نسل جدیدی از نیروگاه های هسته ای روسیه که شناور هستند باعث شده برخی کارشناسان محیط زیست از اولین نمونه آن ها با نام چرنوبیل روی یخ و تایتانیک هسته ای یاد کنند. برای بیش از یک دهه، شهر پاوک (Pevek) در روسیه انتظار اولین نیروگاه هسته ای شناور را می کشید. هفته گذشته بالاخره این نیروگاه یک سفر دریایی ۴.۰۰۰ مایلی را از شهر مورمانسک به سمت پاوک آغاز کرد، شهری بندری در اقیانوس قطب شمال که شمالی ترین شهر در سرزمین روسیه است. این نیروگاه هسته ای شناور که آکادمیک لومونوسوف (Akademik Lomonosov) نام دارد به دو رآکتور هسته ای مجهز شده و دارای استخر شنا، سالن ورزشی و یک بار است.
انتظار می رود که این نیروگاه پس از یک سفر دریایی سه هفته ای به شهر پاوک برسد و بدین ترتیب الکتریسیته مورد نیاز حدود ۱۰۰.۰۰۰ خانه در این منطقه دورافتاده را تولید کند. این نیروگاه شناور توسط کمپانی دولتی Rosatom ساخته شده و یک پلتفرم شبیه کشتی با طول ۴۵۹ فوت (تقریباً ۱۴۰ متر) است که دو رآکتور هسته ای ۳۵ مگاواتی را حمل می کند. این نیروگاه مملو از سوخت هسته ای بوده که جایگزین نیروگاه زغال سنگی و یک نیروگاه هسته ای قدیمی می شود، نیروگاه هایی که تاکنون برق مورد نیاز بیش از ۵۰.۰۰۰ نفر در شهر پاوک را تامین کرده اند. این نیروگاه همچنین نیروی برق لازم برای عملیات معدنکاوی و حفاری در این منطقه را فراهم خواهد ساخت.
کمپانی Rosatom سال هاست که در زمینه توسعه و تولید واحدهای تامین نیروی دریا-محور مجهز به نیروگاه های هسته ای کوچک برای تامین نیروی برق مناطق بسیار دور افتاده فعالیت دارد. این نیروگاه ها بدون نیاز به سوختگیری مجدد قادرند بین ۳ تا ۵ سال به طور مداوم کار کرده و برق تولید کنند. نیروگاه شناور آکادمیک لومونوسوف که به رنگ سفید بوده و لوگوی کمپانی سازنده روی آن نقش بسته، به گفته سازنده بسیار ایمن بوده و می تواند برای ساکنان دیگر نقاط دور افتاده جهان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
اما برخی از طرفداران و فعالان محیط زیست در مورد ابراز نگرانی کرده اند زیرا به باور آن ها یک نیروگاه هسته ای شناور می تواند قربانی اتفاقاتی مانند یک سونامی باشد که فاجعه ای هسته ای را در پی خواهد داشت. یان هاورکمپ، کارشناس انرژی هسته ای مرکز غیرانتفاعی محیط زیست گرینپیس در این باره چنین می گوید: «این کار بسیار خطرناک تر از راه اندازی یک نیروگاه هسته ای معمولی است و وقتی پای نیروگاه های هسته ای معمولی به میان می آید روسیه گذشته است متفاوت دارد». سال گذشته، هاورکمپ در یک مطلب وبلاگی به این نیروگاه هسته ای شناور لقب «چرنوبیل روی یخ» داده و علت این نامگذاری را بی اعتنایی کشور روسیه به نگرانی ها در مورد ایمنی این نیروگاه اعلام کرده بود.
اما روسیه قصد دارد این نیروگاه های هسته ای شناور را در تعداد انبوه ساخته و به دیگر کشورها بفروشد. با این وجود نیروگاه های هسته ای از زمان حادثه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ که باعث تخلیه شدن یک شهر به طور کامل و انتشار آلودگی رادیو اکتیو در بخش هایی از اروپا شد، بسیار بیشتر از قبل مورد بررسی قرار گرفته و زیر ذره بین قرار داشته اند. استفاده از انرژی هسته ای در مقایسه با سوخت های فسیلی باعث کاهش آلودگی هوا و انتشار گاز کربن کمتری می شود و البته با مصرف سوخت کمتر انرژی بیشتری نیز تولید می شود. همچنین هزینه راه اندازی و گرداندن نیروگاه های هسته ای بسیار کمتر از نیروگاه هایی است که از گاز طبیعی یا زغال سنگ به عنوان سوخت استفاده می کنند.
با این وجود، بسیاری از طرفداران محیط زیست بر این باورند که تهدیدات ناشی از این رآکتورهای هسته ای در صورت بروز هر گونه حادثه غیرمنتظره ای هزینه ای بسیار سنگین را به انسان و محیط زیست تحمیل خواهد کرد که بر فواید این نوع سوخت پاک می چربد. مهم ترین نگرانی هاورکمپ در مورد سفر دریایی ۴.۰۰۰ مایلی این نیروگاه هسته ای شناور تا شهر پاوک است. وی این سفر دریایی را به دلیل وجود سواحل صخره ای در اقیانوس قطب شمال بسیار خطرناک توصیف می کند. در سال ۲۰۱۲، یک طوفان بزرگ در اقیانوس قطب شمال رخ داد که باعث جدا شدن یک سکوی حفاری متعلق به کمپانی Shell از پایه در سواحل آلاسکا شد.
اگر چه حادثه در این دکل حفاری با نشت سوخت و نفت به درون دریا همراه نبود اما نگرانی ها در مورد امنیت کشتی های نفتکش یا دیگر کشتی های حاوی سوخت را در آب های منطقه افزایش داد. هاورکمپ می گوید این حادثه نشان می دهد که ممکن است اتفاق مشابهی نیز برای نیروگاه هسته ای شناور آکادمیک لومونوسوف رخ دهد. به باور او، اگر این نیروگاه شناور هسته ای به صخره های ساحل برخورد کند، در نتیجه ذوب شدن سوخت و تماس آن با آب انفجار بسیار بزرگی رخ داده و بدین ترتیب ترکیبات رادیو اکتیو به فضا خواهند رسید.
تایتانیک هسته ای
کمپانی روسی Rosatom قبلاً ادعا کرده بود که این نیروگاه هسته ای شناور در مقابل سونامی ها غیرقابل نفوذ است. سازندگان گفته اند که این نیروگاه به یک سیستم پشتیبانی مجهز است که می تواند رآکتورها را بدون جریان الکتریسیته تا ۲۴ ساعت خنک نگه دارد. اما فعالان محیط زیست نگرانند که شاید بیش از یک شبانه روز طول بکشد تا تیم واکنش سریع به محل استقرار این نیروگاه برسد. به همین دلیل برخی از همکاران هاورکمپ به این نیروگاه شناور لقب «تایتانیک هسته ای» داده اند. هاروکمپ در این باره می گوید: «آن ها به نحوی گفته اند که این نیروگاه غرق نشدنی است و این ها همان کلماتی هستند که در مورد کشتی تایتانیک نیز استفاده شد. برای من، این یک چراغ هشدار است که بسیار روشن دارد خطر را اعلام می کند. این اعتماد به نفس بیش از حد است و اعتماد به نفس بیش از حد برای فعالیت های با ریسک بالا اصلاً خوب نیست».
وی نسبت به برنامه ها برای انبار کردن سوخت های هسته ای مصرف شده روی این کشتی شناور نیز نگران است. این نیروگاه هسته ای شناور قرار است که سوخت مصرفی خود تا ۱۲ سال آینده را در خود نگهداری کند زیرا دسترسی آسانی به مراکز ذخیره زباله های هسته ای ندارد. این موضوع می تواند در صورت بروز یک فاجعه محیطی و طبیعی، خطر نشت این مواد رادیو اکتیو را بسیار بالا ببرد.
هاورکمپ همچنین می گوید که در این پروژه هیچ اتفاقی مانند حادثه چرنوبیل پیش بینی نشده و واکنش کنونی روسیه شبیه آن واکنشی است که قبل از فاجعه چرنوبیل نسبت به این نیروگاه هسته ای وجود داشت: «چرنوبیل دچار مشکل شد زیرا آن ها چیزی را امتحان کردند که قبلاً خود را برای آن آماده نکرده بودند. من نمی دانم که در این مورد چه اتفاقی رخ خواهد داد». کمپانی سازنده اعلام کرده که یک توافقنامه برای ساخت نیروگاه هسته ای شناور دیگری را با سودان امضا کرده و چنین منبع انرژی می تواند به چین امکان خواهد داد که تاسیسات خود در مناطق تحت مناقشه را تقویت نماید.
بدون نظر