در طول زندگی مان خاطرات بسیاری می سازیم اما بسیاری از آن ها را فراموش می کنیم. چرا؟ برخلاف باور عمومی که خاطرات با گذشت زمان از بین می روند، فراموشی می تواند چیز خوبی باشد و به باور برخی دانشمندان، فراموش کردن به شکلی مانند یادگیری است. بر اساس تحقیقات این محققان، تغییرات در توانایی انسان برای دسترسی به خاطرات خاص بر اساس بازخوردهای محیطی و قابل پیش بینی بودن جهان اطرافمان صورت می گیرد. بدین ترتیب، فراموشی به جای اینکه یک باگ و نقطه ضعف باشد می تواند قابلیتی عملی در مغز انسان باشد که به آن اجازه می دهد به شکلی پویا با دنیای اطراف خود سازگار شود. در دنیای دائماً در حال تغییری که ما و دیگر ارگانیسم ها در آن زندگی می کنیم، فراموش کردن برخی خاطرات می تواند مفید باشد، از آن جهت که این خاطرات می توانند به رفتارهای انعطاف پذیرانه تر و تصمیم گیری های بهتر ختم شوند.
اگر خاطرات در شرایطی بسیار متفاوت با شرایط کنونی شکل گرفته باشند، فراموش کردن آن ها می تواند تغییری مثبت باشد که سلامت شما را بهبود می بخشد. پس در واقع، محققان بر این باورند که ما یاد می گیریم برخی خاطرات را فراموش کنیم در حالی که برخی خاطرات مهم تر را حفظ می کنیم. فراموش کردن اما با هزینه از دست دادن مقداری از اطلاعات همراه است اما تحقیقات بسیار صورت گرفته نشان می دهند که دستکم در برخی موارد، فراموش کردن به خاطر تغییرات در شیوه دسترسی است تا از دست رفتن حافظه. تئوری جدید توسط دکتر توماس رایان از اساتید کالج زیست شیمی و ایمونولوژی و موسسه علوم عصبی کالج ترینیتی و همچنین دکتر پل فرانکلند استاد بخش روانشناسی دانشگاه تورنتو و بیمارستان کودکان تورنتو ارئه شده است.
دکتر رایان در این باره می گوید: «خاطرات در مجموعه ای از نورون ها به نام سلول های انگرام نگهداری می شوند و بازخوانی موفقیت آمیز این خاطرات مستلزم فعال شدن مجدد این گروه از نورون هاست. بسط منطقی این ماجرا این است که فراموش کردن زمانی رخ می دهد که سلول های انگرام نتوانند دوباره فعال شوند. خاطرات خودشان هنوز آنجا هستند اما اگر مجموعه ای از بازیگران خاص نتوانند فعال شوند، امکان به یاد آوردن خاطرات نیز وجود ندارد. مانند این است که خاطرات در یک گاوصندوق نگهداری شوند اما رمز عبور لازم برای باز کردنش را به یاد نیاورید».
وی در ادامه خاطرنشان می کند: «تئوری تازه ما می گوید که فراموشی به خاطر تعمیرات مداری شکل می گیرد که سلول های انگرام را از حالت در دسترس به حالت غیرقابل دسترس تغییر می دهد. از آنجایی که نرخ فراموشی تحت تاثیر شرایط محیطی است، به باور ما فراموشی در واقع شکلی از یادگیری است که دسترسی به حافظه را با توجه به شرایط محیطی و اینکه تا چه اندازه قابل پیش بینی است تغییر می دهد».
دکتر فرانکل نیز نظر خود را درباره اینکه چرا خاطرات را فراموش می کنیم، چنین بیان می کند: «روش های مختلفی وجود دارد که از طریق آن ها مغز فراموش می کند اما همه آن ها به سخت تر کردن دسترسی به انگرام مرتبط هستند، انگرامی که تجسم فیزیکی خاطره است». وی در مورد فراموشی در اثر بیماری نوشته است: «نکته مهم اینکه، به باور ما این فراموشی طبیعی در شرایط خاصی قابل بازگشت است و اینکه در شرایط بیماری- مانند افرادی که با بیماری آلزایمر زندگی می کنند- این مکانیزم های فراموشی طبیعی ربوده می شوند که به کاهش قابل توجه دسترسی به سلول های انگرام و از دست رفتن حافظه آسیب شناختی منجر می شود».
بدون نظر