بوراکس و معجزه آن در صنایع مواد شوینده

بوراکس ترکیبی پودی یا مایع و متشکل از بور، اکسیژن و سدیم است. این ماده با عناصری مانند کبالت، کروم، منگنز و… ترکیباتی رنگی ایجاد می نماید. برای تولید بوراکس ابتدا آن را از سنگ معدن بورات استخراج می کنند. البته می توان این ماده را به صورت مصنوعی نیز تولید نمود. از کاربرد بوراکس می توان به استفاده در انواع شوینده ها، محصولات آرایشی و بهداشتی، افزودنی در غداها، ساخت اسلایم و… اشاره کرد. خالی از لطف نیست که یادآور شویم بوراکس با نام بوره نیز شناخته شده و یکی از نمک های اسید بوریک است.

کاربرد بوراکس

در ادامه برخی از موارد مصرف بوراکس در زمینه های مختلف و همچنین عوامل تاثیرگذار در تعیین قیمت بوراکس را بررسی می کنیم.

کاربرد خانگی انواع بوراکس

خواص ضد عفونی‌ کننده و ضد قارچی بوراکس منجر شده است تا با اضافه کردن مقدار مشخصی از این ماده به مخازن شوینده‌ ها بتوان قدرت پاک‌ کنندگی آن‌ ها را افزایش داد.

مخلوطی از یک فنجان بوراکس با دو فنجان آب گرم و یک قاشق غذا خوری آب لیمو زنگ زدگی را از بین خواهد برد. پس از مخلوط این سه ماده ترکیبی خمیری حاصل می آید. اگر این ماده خمیری به مدت ۱۵ دقیقه بر روی زنگ زدگی قرار گیرد به راحتی آن ها را از بین خواهد برد.

از انواع بوراکس می توان برای پاک کردن سطوح سرامیکی خانگی استفاده نمود. کاربرد خواص بوراکس در این موارد باعث از بین رفتن انواع رسوب و جرم‌ می ‌شود.

اکسید های تشکیل شده بر روی فلزات به راحتی با مصرف بوراکس زدوده می شوند.

مخلوط ۱/۲ پیمانه از بوراکس با آب تمیز کننده خوبی برای فرش محسوب می شود.

از فواید بوراکس این است که می تواند حشراتی مانند کک را از روی فرش‌ و تشک‌ ها دور کند.

کاربرد بوراکس در کشاورزی

کاربرد بوراکس در کشاورزی نیز دیده می شود. یک قاشق چای خوری از این ماده بر روی خاک درختان جوان سیب موجب افزایش بور موجود در خاک خواهد شد. بور برای رشد میوه و بذر ضروری است. مصرف بوراکس مانع از رشد علف های هرز نیز خواهد شد.

با کاربرد بوراکس رطوبت اضافی از گل‌ ها و شکوفه‌ ها از بین رفته و از پوسیدگی آن ها جلوگیری می شود.

جهت حذف علف‌ های هرز و تقویت گیاه می توان از کود بور به مقدار کم، قبل از کاشت استفاده نمود.

با اضافه کردن بوراکس و انواع آن به ریشه درختان میوه می‌ توان آفت درختان را از بین برد.

استفاده بوراکس در محصولات آرایشی و بهداشتی

در فرآورده های آرایشی و بهداشتی، بوراکس می تواند به عنوان یک عامل امولسیون کننده، بافری کننده یا نگهدارنده به کار رود. انواع بوراکس برای تولید محصولاتی مانند مرطوب کننده، کرم، شامپو، ژل و… نیز استفاده می شود.

کاربرد بوراکس به عنوان عامل نرم کننده آب

استفاده از بوراکس به تنهایی به کاتیون های سخت کننده آب تمایلی ندارد. اما باز هم این ماده برای نرم کردن آب استفاده می شود. درصورتی که بوراکس در آب محلول شود با یون کلسیم و منیزیم موجود در آب سخت واکنش داده و به شکل رسوب جامد رنگی از آب خارج می گردد. این ماده یون سدیم را به درون آب آزاد می کند. بنابراین یون های سخت کننده آب با استفاده از بوراکس حذف و آب نرم می شود.

فواید انواع  بوراکس در طلاسازی

بوراکس در پالایش طلاسازی نیز دارای کاربردهایی است.

• در طلاسازی بوره جریان و شار طلا در هنگام ذوب را بهبود می بخشد.
• خواص بوراکس می تواند نقطه ذوب طلای در حال تصفیه را کاهش دهد.
• بوراکس قادر است تا اکسید فلزات را از طلا حذف نماید.
• این ترکیب از اکسید شدن فلزات تصفیه شده در کوره ممانعت می کند.

انواع بوراکس یا بوره

به طور کلی دو نوع براکس رایج و پرکاربرد در بازار مواد شیمیایی عبارتند از بوراکس دکا و بوراکس پنتا هیدرات که هردو مدل از کشور ترکیه با برند ایتی بانک یا ایتی معدن هستند . البته بوراکس دکا هیدرات ایتی بانک ترکیه نسبت به بوراکس پنتا هیدرات ایتی بانک موارد استفاده بیشتری دارد.

بوراکس دکا

بوراکس دکا دارای ۱۰ مولکول آب در ساختار خود است. اگرچه کاربرد بوراکس دکا بیشتر در انواع شوینده ها به چشم می خورد ام این محصول در تولید لوازم بهداشتی، متالورژی، ساخت اسلایم نیز دیده می شود.

کاربرد بوراکس دکا

• کاربرد در انواع صابون و مواد شوینده

بوراکس دکا در فرمولاسیون شوینده هایی به کار می رود که برای تمیز کردن سطوح سخت استفاده می شوند. مانند فلزات، شیشه و سرامیک.

• کاربرد در شوینده های صنعتی

کاربرد بوراکس دکا در شوینده ها جهت تثبیت آنزیم نیز صورت می پذیرد. استفاده از این ترکیب در شوینده ها می تواند خاک، آلودگی، لکه های روغن و… را نیز از سطوح برباید.

دلایل استفاده از بوراکس دکا

• قدرت سفید کنندگی مناسب

هنگامی که بوراکس دکا با آب مخلوط شود، مولکول های آب را به هیدروژن پراکسید تبدیل می کند که ماده ای سفید کننده است. در نتیجه با کاربرد فواید بوراکس دکا به صورت جدا گانه و یا در پودرهای لباسشویی می توان به سفید سازی لباس ها کمک نمود.

• بافر مناسب

از خواص بوراکس دکا این است که pH بالایی دارد. هنگامی که به آب اضافه می شودpH  را تا حدود ۸ تغییر می دهد. این pH خاصیت قلیایی کمی داشته و برای تمیز کردن ایده آل است. از آنجا که ترکیب فوق یک عامل بافر کننده است، بعد از افزودن مواد شوینده، به نگه داشتن آب در اینpH  کمک می شود.

• از بین بردن بوی ماشین لباس شویی

قارچ و کپک میکروارگانیسم هایی هستند که به خاطر مرطوب بودن ماشین لباسشویی در آن رشد می کنند. بوراکس این موجودات را مهار کرده و به این ترتیب میکروارگانیسم ها و سایر بو های موجود را از بین می برد. بنابراین کاربرد آن سبب بهبود بوی لباس ها بعد از شست و شو خواهد شد.

• خواص بوراکس دکا به عنوان ضد یخ

بوراکس دکا قادر است باقی مانده اسیدی حاصل از تجزیه اتیلن گلیکول را خنثی نموده و میزان اکسیداسیون در سطح فلز را خنثی کند. محلول های این ماده جایگزین مناسبی برای کرومات موجود در خنک کننده های موتور دیزل و ضد یخ ها می باشند.

• شیشه سازی

بوراکس دکا به محصولات شیشه ای در حالت ذوب اضافه می گردد تا ویسکوزیته، چسبندگی و سختی سطح افزایش یابد. به این ترتیب محصول شیشه ای تولید شده در برابر گرما عایق می گردد. از بوراکس دکا در تولید الیاف شیشه ای ایزوله استفاده می شود.

بوراکس پنتا

بوراکس پنتا با نام سدیم تترا بورات پنتا هیدرات (Borax Pentahydrate) شناخته می شود. بوراکس پنتا بلور های سفید رنگ و بدون بویی است که اسیدیته ای قلیایی دارد. این ترکیب در آب و برخی حلال های آلی حل می شود. اولین بار بوراکس پنتا در دریاچه ها تبت کشف گردید. این ماده نوعی نمک از خانواده اسید بوریک است. واکنش پذیری این ماده شیمیایی پایین بوده و بسیار دیر وارد واکنش‌ خواهد شد.

خواص بوراکس پنتا

• قابل حل شدن در آب است.
• واکنش پذیری کمی دارد.
• غیر قابل اشتعال است.
• خاصیت قلیایی دارد.
• از مواد بازی به حساب می آید.
• pH برابر با ۸ تا ۹ دارد.
• در هنگام حل شدن در آب گرما زاست.

کاربرد بوراکس پنتا

• بوراکس پنتا در مواد شوینده

از کاربرد بوراکس پنتا می توان در ساخت و تولید مواد شوینده و بهداشتی اشاره نمود. استفاده از بوراکس پنتا در فرمولاسیون مواد شوینده به از بین رفتن لکه و کثیفی پارچه و سطوح کمک می کند.

از خواص بوراکس پنتا جهت تولید انواع پودر ماشین لباسشویی، پودر ماشین ظرفشویی، مایع دست شویی و ظرف شویی و … استفاده می شود.

• کاربرد بوراکس پنتا در اسلایم

بوراکس پنتا برای ساخت ژل اسلایم کاربرد دارد.  بوراکس پنتا خاصیت کشسانی در بافت ژل اسلایم ایجاد می کند.

• بوراکس پنتا و ساخت حشره کش

برای تولید و ساخت انواع حشره کش نیز از این ماده شیمیایی استفاده می شود. درواقع بوراکس پنتا به عنوان یک سم عمل کرده و می تواند باعث از بین رفتن حشرات موذی شود.

احتیاط در مصرف بوراکس

درصورتی که بوراکس در معرض پوست انسان قرار گیرد، می تواند به پوست آسیب زده و پوست را ملتهب یا دچار سوختگی نماید. بنابراین افرادی که با این ماده در ارتباط هستند، باید از پوشش های محافظ مانند دستکش استفاده نمایند.

اگر گازهای متصاعد شده از بوراکس به سیستم تنفسی فرد وارد شوند، سیستم تنفسی او را درگیر نموده و عوارض جبران ناپذیری‌ به فرد وارد می کنند. بنابراین برای کاهش این عوارض، می بایست از انواع ماسک محافظ استفاده شود.

گازهای متصاعد شده از بوراکس می تواند در مجاورت چشم قرار گرفته و باعث آسیب به قسمت های مختلف چشم شود. افرادی که با این ماده شیمیایی سر و کار دارند، باید از عینک های محافظ استفاده کنند تا آسیب های احتمالی به چشم را به حداقل برسانند.

تفاوت بوراکس دکا و بوراکس پنتا

بوراکس پنتا هم اجزایی مانند بوراکس دکا دارد. تفاوت این دو در آن است که میزان مولکول های آب موجود در بوراکس پنتا کمتر است. بوراکس پنتا هیدرات مانند بوراکس دکا می تواند در صنایع چسب سازی، شوینده و آرایشی کارآمد باشد. بوراکس پنتا در صنایع کاشی سازی و لعاب کاربرد بیشتری دارد. درواقع از مهم ترین تفاوت بوراکس پنتا و بوراکس دکا کارایی مختلفشان است. در مقابل شکل ظاهری بوراکس دکا به صورت پودری سفید است که از بلورهای نرم بی رنگ تشکیل یافته است. کاربرد بوراکس دکا در صنعت بسیار گسترده است. قابلیت انحلال پذیری بوراکس دکا بسیار بیشتر از بوراکس پنتا است.  از دیگر تفاوت های مهم بوراکس پنتا و بوراکس دکا می توان به تعداد بلور های متبلورشان اشاره نمود.

قیمت خرید و فروش بوراکس و انواع آن

قیمت خرید و فروش بوراکس تا حد زیادی به انواع آن وابسته است. قیمت بوراکس دکا با قیمت بوراکس پنتا متفاوت بوده و می تواند مقادیر مختلفی را نیز شامل شود. قیمت بوراکس و انواع آن تحت تاثیر قیمت روز ارز نیز قرار دارد. برای خرید بوراکس دکا و بوراکس پنتا می توان به صورت حضوری از مراکز فروش و توزیع مواد شیمیایی و یا فروشگاه های آنلاین معتبر اقدام نمود.

سخن آخر

با پیشرفت علم کاربرد ترکیبات شیمیایی در صنعت و زندگی روزمره بیشتر مشخص می شود. پودر ها و شوینده ها از مواد شیمیایی بسیار کاربرد در زندگی روزمره ما هستند. بوراکس در شوینده ها علاوه بر پاکیزگی، آثار ضد میکروبی داشته و به تمیزی لباس ها کمک می کند. البته در مصرف ترکیبات شیمیایی این چنینی باید دقت شود که بیش از حد استفاده نگردند تا از آسیب های احتمالی جلوگیری شود.