چگونه یک کتاب را صفحه آرایی کنیم؟

صفحه‌آرایی کتاب، هنر ویرایش و چیدمان جملات و تصاویر در کنار هم، برای ایجاد یک اثر هنری و فرهنگی تاثیرگذار است. توجه به جزئیات و نکته‌های مهم در صفحه آرایی، در کنار شناخت مخاطب، می‌تواند اثر زیبایی را خلق کند و همراه کردن مخاطبان را در پی داشته باشد.

شناخت محتوا و مخاطب در صفحه آرایی کتاب، موضوع بسیار مهمی است که با شناخت آن می‌توانیم به بهترین نتیجه در صفحه آرایی برسیم. موضوعی که در این مطلب تصمیم داریم به سراغ آن برویم، آشنایی با هنر صفحه آرایی و صفحه بندی و نحوه صفحه آرایی یک کتاب است. اگر در زمینه صفحه آرایی و تنظیم هنری آثار فرهنگی فعالیت می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه‌ی این مطلب با ما همراه باشید.

تعریف صفحه آرایی کتاب

به فعالیت‌هایی مانند زیباسازی و جاگذاری مناسب عکس‌ها، اندازه کلمات، فاصله از حاشیه‌ی کتاب، طراحی گرافیکی صفحات، انتخاب فونت و تناسب فاصله کلمات از هم دیگر، که باعث افزایش جذابیت صفحات و متون کتاب می‌شود، صفحه آرایی یا آراستن صفحات کتاب گفته می‌شود. عملیات صفحه آرایی یک کتاب قبل از آماده‌سازی برای چاپ انجام شده و پس از آن کتاب برای چاپ فرستاده می‌شود.

انواع صفحه آرایی و صفحه بندی کتاب

بسته به نوع محتوا و مضمون کتاب‌ها، صفحه آرایی‌ها متفاوت هستند. هدف اصلی از صفحه آرایی، این است که بتوانیم سرعت و مقدار انتقال مفهوم مورد نظر، مانند متن و محتوای تصویری را افزایش دهیم و به این شیوه کیفیت کتاب را به بهترین شکل حفظ کنیم. به همین دلیل مفهومی با عنوان انواع صفحه آرایی بیشتر در قالب موضوع و نوع مخاطب کتاب تعریف می‌شود.

به‌طور مثال برای صفحه آرایی کتاب‌های داستانی، شعر یا قصه‌های کودکانه بیشتر از صفحه آرایی‌های تصویری استفاده می‌گردد. در حالی که برای کتاب‌های علمی، از صفحه آرایی متنی استفاده می‌شود، چون بیشترین تمرکز روی توضیحات متنی است. همچنین صفحه آرایی کتاب‌های دانشگاهی نیز متمرکز بر توضیح مفاهیم علمی و پژوهشی است.

نرم‌افزارهای مناسب برای صفحه‌آرایی و صفحه بندی کتاب

صفحه آرایی کتاب با کمک نرم افزارها انجام می‌شود. این نرم افزارها عبارتند از:

• Adobe Indesign

اولین و حرفه‌ای‌ترین نرم‌افزار صفحه‌آرایی کتاب و مجلات، نرم افزار ایندیزاین است. اغلب ناشران، مولفان و مؤسسات به خاطر امکانات فوق‌العاده و خلق ایده‌های جذاب، این نرم افزار را در صفحه‌آرایی کتاب‌ها، مجلات و نشریات استفاده می‌کنند.

• Microsoft Publisher

این نرم افزار هم مناسب انجام فعالیت‌های صفحه آرایی و صفحه بندی کتاب است.

• Microsoft Word

برنامه ورد به خاطر امکانات بسیار ساده، مناسب افراد تازه‌کار و مبتدی است. اما برای صفحه‌آرایی به‌صورت حرفه‌ای و تخصصی مناسب نیست.

مواردی که باید در صفحه آرایی کتاب رعایت کنیم

مهم‌ترین مواردی که در صفحه‌آرایی کتاب باید رعایت شوند، شامل موارد زیر هستند:

· مخاطب‌محوری در صفحه‌آرایی

هدف صفحه آرایی، انتقال اطلاعات به مخاطبین است. بنابراین باید با نوع مخاطبین تناسب داشته باشد. مثلاً صفحه‌آرایی مجلات برای کودکان شاد و جذاب است، ولی صفحه‌آرایی برای کتاب بزرگسالان رسمی و جدی.

· فونت و نوع نگارش

فونت انتخابی باید براحتی خوانده شود. فاصله‌ی سطرها و کلمات، در این موضوع بسیار مؤثر هستند. سایز فونت انتخابی برای بخش‌های مختلف محتوا هم نکته مهم دیگری است و استانداردهای خاص خود را دارد.

· اندازه کاغذ کتاب

اندازه کاغذ در صفحه آرایی کتاب، معمولاً بر اساس ابعاد و سایز کتاب تنظیم می‌شود. مانند قطع وزیری، قطع رقعی، قطع خشتی و قطع رحلی.

اصول حرفه‌ای صفحه آرایی کتاب

صفحه آرایی کتاب‌ها، قوانین و قواعد خاصی دارد. بخشی از این قوانین با مطالعه آموخته می‌شوند، اما بخش دیگری از آنها فقط با تجربه کسب می‌شوند. ما در ادامه مهمترین اصولی را که برای حرفه‌ای شدن در صفحه آرایی کتاب به آنها نیاز دارید، توضیح می‌دهیم:

۱.انتخاب قطع استاندارد

انتخاب قطع و اندازه صفحات کتاب، اولین و مهمترین اصل در صفحه‌آرایی کتاب است. پس اگر قرار است کتاب، مجله و نشریه‌ای چاپ کنیم، باید حتماً قطع مناسب و استانداردی را برای کتاب خود استفاده کنیم.

۲.استفاده از گرید بندی اصولی

حاشیه بندی صفحات یا گرید بندی در صفحه آرایی اصل مهم بعدی است. گرید بندی، نقشی تعیین کننده در ساختار کلی متن و محل قرارگیری محتوا در صفحات ایفا می‌کند. ابعاد و تعداد ستون‌های متن، حاشیه صفحه محل از قسمت راست و چپ کاغذ و نوع قرارگیری مطالب و تقسیمات دیگر، همگی مربوط به گرید بندی می‌شود.

۳. انتخاب نوع و سایز فونت

فونت مناسب نیز یکی از مهم‌ترین و موثرترین اصول صفحه آرایی است، که نقش بسیار مهمی در خوانایی و ایجاد جذابیت بصری کتاب‌ها دارد. انتخاب درست یک فونت، باعث انتقال بهتر مفهوم به مخاطب می‌شود.

۴. توجه به نکات و قواعد ساختاری متن

در پاراگراف بندی، تیتر بندی و ساختار بندی متن نکات و قواعدی وجود دارد، که برخی از مواقع به آنها توجه نمی‌کنیم.. در این مورد طراح و صفحه آرای کتاب وظیفه دارد، ساختار متن را به شکلی طراحی کرده و بچیند که از نظر ظاهری و اصولی زیبا و چشم نواز باشد.

این نکات و قواعد ساختاری، شامل شکل ظاهری پاراگراف‌ها، محل قرارگیری مناسب تیترهای مختلف در صفحه کتاب، نسبت‌های سطرها و محل قرار گرفتن آخرین خط پاراگراف در ستون است.

۵. شناخت و استفاده اصول از رنگ بندی در صفحه آرایی

شناخت و استفاده اصولی از رنگ بندی در صفحه آرایی کتاب، می‌تواند در طراحی و چاپ تاثیرگذار باشد. شناخت اصولی رنگ‌ها، در زیبایی کار صفحه آرایی تاثیرگذار است. همچنین استفاده اصولی از رنگ‌ها باعث جلوگیری از مشکلات چاپی و کاهش هزینه‌های تولید کتاب می‌شود.

۶.اصول ترکیب بندی در صفحه آرایی کتاب

شناخت اصول ترکیب بندی، در کنار خلاقیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ترکیب بندی استاندارد باعث می‌شود صفحه آرایی کتاب کاری جذاب و اصولی به نظر بیاید و مفهوم را بخوبی به مخاطبان انتقال دهد. مهمترین نکاتی که در ترکیب بندی باید به آنها توجه کنیم، استفاده درست از فضاهای مثبت و منفی صفحات، رعایت تناسبات و چیدمان درست عناصر بصری کتاب هستند.

قیمت و هزینه صفحه آرایی

مطمئناً با توجه به توضیحاتی که در این مطلب درباره صفحه آرایی کتاب ارائه کردیم، حالا بخوبی می‌دانید که صفحه آرایی و صفحه بندی در کیفیت کلی محتوای نگارشی تأثیر قابل توجهی دارد. البته نباید فراموش کنیم که هزینه صفحه آرایی کتاب هم موضوع بسیار مهمی است. اگر قصد دارید صفحه آرایی کتاب یا مجلات خود را با بهترین قیمت و کیفیتی در حرفه‌ای انجام دهید، پیشنهاد ما گروه مشاوران طراحی افرا گرافیک (https://afragraphic.com) است؛ یک مجموعه‌ی معتبر و متخصص برای سفارش صفحه آرایی و صفحه بندی. در این سایت خدمات رایگان مشاوره‌ی تخصصی چاپ و طراحی توسط کارشناسان حرفه‌ای ارائه می‌شود.