«شاندونگ»؛ دومین ناو هواپیمابر و بزرگ‌ترین کشتی جنگی چین با تکنولوژی تماماً بومی

بعد از ماه ها آزمایش، هفته گذشته چین دومین ناو هواپیمابر خود را وارد سرویس نیروی دریایی کشور کرد. این ناو با نام «شاندونگ» (Shandong)، اولین ناو هواپیمابری است که تماماً در چین ساخته شده و بزرگ ترین کشتی جنگی تاریخ کشور به شمار می آید. به احتمال فراوان دو تا چهار ناو دیگر نیز به شاندونگ و خواهرش، «لیائونینگ» (Liaoning)، خواهند پیوست تا نیرویی قدرتمند را برای مقابله با مقابله با ناوگان نیروی دریایی ایالات متحده در اقیانوس آرام شکل دهند. ناو «شاندونگ» در پایگاه دریایی یولین در جزیره هاینان چین به کار گرفته می شود. کارشناسان نظامی چین هفته ها منتظر مراسم رونمایی از این ناو بودند.

همانطور که همه پیش بینی می کردند، شی جین پینگ، رییس جمهور چین و رهبر حزب کمونیست این کشور برای افتتاح «شاندونگ» با یک هواپیمای خصوصی ۷۴۷-۸I VIP به جزیره هاینان رفت. وی در مراسمی که با حضور نزدیک به ۵.۰۰۰ نفر برگزار شد، پرچم کشور را بر فراز این ناو برافراشته و مجوزهای لازم را در اختیار کاپیتان و دیگر پرسنل آن قرار داد. پکن ساخت این ناو را از نوامبر ۲۰۱۳ آغاز کرده و برای اولین بار آن را در آوریل ۲۰۱۷ به آب انداخت. یک سال دیگر صرف ساختن و اتصال پایه های پل عرشه این کشتی شده و در می ۲۰۱۸ بود که ۸ آزمایش مختلف روی آن در دریا آغاز گردید. در نهمین و آخرین تست دریایی، «شاندونگ» از کارخانه کشتی سازی دالیان حرکت کرده و پس از عبور از تنگه تایوان به جزیره هاینان، بندری که در آینده لنگرگاه اصلی این ناو خواهد بود پهلو گرفت.

«لیائونینگ» که اولین ناو هواپیمابر چین است در اصل یک ناو هواپیمابر متعلق به اتحاد جماهیر شوروی بود که بعد از پایان جنگ سرد عملیات ساخت آن در نیمه راه متوقف شد، توسط یک تاجر چینی خریداری شده و در نهایت به مالکیت نیروی دریایی ارتش آزادی بخش خلق چین درآمد. در ادامه چندین سال صرف مطالعه کشتی و سپس روزآمد ساختن آن با توجه به استانداردهای امروزی شد. «لیائونینگ» عموماً به عنوان یک ناو آموزشی برای یادگیری عملیات های هوایی در روی ناوهای هواپیمابر مانند بلند شدن از روی عرشه ناو و فرود روی آن مورد استفاده قرار می گیرد. «شاندونگ» نیز شباهت بسیاری زیادی به «لیائونینگ» داشته اما تفاوت هایی فاحش در زمینه رادارهای فازی جدید و تفاوت اندکی در زمینه شکل در این دو دیده می شود. به ادعای منابع خبری داخلی چین، این ناو گنجایش بیش از ۳۶ جت جنگنده را دارد که ۱۲ فروند بیش از گنجایش «لیائونینگ» است. ظرفیت بال هوایی این ناو، به گفته رسانه های چینی، بدین شرح است:

• ۲۴ فروند جنگنده J-15
• ۳ فروند جنگنده J-15D EW
• ۶ فروند هلیکوپتر Z-18F ASW
• ۴ فروند هلیکوپتر Z-18Y AEW&C
• ۲ فروند هلیکوپتر باری Z-18A VIP
• ۱ فروند هلیکوپتر پزشکی Z-8JH
• ۲ فروند هلیکوپتر نجات Z-9S

در مقایسه، بال هوایی یک ناو هواپیمابر نیروی دریایی ایالات متحده از ۴۴ فروند جنگنده تهاجمی F/A-18E/F Super Hornet و ۵ فروند جنگنده تهاجمی EA-18G Growler با قابلیت جنگ الکترونیک تشکیل شده است. ناوهای هواپیمابر ایالات متحده همچنین تا ۱۹ فروند هلیکوپتر روی عرشه خود دارند اگر چه یک سوم این ناوگان روی عرشه ناوشکن ها و رزمناوهای گشتی همراه ناو قرار می گیرند. یک نوع هواپیمایی که روی عرشه ناوهای هواپیمابر کلاس «نیمیتز» (Nimitz) یا «فورد» (Ford) وجود داشته و «شاندونگ» فاقد آن است پرنده اخطار سریع E-2D Hawkeye است. این هواپیمای توربوجت پروانه دار با ۵ نفر خدمه و سیستم راداری پیشرفته خود می تواند تهدیدات دشمین را در هوا و دریا در فاصله صدها مایلی و در همه جهات شناسایی نمایند.

در صورت شناسایی تهدید، این پرنده می تواند جت های جنگنده یا موشک ها را از دیگر کشتی هایی که در ناوگروه قرار دارند برای رهگیری و از بین بردن تهدید هدایت نماید. هواپیماهای شناسایی E-2D مانند یک مرکز فرماندهی و پلتفرم کنترلی پرنده عمل کرده و ماموریت های جنگی بال هوایی ناو را در مقابل اهداف هوایی و زمینی هماهنگ می کنند. پرنده E-2D Hawkeye به بال هوایی ناو هواپیمابر این امکان را می دهد که ماموریت های بیشتری را با بالاترین کارآیی انجام داده و نبرد هوایی را به فاصله ای بسیار دورتر و امن تر از ناو هواپیمابر بکشانند. اما ناوهای چینی «شاندونگ» و «لیائونینگ» از این قابلیت حیاتی محرومند.

هر دوی آن ها از یک رمپ اسکی که روی دماغه ساخته شده به جای سیستم منجنیقی برای کمک به پرواز هواپیماها استفاده می کنند. رمپ های اسکی باعث می شوند که هواپیماها از لحاظ سوخت و میزان مهمات و تسلیحات نظامی با محدودیت هایی مواجه باشند. همچنین این سیستم ها توانایی فرستادن هواپیماهای توربوجت پروانه دار به آسمان را نداشته و دستکم در حال حاضر امکان استفاده از هواپیماهای استراتژیک شناسایی مانند E-2D روی آن ها وجود ندارد.

چین ساخت سومین ناو هواپیمابر خود با نام «نوع ۰۰۳» (Type 003) را نیز از قبل آغاز کرده که با دو نمونه قبلی متفاوت خواهد بود، به ویژه در زمینه استفاده از منجنیق های الکترومغناطیسی که برای اولین بار در ناوهای هواپیمابر آمریکایی کلاس «فورد» از آن استفاده شده است. همچنین چین در حال ساخت و توسعه یک هواپیما از نوع E-2D است تا از سیستم پرواز منجنیقی ناو آینده خود نهایت استفاده را برده و ناوهای آینده خود را از قابلیت اخطار سریع و یک پلتفرم فرماندهی و کنترل در آسمان برخوردار سازد.

چین قصد دارد که در نهایت یک ناوگان ۳ تا ۶ فروندی از ناوهای هواپیمابر داشته باشد. معمولاً نیروی دریایی باید ۳ ناو هواپیمابر از هر نوع داشته باشد به نحوی که یکی از آن ها در دریا در حال ماموریت باشد، یک ناو دیگر آماده اعزام بوده و ناو سوم نیز در لنگرگاه در حال دریافت تعمیرات و روزآمد سازی ها باشد. در شرایط بحرانی می توان دو فروند از این سه فروند را به دریا فرستاد. از این رو نیرویی متشکل از ۶ فروند ناو هواپیمابر به معنای دو ناو هواپیمابر فعال در دریا در زمان صلح و ۴ فروند یا بیشتر در زمان اضطرار و جنگ است.

بیشتر بخوانید: ۱۰ ناو هواپیمابر بزرگ و خوفناک دنیا؛ غول هایی که اقیانوس ها را تسخیر کرده اند