان کرد: همچنین این موضوع از طرف مراجع قضایی نیز در حال پیگیری است. همیشه بیانیه‌ای صادر می‌شد اما در رابطه با این موضوع به دلیل مصاحبه‌هایی که با خبرنگاران صورت گرفته، ضرورتی برای صدور بیانیه وجود ندارد.

وی اضافه کرد: به طور کلی برای باغ‌وحش‌ها الزامات، استاندرادها و پروتکل‌های فنی ابلاغ می‌شود و آنان نیز ملزم به رعایت آن هستند. باغ وحش وکیل‌آباد از سال گذشته تاکنون برای استاندارسازی فضای خود اقدامات خوبی را انجام داده اما تا رسیدن به ایده‌آل فاصله زیادی دارد.

مدیر کل محیط زیست استان خراسان رضوی تصریح کرد: در حال حاضر فضای باغ‌وحش وکیل‌آباد با دوربین‌های مداربسته کاملاً رصد می‌شود و وضعیت آن نسبت‌به سال گذشته بهتر شده است البته این حرف به معنای تایید فضای باغ‌وحش نیست، زیرا باغ‌وحش باید به محیط خارج از شهر منتقل و فضایی متناسب با گونه‌های زیستی مختلف طراحی شود تا حیوانات در آن زیست کنند.

توله‌کشی ماده‌ببر به‌خاطر کمبود جا بوده/ علت عفونت تنفسی توله‌ببر، نگهداری در کنار یک حیوان بیمار است

علی کشمیری، فعال محیط زیست، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به این موضوع که «با مرگ چهار توله ببر عادی نیست و محیط زیست باید علت اصلی آن را اعلام کند و در صورتی اصرار بر تلف‌شدن آنان به دلیل بیماری تنفسی باید مستندات خود را ارائه دهند»، گفت: در ۲۳ اردیبهشت ۹۸ ببر «تینا» سه توله ببر، اول خرداد «ببر مایا» سه توله ببر و دوم خرداد ماه ببر «رایا» دو توله ببر را زایمان کرده‌اند که از این هشت توله متولدشده، هفت توله تلف شدند و یک توله دیگر در شرایط قرنطینه نگهداری می‌شود.

وی افزود: این توله ببرها از سه مادر مختلف زاده شده و نمی‌توان وجود مشکل در مادر را علت مرگ آنان قلمداد کرد.

این فعال محیط‌زیست بیان کرد: از این هشت توله، سه توله در همان روزهای اول تلف شدند و از این توله‌ها تنها یک مورد بر اثر بیماری تنفسی تلف شده است و علت آن نیز نگهداری این توله در کنار یک حیوان بیمار بوده که قطعاً انتقال بیماری سبب تلف‌شدن این توله ببر شده است.

کشمیری خاطرنشان کرد: تلف‌شدن باقی توله‌ها به علت بیماری تنفسی نبوده و در رابطه با علت اصلی مرگ آنان اداره محیط زیست باید پاسخگو باشد.

وی اضافه کرد: توله ببرها به محض تولد باید از مادر خود جدا شوند، زیرا مادر می‌تواند به توله خود آسیب برساند. متاسفانه میزان توله‌کشی از ماده ببرها بسیار زیاد بوده است و این امر با توجه به کمبود جا در باغ‌وحش مشهد صورت گرفته و امری طبیعی نیست.

این فعال محیط‌زیست تصریح کرد: باغ وحش مشهد نسبت به باغ‌وحش‌های سراسر ایران وضعیت بهتری دارد؛ در حال حاضر باغ وحش تهران، بابلسر، صفا دشت و باراجین قزوین با مشکلات زیادی مواجه هستند اما رسانه‌ای نمی‌شود.

کشمیری با بیان اینکه اعلام تلفات حیوانات در باغ وحش جرئت و جسارت می‌خواهد، گفت: باغ وحش‌ها اگر مدعی این هستند که مشکلی ندارند آمار تلفات خود را صریحاً اعلام کنند. به عنوان مثال در باغ وحش بابلسر دو توله خرس یا توله شیر در قفس مرغ به ابعاد هفتاد سانت در یک متر نگهداری می‌شدند؛ همچنین در باغ وحش صفادشت بستر مارها بسیار نامناسب است و در برخی از باغ وحش‌ها به دلیل کمبود جا بعضی از حیوانات را کشته و برای مرگ آنان بهانه‌تراشی می‌کنند.

وی ادامه داد: متاسفانه در باغ وحش‌ها نگاه به حیوانات کالاگونه است و باغ وحش‌ها به بنگاه‌های اقتصادی تبدیل شده است. در این زمینه مرجع اصلی پاسخگو اداره محیط زیست است اما اگر سمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد این موضوع را مطرح نمی‌کردند، رسانه‌ای نمی‌شد و سوال اینجاست که چرا محیط زیست قبلا این موضوع را اعلام نکرده است؟

این فعال محیط‌زیست بیان کرد: در حال حاضر برای همه این سوال وجود دارد که علت تلف‌شدن این هفت توله ببر چیست اما متاسفانه این گونه به نظر می‌رسد که این سوال برای اداره محیط زیست ایجاد نشده است، در حالی‌که این اداره نماینده حاکمیت بوده و باید بر این موضوع نظارت کند.