در کلان شهرهای بزرگ امروزی، که بسیاری از آن ها با این ایده ساخته شده اند که با خودرو در آن ها رفت و آمد کرد، به دلیل ترافیک و هزینه بالا و همچنین اهمیت پیدا کردن بیش از پیش مسئله ارزش زمان، استفاده از خودرو به یک معضل تبدیل شده و بسیاری استفاده از موتورسیلکت را بهترین گزینه برای دور زدن این مشکل می دانند. به همین دلیل است که هر روزه بیش از پیش شاهد جولان دادن موتورسیکلت ها در شهرهای بزرگ و کوچک هستیم که به دلیل قیمت پایین تر، کاربردی تر بودن، هزینه سوخت بسیار پایین تر و مدیریت زمان بهتر با آن ها، به یکی از گزینه های جایگزین خودروهای شخصی و عمومی تبدیل شده اند.
اگر چه موتورسیکلت در گذشته به یک گجت خاص برای علاقمندانی خاص شبیه بود، امروزه در واقع برای هر نوع سلیقه و علاقه ای یک نوع خاص از موتورسیکلت ساخته شده است. هر چند در داخل ایران به اندازه خارج از آن برای خرید موتور گزینه های بی پایانی در اختیار ندارید و مقررات مربوط به این حوزه گاهی اوقات دست و پای خریدار را در انتخاب تنگ می کند اما همچنان برای خرید موتورسیکلت مناسب با نیاز، بودجه و مهارت خود به یک سری اطلاعات نیاز دارید. در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با اصول اولیه دنیای خرید موتورسیکلت ، انواع موتورسیکلت ها و چیزهایی که هنگام خرید این وسیله باید بدانید آشنا کنیم.
انواع موتورسیکلت ها
پیش از هر چیزی باید بدانید که انواع مختلفی از موتورسیکلت ها وجود دارند که هر یک برای نوع خاصی از موتورسواری ساخته شده اند. هر چند عمده ما با موتورهای استاندارد برای سفرهای شهری آشنا هستیم اما انواع دیگری از این وسیله حمل و نقل انفرادی برای سفرهای بیرون شهری، مسابقات ورزشی و افراد علاقمند به طرح های خاص با ظرفیت های باک خاص طراحی شده اند.
۱- کروزر (Cruiser)
نوع کروزر که با طرح هارلی داویدسون نیز شناخته می شود شاید رمانتیک ترین موتورسیکلت این فهرست باشد. این موتورسیکلت ظاهری جذاب و زیبا، صدایی نسبتاً خشن داشته و هم برای موتورسواران هر روزه و حرفه ای مناسب است. موتورسیکلت کروزر از بسیاری از جهات نیز مناسب کسانی است که برای اولین بار است موتور می خرند یا می خواهند به طور معمول موتورسواری کنند. یکی از این دلایل این است که ارتفاع این موتور به ویژه در قسمت محل نشستن کم بوده و به همین خاطر موتورسوار کنترل خوبی روی موتور خود دارد. دیگر اینکه رانندگی با این سبک موتورها آسان بوده، سیستم انتقال قدرت خوبی داشته و گزینه مناسبی برای کسانی است که موتورسواری برای مسافت های طولانی و با سرعت های متوسط را به سوار شدن به موتورهای فوق سریع ترجیح می دهند. همچنین این نوع فضای مناسبی برای دو سرنشین داشته و ظاهر موتورسیکلت های قدیمی را با یک ظاهر بسیار زیبا ترکیب کرده است. موتور کروزر طول بیشتری داشته و حالت قرار گرفتن پاها روی پدال های آن نیز متفاوت و خاص است. این نوع موتور در انواع یک و چند سیلندر موجود بوده و نمونه های کوچک و کم مصرف تا بزرگ و غول پیکر دارند. این موتورها برای مسافت های طولانی و بدون پیچ و خم فراوان مناسبند و به همین دلیل گزینه مناسب برای کسانی است که همواره در سفرهای بیرون شهری اند.
۲- اسپرت
با بدنه تهاجمی و رو به جلو که برای شکافتن هوا طراحی شده اند، موتورهای اسپرت دارای موتورهای قدرتمند، فریم سبک و یک حالت موتورسواری چمباتمه ای هستند که همه چیز در آن ها برای سرعت و عملکردی بی نقص در این زمینه طراحی شده است. موتورسیکلت های اسپرت راحت ترین و کاربردی ترین مدل برای موتورسواران تازه کار نخواهند بود و در واقع برای افراد حرفه ای در این حوزه مناسبند. این نوع موتور در واقع در آن سوی طیف و مقابل موتورهای کروزر قرار می گیرد. قدرتمندترین موتور در این موتورسیکلت ها تا ۲۰۰ اسب بخار نیرو تولید کرده و سرعتشان نیز به بیش از ۲۰۰ مایل بر ساعت می رسد. بیشتر این موتورها می توانند حتی از سریع ترین خودروها نیز سریع تر باشند. همانطور که از نامشان بر می آید این موتورها از نوع مسابقه ای و با سرعت بالا بوده و تنها می توان آن ها را در داخل پیست موتورسواری داشت زیرا در داخل شهرهای ایران نمی توان با سرعتی بیش از ۱۲۰ کیلومتر با موتورها حرکت کرد.
۳- استاندارد
زمانی بود که موتورسیکلت ها اکثراً از نوع همه کاره بودند و نیازی به نوشتن و خواندن دستورالعمل های خرید طولانی برای یافتن گزینه مناسب نبود. این نوع موتورها معمولاً برای اکثر موتورسواران در مناسب بوده و امکان سوار کردن شیشه جلو، جایی در پشت صندلی برای نگه داشتن کیف و وسایل، پشتی راحتی و دیگر اقلام ضروری روی آن ها و زدن به جاده وجود دارد. این نوع موتورها گزینه های مناسبی برای گشت و گذار در شهر، خارج از شهر، رفتن به سرکار یا هر چیز دیگری هستند. موتورهای استاندارد انواع مختلفی دارند و از ۱۲۵ سی سی تا ۱۲۰۰ سی سی ظرفیت دارند. به همین خاطر برای اینکه راحت ترین موتور برای خود با مقرون به صرفه ترین قیمت را پیدا کنید باید گزینه های زیادی را امتحان نمایید. موتورهای استاندارد امروزی دارای تکنولوژی های مدرنی مانند ترمزهای ای بی اس، استارت دکمه ای، چرخ دنده اتومات و حتی سوکتی برای شارژ تلفن همراه هستند. نوع این موتور را باید متناسب با جثه خود انتخاب کنید هر چند سایز موتور آن برای بردن شما و دستکم یک مسافر از نقطه ای به نقطه دیگر در شهر یا حتی بیرون از آن مناسب است. محبوب ترین موتورسیکلت در این دسته در ایران همان موتورهای موسوم به سی جی هستند که تولید کننده های بسیاری دارند و به خاطر قیمت پایین، فراوانی قطعات، سادگی تعمیر و قیمت مناسب پرفروش ترین گزینه ها هستند هر چند کیفیت پایینشان بزرگ ترین ضعف آن ها به شمار می آید.
۴- موتورهای دو کاربرده
وقتی یک موتورسیکلت شهری را با یک موتورسیکلت کراس ترکیب می کنید چه اتفاقی می افتد؟ نتیجه موتوری است که هم برای رانندگی در جاده های آسفالت و هم خاکی مناسب است و با نام موتورسیکلت های ماجراجویی یا ADV نیز شناخته می شوند. این موتور شبیه چاقوی سوییسی برای موتورسواران است. این موتورهای محکم، ساده، معمولاً سبک و راحت هستند. برخلاف موتورسیکلت های استاندارد که در جاده های ناهموار و خاکی خیلی زود دچار مشکل می شوند، این موتورها بدنه محکمتری داشته و در این جاده ها به مشکلی برنخواهند خورد. به یاد داشته باشید که این موتورها معمولاٌ ارتفاع زیادی داشته و به همین دلیل مناسب افراد با پاهای بلند و جثه قوی هیکل هستند.
۵- توری
اگر می خواهید موتورسیکلتی داشته باشید که راحتی یک خودرو را داشته باشد می توانید به سراغ موتورهای توری (Touring) بروید. این موتورسیکلت ها با عنوان درسر (dresser) نیز شناخته می شوند زیرا گزینه های اضافی و امکانات قابل توجهی مانند سیستم پخش موسیقی، جی پی اس، صندلی های دارای گرم کن، شیشه محافظ، ظرفیت قابل توجه برای حمل بار، سیستم انتقال قدرت اتوماتیک و بسیاری قابلیت های دیگر دارند. این موتورسیکلت ها که در ایران بیشتر در اختیار نیروهای پلیس و اورژانس قرار دارند برای مسافت های طولانی مناسب نبوده و بسیار بزرگ، سنگین، قدرتمند و پیچیده هستند.
۶- آفرود یا کثیف
موتورسیکلت کثیف گزینه مناسب کسانی است که به سفرهای آفرودی با موتورسیکلت علاقه دارند، برخلاف موتورسیکلت های کراس دوکاربرده، موتورهای کثیف یا آفرودی در خیابان ها و مناطق شهری ممنوع بوده و تنها امکان استفاده از آن ها در محیط های خارج شهری وجود دارد. این موتورها ارتفاع و طول زیادی داشته و از مدل های ۵۰ سی سی تا ۵۰۰ سی سی برای موتورسواران حرفه ای وجود دارند. توصیه ما گزینه های ۲۵۰ سی سی است که علیرغم قدرت قابل توجه موتور، نسبتاً سبک و با قابلیت مانور بالا هستند و به خوبی در محیط های ناهموار و گل آلود حرکت خواهند کرد. اگر چه در سواری این نوع موتورسیکلت مسائلی مانند ترافیک، محدودیت سرعت و دیگر قوانین دست و پاگیر شهری را نخواهید داشت اما رانندگی با موتورهای کثیف نیاز به مهارت بالایی دارد.
۷- برقی یا الکتریکی
همانند خودروهای برقی، موتورهای برقی نیز در سال های اخیر جای موتورهای بنزینی را گرفته اند. اگر می خواهید موتورسیکلتی کارآمد و کم مصرف برای استفاده صرف در محیط های شهری داشته باشید، هیچ راهی بهتر از عبور از ترافیک سوار بر یک موتور برقی مدرن نخواهید داشت که گزینه مناسبی برای تازه کارهای عرصه موتورسواری هستند. این موتورها بسیار باحال و ساده بوده و برای تازه کارها بهترین گزینه است. در حال حاضر بزرگ ترین معضل قیمت بالا و ظرفیت و سرعت محدود این موتورهاست اما در زمینه تکنولوژی می توان آن ها را مدرن ترین و پیشرفته ترین موتورها دانست. با این وجود اگر می خواهید به سرعت و بدون صدا و یک قطره سوخت از نقطه ای به نقطه دیگر بروید موتورسیکلت های برقی بهترین گزینه خواهند بود. برتری دیگر این نوع موتورها نیز عدم نیاز به سوخت و تغییر روغن و بسیاری از دیگر تعمیرات اضافی است که در موتورهای بنزینی دیده می شود. بدین ترتیب در طول زمان، هزینه موتورسیکلت های برقی بسیار پایین تر از همتایان بنزینی شان است. نکته دیگر اینکه این موتورها برای طی کردن فواصل کوتاه مناسب بوده زیرا بعد از طی یک مسافت خاص نیاز به شارژ مجدد باتری خواهند داشت که فرآیندی زمانبر است.
۸- اسکوتر
اسکوترها در گذشته ابزارهایی پردردسر و خطرناک بودند اما دیگر اینطور نیست. اسکوترهای مدرن بسیار قدرتمند، ایمن و مقرون به صرفه بوده و تکنولوژی های جدید و جذابی در آن ها به کار رفته که باعث شده به گزینه مناسبی برای سفرهای درون شهری و کوتاه تبدیل شوند.اگر چه لاستیک های این دسته از موتورسیکلت ها بسیار کوچک هستند اما سازندگانشان هنر کنترل موتورسوار روی ماشین های سبک وزن را در ساخت تولیدات خود به کار گرفته و بدین ترتیب بعد از کمی تمرین می توانید مانند یک حرفه ای سوار آن ها شوید. نکته جالب اینکه ظرفیت موتور این اسکوترها می تواند حتی به ۶۵۰ سی سی نیز برسد که امکان سوار شدن یک سرنشین دیگر یا حتی قرار دادن بار روی قسمت پشت موتورسوار نیز وجود دارد و می توانید در بزرگراه ها نیز با اسکوتر حرکت کنید. ظرفیت اسکوترها از ۵۰ سی سی شروع شده و سرعت آن ها ممکن است تا ۵۰ کیلومتر بر ساعت نیز محدود باشد. اما این سرعت نیز برای حرکت در خیابان های شهری مناسب و قابل توجه است. اسکوترهای پیشرفته نیز مانند دیگر موتورسیکلت ها به تکنولوژی های مدرنی مانند ترمز ای بی اس، سیستم انژکتوری، استارت دکمه ای، شارژر گوشی همراه و غیره مجهز شده اند. بسیاری از اسکوترها نیازی به تغییر دنده نداشته و سیستم دنده ای اتوماتیک دارند.
اسکوتر یا موتورسیکلت؟
اگر یک موقعیت نشستن طبیعی و نرمال را می خواهید و دوست ندارید روی موتور بنشینید و البته حوصله تعویض دنده را ندارید، راحتی و صافی محل نشستن و داشتن سیستم انتقال قدرت اتوماتیک به معنای این است که شما به اسکوتر نیازمندید. اگر از قبل سابقه سواری با اسکوتر را داشته باشید، یادگیری موتورسواری نیز بسیار برایتان راحت خواهد بود. اسکوترها و موتورسیکلت ها می توانند یک فضای محدود داشته باشند اما گزینه مناسبی برای حمل مسافر و بار نخواهند بود. در حالی که سفر در مسیرهای طولانی می تواند برای موتورسیکلت های حرفه ای بسیار بامزه باشد، موتورسواران تازه کار بهتر است در مسیرهای کوتاه تر موتورسواری کنند، هر چند موتورسواری در یک شهر شلوغ و پرترافیک می تواند خطرناک تر از موتورسواری در یک جاده خلوت خارج شهری باشد.
نکته اصلی در خرید موتورسیکلت این است که موتوری را انتخاب نکنید که بزرگ تر از قدرت و جثه تان بوده و نتوانید آن را کنترل کنید. قانون استاندارد در این زمینه این است که مدلی را انتخاب کنید که هنگام سوار شدن هنگام توقف، کف پاهایتان به راحتی روی زمین قرار می گیرد و تازه کارها نیز باید مواظب باشند که موتوری قدرتمندتر از توانایی شان انتخاب نکنند. توصیه این است که با موتورهای با ظرفیت و قدرت کمتر شروع کنید و به طور کلی هر چه مهارت و تجربه بالاتر باشد می توانید گزینه های قدرتمندتر و بزرگتری انتخاب کنید. نکته دیگر داشتن گواهینامه موتورسواری است و تنها سواری با اسکوتر شما را از گرفتن گواهینامه معاف می کند.
دنده اتوماتیک یا دستی؟
تجربه قبلی شما با دنده ها و استفاده از جاده های عمومی می تواند مسئله مهمی در خرید موتور باشد. اگر اولین بار است که هر نوع خودرویی را در یک جاده عمومی می رانید، چیزهای زیادی وجود دارد که باید به آن ها عادت کنید. قوانین جاده، ترافیک و مسیریابی مسئله هایی خواهند بود که بخش زیادی از توجه و ذهن شما را به خود جلب می کنند. اگر اضافه کردن کلاچ به این ها می تواند به افزایش استرس شما به سطحی غیرقابل کنترل برسد بهتر است به سراغ موتورسیکلت های دنده اتوماتیک بروید. این کار باعث می شود که بخش زیادی از وظایف شما به سیستم موتور محول شده و شما بیشتر توجهتان را روی جاده و تمرکز بر آن بگذارید. اگر در یک منطقه شلوغ و پرترافیک زندگی می کنید نیز گزینه اتوماتیک مناسب تر است. اما اگر می خواهید در آینده سوار موتورهای پیشرفته تر شده و هدفتان یادگیری اصولی و پایه ای موتورسواری است باید هر چه سریع تر سروکله زدن با کلاچ و موتورهای دنده دستی را یاد بگیرید. بعد از سوار شدن به یک موتورسیکلت بزرگ تر است که ممنون تجربیات قبلی خود در این زمینه خواهید شد.
سوالاتی که هنگام خرید موتورسیکلت باید از خود بپرسید؟
آیا می خواهید در بزرگراه ها، داخل شهرها، کوچه ها، جاده های برون شهری یا ترکیبی از موارد بالا موتورسواری کنید؟
آیا می خواهید موتورتان قدرت و جای نشستن برای حمل یک نفر دیگر را نیز داشته باشد؟
آیا برای بار و خرید فضایی اضافه در پشت موتور خود لازم دارید؟
آیا ظرفیت باک و میزان مصرف سوخت برای شما اهمیت دارد؟
چقدر می خواهید هزینه کنید؟
چه مقدار در زمینه موتورسواری تجربه دارید؟
نکاتی مهم در مورد خرید موتورسیکلت
خرید موتورسیکلت یک موضوع شخصی است. اگر چه ممکن است از موتورسیکلت خود تنها برای رفتن به سر کار استفاده کنید اما این به معنای آن نیست که حق ندارید یک موتورسیکلت جذاب و پیشرفته داشته باشید. از این رو خرید موتورسیکلت باید بر اساس سلیقه شما باشد.
لازم نیست اولین موتورسیکلت شما صفر و دست اول باشد. خرید موتورسیکلت دست دوم برای کسانی که در این عرصه تازه کار هستند گزینه مناسب تری است. شاید هوشمندانه نباشد که مبالغ قابل توجهی را در خرید موتورسیکلتی صرف کنید که مشخص نیست همانی باشد که می خواستید و برای مدت طولانی از آن استفاده کنید.
از اینکه موتور اولتان دیگر در سطحتان نباشد نترسید. اولین سال موتورسواریتان به تمرکز بر روی یادگیری و مهارت یافتن خواهد گذشت. در نهایت سبک موتورسواری مورد نظر خود را یافته و در آن به مهارت خواهید رسید. پس از آن است که می توانید به سمت موتورسیکلت دلخواهتان رفته یا همین موتور کنونی را ارتقا دهید.
مهم است که روی مدلی که می خواهید بخرید تسلط داشته باشید. اگر موتوری بخرید که فراتر از توانایی های شما باشد وقت زیادی را صرف ترس و دلهره خواهید کرد. ترکیب درماندگی، ترس و استرس باعث می شود که نتوانید به خوبی موتورسواری را یاد گرفته و از آن لذت ببرید.
بدون نظر