محققان به تازگی یک مارمولک به دام افتاده در کهربا را پیدا کرده‌اند که گفته می‌شود مربوط به ۱۱۰ میلیون سال پیش است. جانواران همواره در کهربا به دام می‌افتند، اما بیشتر یافته‌های پیشین تاریخ در این زمینه مربوط به حشرات است. کهربا ماده‌ای عالی برای محفوظ نگه داشتن بندپایان است، زیرا این موجودات پوسته سختی دارند که حتا در صورت از هم پاشیدگی داخلی، موجب محافظت کلی از آنها خواهد شد. اما مارمولک چطوره؟ رتینوساروس کمنتینسیس گونه منقرض‌شده‌ای از مارمولک است که به‌طور غیرمنتظره‌ای در دام کهربای برمه‌ای کشف شده است. هیچ‌کس انتظار نداشت که یک خزنده طی سال‌های طولانی به این خوبی حفظ شده و از پوست فلس‌دار گرفته تا اسکلتش سالم بماند.
چشمان این مارمولک که حالا خالی است، شاید زمانی دایناسورها یا سرخس‌های غول پیکر و یا سنجاقک‌هایی به بزرگی سر انسان را دیده باشد. آن‌طور که مشخص شده این یک رتینوساروس جوان است که وقتی به تکه‌ای از کهربا برخورد کرده، به دلیل موقعیت چسبناکی که در آن گرفتار آمده نتوانسته فرار کند. این مارمولک آن‌قدر خوب محفوظ مانده که گویی آندره سرنانسکی، باستان‌شناس دانشگاه کمنیوس و تیمش به مارمولک زنده‌ای از ماقبل تاریخ دست یافته‌اند.
سرنانسکی می‌گوید: «ما توانستیم نه تنها اسکلت این مارمولک، بلکه ظاهر خارجی آن را بررسی کنیم. در واقع به لطف این موقعیت پیش‌آمده می‌توانیم مطالعات خود درباره این موجود را به همان شیوه‌ای که جانورشناسان بر گونه‌های مدرن مطالعه می‌کنند، انجام دهیم.»
این مارمولک کوچک می‌تواند دستاوردهای فوق‌العاده‌ای در توضیح اینکه نسل‌های بعدی چطور به جایگاهی که حال در آن هستند رسیده‌اند، به دست دهد. چیزی که محققان از نگاه دقیق‌تر به این گونه دریافتند این بود که این موجود یک سقنقور (تیره‌ای از راسته مارمولک‌ها) است که ویژگی برخی از زانتوسیدها را که بومی امریکای شمالی هستند، منعکس می‌کند. پس پای این فسیل چگونه به ماینمار باز شده؟ این امکان وجود دارد که زمانی که قلمروی رتینوساروس‌ها به جای دیگری منتقل شد، در جای دیگری تخم‌ریزی کرده باشند. همچنین تصور می‌شود که زانتوسیدها یا سوسمارهای شب که اندازه‌ای بسیار کوچک (۴ تا ۱۲ سانتیمتر) دارند، از کوردیلوفرم‌ها که سوسمارهایی با پوسته بسیار سخت هستند و اولین بار در افریقا و در طول دوران ژوراسیک ظهور کردند، به وجود باشند. اگر چنین باشد می‌توان نتیجه گرفت آنها در مناطقی گسترده‌تر از آنچه زمانی ابرقاره گندوانا نامیده می‌شد در رفت و آمد بودند.
منقرض نشدن از این سوسمار شبزیا تو حیاط خونمون زیاده بیاین بردارین خیلی حیوونای خوبین مهربونن سوسکا رو میخورن فقط =)