بیش از ۲ دهه بود که مجسمه «ستون شرم» (Pillar of Shame) به عنوان یادبودی از قربانیان کشتار میدان تیانانمن پکن در محوطه دانشگاه هنگ هنگ نصب شده بود. با این حال، خبرهای رسیده از این کلانشهر خودمختار حاکی از برچیده شدن این مجسمه مشهور است.
مجسمه ۸ متری که در محوطه دانشگاه هنگ کنگ نصب شده بود، یکی از آخرین یادمان های نمادین از سرکوب خونین دولت چین بود که همچنان در خاک هنگ کنگ برپا مانده بود. اما حوالی نیمه شب پنجشنبه بود که گروهی از نیروهای امنیتی وارد دانشگاه شدند و با استفاده از خلوتی و تاریکی شب اقدام به برداشتن این مجسمه یادبود کردند. شاهدان عینی تصاویری از تخریب مجسمه شکار کرده اند که کارگران را در حال پیچیدن مجسمه در ورقه های آلومنیومی و حمل آن در دو بخش مجزا بر روی جرثقیل نشان می دهد.
شورای دانشگاه هنگ کنگ در بیانیه ای اعلام کرد، این مجسمه در انباری نگهداری خواهد شد. همچنین شخصی که به دلیل ترس از تلافی مقامات هنگ کنگی حاضر به افشای هویت خود نشد به CNN گفت که دانشجویان صبح پنجشنبه در جایگاه خالی مجسمه گرد هم آمدند و ناراحتی خود از این اقدام ابراز داشتند. بیم تلافی در بین مردم هنگ کنگ پس از تصویب قانون جدید امنیت ملی در سال ۲۰۲۰ به شدت افزایش یافته است. برخورد با معترضان و وارد آوردن اتهاماتی نظیر «براندازی» و «جدایی طلبی» یکی از حربه های دولت برای مجازات مخالفان عقیدنی است که در یک سال اخیر به طرز بی سابقه ای شدت گرفته است.
در همین حال، شورای دانشگاه در بیانیه ی خود برچیده شدن مجسمه یادبود را به توصیه نهادهای حقوقی خارجی دانسته و اعلام کرده، برداشته شدن مجسمه اقدامی در راستای منافع دانشگاه بوده است. این مجسمه که در ساختمان هاکینگ وانگ در محوطه دانشگاه نصب شده بود، بخشی از مجموعه آثار هنرمند و مجسمه ساز دانمارکی ینس گالشیوت بود که در سال ۱۹۹۷ ساخته شده بود. در همان سال نیز کلاشهر خودمختارِ هنگ کنگ پس از بیش از ۱۵۰ سال از اجاره بریتانیا خارج و بار دیگر به جمهوری خلق چین بازگردانده شد. روی این مجسمه ی یادبود نوشته ای با عبارت: «پیرمردها نمی توانند تا ابد جوانان را بکشند» به چشم می خورد.
گالشیوت، سازنده ی مجسمه پس از برچیده شدن مجسمه اش این اقدام را «حمله ای بسیار سخت به آزادی بیان» دانست. این هنرمند دانمارکی ابراز امیداوری کرد تا بتواند دوباره امکان سرهم کردن مجسمه را داشته باشد. او افزود که دوست دارد روزی مجسمه را به شهر واشنگتن ببرد و در مقابل سفارت چین برافراشته کند.
هنگ کنگ به مدت ۳ دهه تنها جایی در قلمروی تحت حاکمیت چین بود که مراسم های مختلفی برای گرامیداشت قربانیان کشتار میدان تیانانمن پکن در آن برگزار می شد. با این حال، سانسورهای مقامات چینی در رابطه با سرکوب، شدیدتر از هر موضوع دیگری است و معمولاً کوچکترین اشاره ها به این مسئله به سرعت از رسانه های عمومی حذف می شوند. در جریان واقعه ی میدان تیانانمن در سال ۱۹۸۹، نیروهای نظامی جمهوری خلق چین به روی دانشجویان معترضِ دانشگاه پکن آتش گشودند. با این حال، هیچ وقت آمار رسمی تلفات اعلام نشد. تخمین ها از کشته شدن چند صد تا هزاران نفر خبر می دهد.
پس از اینکه هنگ کنگ به چین بازگردانده شد، برگزاری مراسم ها و یادبود تبدیل به آزمون های جدی برای حفظ استقلال و آزادی های مدنی مردم مطابق با قانون اساسی هنگ کنگ شدند. با این حال، در پی تصویب قانون امنیت ملی شمار زیادی از سیاستمداران و فعالان برجسته طرفدار دموکراسی در هنگ کنگ زندانی شده اند یا گریخته اند. در همین حال، مجسمه ستون شرم تنها یادبودی نبود که از محوطه دانشگاه هنگ کنگ برداشته شد. بلکه دو یادبود دیگر نیز از محوطه دانشگاه برداشته شدند. یکی از یادبودها مجسمه «الهه دموکراسی» بود. مجسمه ای که نمونه اصلی آن را دانشجویان معترض چند ماه بعد از وقایع میدان تیانانمن با پاپیه ماشه ساخته بودند. هنرمند دانمارکی پس از برچیدن مجسمه ستون شرم در صفحه توئیتر خود نوشت: «کاملا از تخریب ستون شرم در دانشگاه هنگ کنگ شوکه شده ام. این اقدام کاملا غیرعقلانی و به هدر دادن اموال خصوصی است.»
بدون نظر