یک تراژدی بود که به تیتر اصلی رسانه های خبری در جهان تبدیل شد اما آغازگر پایان کنکورد بود که مشهورترین هواپیمای مسافربری مافوق جهان به شمار می رفت. ۲۱ سال پیش، پرواز شماره ۴۵۹۰ ایر فرانس در جریان بلند شدن خود دچار سانحه شد و ۱۰۹ مسافر آن کشته شدند. کمی بیش از سه سال بعد، ناوگان جهانی کنکورد برای همیشه بازنشسته شد. اما در حالی که این هواپیمای بسیار سریع همچنان یک اسطوره جهانی باقی مانده، رقیب روسی اش کمتر شناخته شده است. در ۳۱ دسامبر ۱۹۶۸، سه ماه پیش از اولین پرواز آزمایشی کنکورد، هواپیمای Tupolev Tu-144 روسیه که به خاطر شباهتش به همتای غربی، Konkordski نام گرفته بود توسط انجمن تولید هواپیمای وورونز در مسکو رونمایی شد.
این هواپیما به افتخار ای ان توپولوف، مهندس روسی دوران اتحاد جماهیر شوروی که طراحی این هواپیما را بر عهده داشت، نامگذاری شده بود از یک آشیانه مخفی خارج شده و با موفقیت پرواز ۳۸ دقیقه ای خود را با یک سرعت رکورد شکن به پایان رساند. در ابتدای ماه ژوئن همان سال، این هواپیما به اولین هواپیمای مسافربری تبدیل شد که سرعت صوت را پشت سر می گذارد و بدین ترتیب با فاصله ۴ ماه توانست کنکورد ساخته شده توسط بریتانیا و فرانسه را در شکستن این رکورد شکست دهد. در می ۱۹۷۰، این هواپیمای روسی به اولین هواپیمای مسافربری تجاری در جهان تبدیل شد که از سرعت ۲ ماخ یا ۱,۵۲۲.۴۱ مایل بر ساعت عبور می کند. اما هواپیمای Tupolev Tu-144 نیز بدون فاجعه پیش نرفت و بزرگ ترین حادثه مربوط به آن، سقوط و شعله ور شدنش در جریان نمایش هوایی پاریس در ۳ ژوئن ۱۹۷۳ بود که به مرگ ۶ خدمه و ۸ نفر دیگر روی زمین، از جمله سه کودک شد. مشکلات متعدد طراحی این هواپیمای روسی باعث شده بود این هواپیما چنان پرسروصدا باشد که به گزارش سرنشینان، هنگام پرواز نتوانند با یکدیگر صحبت کنند.
اتفاق در نمایشگاه هوایی پاریس برای Tupolev Tu-144 باعث شد هواپیمای روسی در رقابت با همتای غربی خود عقب مانده و بدین ترتیب کنکورد بریتانیایی-فرانسوی اولین هواپیمای تجاری بود که به طور رسمی در سال ۱۹۷۵ وارد سرویس شده و پرواز تجاریش را به انجام رساند. دو سال بعد، در اول نوامبر ۱۹۷۷، هواپیمای Tupolev Tu-144 بالاخره در یک پرواز متعلق به هواپیمایی روسی Aeroflot که بین مسکو و آلماتی در قزاقستان بود، به مسافران تجاری خوشامد بگوید. این پرواز مسافران را با سرعت ۱,۲۰۰ مایل بر ساعت و ارتفاع متوسط ۵۲,۰۰۰ پا به مقصد رساند. اما یک سال بعد این پرواز تجاری پس از یک تصادف دیگر در تست های پرواز و یک سری نقص فنی زمین گیر کننده، متوقف شد. هواپیمای Tupolev Tu-144 تا سال ۱۹۸۳ و زمین گیر شدن نهایی اش به پروازهای ترابری کالا ادامه داد. همانند کنکورد، هزینه تعمیر و نگهداری و به پرواز درآوردن Tupolev Tu-144 بسیار سنگین بود و نقص های بسیار آن را زمین گیر کرده بود.
برخلاف رقیب غربی، نمونه روسی بزرگ تر و سنگین با تکنولوژی کمتر پیشرفته بود و از دیگر مشکلات آن به پرسروصدا بودن و ناراحتی مسافران در حین پرواز اشاره می شد. کنکورد از برخی از جدیدترین و بی سابقه ترین پیشرفت های تکنولوژیکی سود می برد، مانند سیستم کنترل الکترونیکی پرواز-با-سیم و ترمزهای کربنی. سیستم های پیشرفته این هواپیما باعث می شود که بال های آن در هنگام پرواز و برای کاهش اصکاک تغییر شکل اندکی داشته باشند. در مقایسه، در حالی که Tu-144 از کنکورد بزرگ تر و قدرتمندتر بود، ۲۰ تن سنگین تر بوده و به همین دلیل عملکرد آیرودینامیک آن ضعیف تر از نمونه غربی بود. در نمایشگاه هوایی پاریس در سال ۱۹۷۳، خلبانان Tu-144 ،به دلیل رقابتی که با کنکورد وجود داشت، می خواستند حاضران را حیرت زده کنند. بعد از بلند شدن کنکورد و اجرای یک نمایش خیره کننده، Tupolev Tu-144 نیز بلند شده و در همان ابتدا یک تغییر مسیر ۳۶۰ درجه ای را انجام داد که موفقیت آمیز بود.
اما وقتی هواپیمای روسی به حالت صاف بازگشت شروع به پایین آمدن به سمت زمین کرد زیرا Tu-144 نتوانست فشار و تنشی که به آن وارد شده بود را تحمل کرده و شروع به از هم پاشیدن کرد. مدت کوتاهی بعد هواپیمای مشهور روسی در روستایی در همان نزدیکی با زمین برخورد کرده و علاوه بر خدمه، هشت غیرنظامی فرانسوی که در همان حوالی بودند را نیز به کام مرگ فرستاد. در حالی که برخی سقوط هواپیمای روسی را به ترس و وحشت خلبان نسبت می دادند، برخی ناظران روسی مدعی شدند که یک جنگنده میراژ فرانسوی که در حال اجرای نمایش هوایی بود باعث منحرف شدن توجه خلبان روسی و از دست دادن کنترل هواپیما شده بود. بدون توجه به دلیل این فاجعه مرگبار، سقوط هواپیمای مشهور روس ها باعث شد جهان ایمان خود به هواپیمای Tu-144 را از دست بدهد. اولین پرواز تجاری رسمی Tupolev Tu-144 در سال ۱۹۷۷ و یک سال پس از رقیب غربی خود انجام گرفت.
با این وجود، مسافران مدعی بودند که به دلیل سروصدای فراوان هواپیما حتی نتوانسته اند در طول پرواز با هم صحبت کنند. بخشی از این سروصدا به خاطر واحدهای بزرگ تهویه مطبوع هواپیما بود که برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد فضای داخل هواپیما به کار می رفت. مسافرانی که سوار هواپیمای Tu-144 شده بودند از تعداد زیاد صندلی ها در فضایی کم و خرابی دستشویی ها شکایت کرده بودند. آخرین میخ به تابوت این هواپیمای مافق صوت در سال ۱۹۷۸ زده شد وقتی یک نسخه متفاوت از آن در یک سفر پیش از تحویل به مالکش دچار سانحه شد. وقتی هواپیمایی Aeroflot در سال ۱۹۸۲ تصمیم به کنار گذاشت این هواپیما گرفت، توپولوف Tu-144 تنها ۱۰۲ پرواز تجاری انجام داده بود که تنها ۵۵ پرواز آن با حضور مسافران بود. در مقایسه، کنکورد بیش از ۵۰,۰۰۰ پرواز تنها با خطوط هوایی بریتیش ایرویز انجام داد.
در انتهای دهه ۱۹۸۰، هواپیماهای Tu-144 بعد از یک دوره کوتاه استفاده برای آموزش خلبانان در پروازهای شاتل فضایی شوروی، برای همیشه زمنیگیر شدند. در کل ۱۶ فروند هواپیمای Tupolev Tu-144 ساخته شدند در حالی که این رقم برای کنکوردهای غربی ۲۰ فروند بود.
بدون نظر