غسل جنابت چگونه انجام می‌ شود ؟

سعیده اکبری پنجشنبه، ۲۲ مهر ۱۴۰۰

آیا می دانید غسل جنابت چگونه انجام می‌ شود ؟ غسل جنابت غسلی است که به‌سبب جنابت انجام می‌شود. این غسل برای واجباتی که باید با طهارت انجام شوند مانند نماز، واجب می‌شود. کسی که غسل جنابت کرده نباید برای نماز وضو بگیرد ولی در اینکه با سایر غسل‌ها می‌توان نماز خواند یا خیر نظرات متفاوتی وجود دارد.

در دین اسلام، غسل جنابت یک غسل واجب است که پس از جنب شدن انجام می‌شود. انجام آن بلافاصله پس از جنب شدن واجب نیست ولی واجب است برای اعمالی که نیاز به طهارت دارند مثل نماز و روزه که واجب هستند و اعمال غیر واجب مانند لمس آیات قرآن.برای نماز میت و سجده‌ی شکر و سجده‌ی واجب قرآن ، واجب نیست (هر چند که خواندن بیش از ۷ آیه از قرآن در حالت جنب مکروه است) بلکه در همان حال نیز انجام این کار ها جایز است هرچند که بهتر است غسل کند.برای غسل همین اندازه که به قصد قربت و اطاعت فرمان خدا انجام دهد کافی است.

در قرآن، از نماز خواندن جُنُب پیش از غسل کردن نهی شده است.

دو امر موجب پدیدآمدن حالت جنابت برای فرد می‌شوند: یک، خارج شدن مَنی و دوم، رابطه جنسی منجر به دخول.

آیه و روایات غسل جنابت

در قرآن کریم از نماز خواندن شخص جُنُب پیش از غسل نهی شده است: یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَ‌بُوا الصَّلَاهَ وَأَنتُمْ سُکارَ‌یٰ حَتَّیٰ تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِی سَبِیلٍ حَتَّیٰ تَغْتَسِلُوا (ترجمه: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در حال مستی به نماز نزدیک نشوید تا زمانی که بدانید چه می‌گویید؛ و [نیز] در حال جنابت [وارد نماز نشوید] -مگر اینکه راهگذر باشید- تا غسل کنید؛)[ نساء–۴۳]

در بخش طهارت دو کتاب وسائل الشیعه و مستدرک آن، ۳۹۷ روایت در موضوع جنابت و غسل جنابت نقل شده است.

مستحب یا واجب

به قول مشهور، غسل جنابت پس از اینکه جنابت حاصل شد به خودی خود مستحب است ولی برای انجام دادن عمل واجبِ مشروط به طهارت مانند طواف واجب و نمازهای واجب روزانه یا روزه، واجب می‌شود و وجوب آن در اصطلاح فقهی واجب غیری است. نمی‌توان بدون وجود حالت جنابت به تصور اینکه این غسل مستحب است غسل جنابت کرده و با آن نماز خواند.

کیفیت غسل جنابت

غسل جنابت همچون دیگر غسل‌ها به دو گونه ترتیبی و ارتماسی انجام می‌گیرد. در غسل ترتیبی ابتدا سر و گردن، سپس سمت راست و پس از آن سمت چپ بدن شسته می‌شود. در غسل ارتماسی نیز به یکباره تمامی بدن در آب فرو رود و همچنین لازم است همه بدن در یک لحظه زیر آب قرار بگیرد.

احکام

اگر جنابت به سبب خروج منی باشد، به قول مشهور، استبراء پیش از غسل مستحب است.
شستن دستها، مضمضه و استنشاق قبل از غسل و گفتن «بسم اللّه» و خواندن دعاهای وارد شده هنگام غسل کردن استحباب دارد.
غسل جنابت از وضو کفایت می‌کند و بنابر قول مشهور، وضو با غسل جنابت استحباب ندارد و برخی این وضو را جایز نمی‌دانند.
چنانچه در اثنای غسل جنابت مجددا جنب شود، غسل باطل است و باید آن را از سر بگیرد؛ اما اگر حدث اصغر(مانند ادرار و باد معده) عارض شود، در بطلان غسل و از سر گرفتن آن اختلاف است؛ چنان که بنابر قول به صحّت غسل، در وجوب وضو برای نماز نیز اختلاف می‌باشد (حدث).
آمیزش با همسر حتی اگر قادر بر غسل کردن نباشد و وقت نماز نیز داخل شده باشد جایز است و برای نماز تیمّم می‌کند؛ لیکن با عدم توانایی بر تیمّم، جایز نیست.

صحت روزه متوقف بر غسل جنابت

صحّت روزه ماه رمضان، متوقف بر غسل کردن پیش از اذان صبح است و چنانچه کسی که غسل بر عهده دارد، به عمد پیش از اذان غسل نکند، روزه‌اش باطل و قضا و کفّاره بر عهده‌اش ثابت است. اصطلاح فقهی این موضوع بقاء بر جنابت است.

کفایت غسل از وضو

فقیهان شیعه درباره کفایت غسل جنابت از وضو اختلافی ندارند و بسیاری از آنان در این‌باره ادعای اجماع نموده‌اند. افزون بر این، مشهور فقها با غسل جنابت وضو را نامشروع می‌دانند شیخ طوسی به استحباب وضو همراه با غسل جنابت فتوا داده است. درباره کفایت دیگر غسل‌ها از وضو در میان مراجع تقلید اختلاف است و مشهور فقیهان نظریه عدم کفایت را برگزیده‌اند. سیدمرتضی، ابن جنید، و سید محسن حکیم آن را بعید ندانسته‌اند. در این نظریه میان فقهای معاصر طرفداران بیشتری پیدا کرده است.

اجوبه الاستفتائات

سوال: آیا شخص جنب می‏تواند در صورت تنگی وقت با تیمم و نجاست بدن و لباس نماز بخواند یا این که باید بعد از تطهیر و غسل، نماز را قضا نماید؟

ج: اگر وقت به مقدارى نیست که بدن و لباسش را تطهیر کند و یا لباس خود را عوض نماید و به علت سردى هوا و مانند آن نمى‏تواند نماز خود را برهنه هم بخواند، باید نماز را با تیمم بدل از غسل جنابت با همان لباس نجس بخواند. این نماز مجزى است و قضاى آن بر او واجب نیست.

سوال:: آیا رسیدن منی به داخل رحم بدون دخول، سبب جنابت زن می‏شود؟

ج: در این صورت جنابت محقق نمى‏شود.

سوال: آیا بر زنان پس از انجام معاینات داخلی با وسائل طبی غسل واجب می‏گردد؟

ج: تا زمانى که منى خارج نشود، غسل واجب نیست.

سوال: اگر دخول به مقدار حشفه صورت بگیرد، ولی منی خارج نشود و زن نیز به مرحله اوج لذت نرسد، آیا غسل فقط بر زن واجب است یا فقط بر مرد یا بر هر دو؟

ج: با تحقق دخول، ولو به مقدار حشفه، غسل بر هر دو واجب است.

سوال: در مورد احتلام زنان، در چه صورتی غسل جنابت بر آنان واجب می‏شود؟ و آیا رطوبتی که هنگام ملاعبه و شوخی با همسر از آنان خارج می‏شود، حکم منی را دارد؟ و آیا بدون سست شدن بدن و رسیدن به اوج لذت، غسل بر آنها واجب می‏شود؟ به‌طور کلی در زنان بدون نزدیکی، جنابت چگونه تحقق می‏یابد؟

ج: اگر زن به اوج لذت جنسى برسد و در آن حال مایعى از او خارج شود جنابت محقق شده و غسل بر او واجب مى‏شود و اگر شک کند که به این مرحله رسیده یا نه و یا شک در خروج مایع داشته باشد، غسل واجب نیست.

سوال: آیا خواندن کتاب و یا دیدن فیلمهایی که موجب تحریک شهوت می‏شود، جایز است؟

ج: جایز نیست.

سوال: اگر زن بعد از نزدیکی همسرش با وی، در حالی که منی در رحم او باقی مانده است، بلافاصله غسل نماید و بعد از غسل، منی از رحم خارج شود، آیا غسل او صحیح است؟ آیا منی خارج شده بعد از غسل، پاک است یا نجس و موجب جنابت مجدد می‏شود یا خیر؟

ج: غسل او صحیح است و رطوبتى که بعد از غسل از او خارج مى‏شود، اگر منى باشد نجس است، ولى اگر منى مرد باشد، باعث جنابت مجدد نمی ‏شود.