آیا یارانه های معیشتی توانسته قدرت خرید مردم را افزایش دهد؟ یارانه های معیشتی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی در شرایطی اعلام شد که تورم و افزایش سرسام آور کالاها به مرحله ای خطرناک رسیده بود و در بعضی موارد هر روز قیمت یک کالا نسبت به روز قبل تر تفاوت می کرد. در این شرایط بود که دولت سید ابراهیم رییسی از ارائه یارانه های معیشتی ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی خبر داد که تنها برای دو ماه به نه دهک از خانوارها ارائه شده و پس از آن با پایان یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی، نوبت به کوپن های الکترونیک خواهد رسید که هنوز مشخص نیست چنین طرحی چطور و چگونه پیاده سازی می شود. تنها یک روز پس از ارائه یارانه های معیشتی بود که قیمت جدید کالاهای اساسی اعلام شد. بر اساس قیمت های جدید، قیمت تخم مرغ، مرغ و شیر حدوداً دو برابر و قیمت روغن خوراکی نیز حدود ۵ برابر شده است، تغییر قیمتی که قرار است از امروز (زمان نوشتن این مطلب) آغاز شود.
همین موضوع باعث شده که مانند همیشه بسیاری از مردم به فروشگاه ها هجوم برده تا اقلام اساسی را قبل از گران شد خریداری کنند، اقدامی که بدون شک هیجانی و اشتباه و خود یکی از دلایل کمبود مواد غذایی در بازار، گرانی آن و سوء استفاده محتکران است. ایسنا در مطلبی مدعی شده است که دادن یارانه های معیشتی اخیر به مردم باعث می شود قدرت خرید آن ها افزایش یافته و مقداری از پول یارانه ارائه شده برای آن ها باقی بماند. این ادعا تنها در صورتی درست خواهد بود که تنها قیمت چهار قلم اساسی گفته شده به میزان گفته شده افزایش یابد و شاهد هیچ افزایش قیمت محسوسی در دیگر اقلام نباشیم، موضوعی که اتفاق نیفتادن آن بعید به نظر می رسد.
بر اساس برآورد ایسنا، با محاسبات صورت گرفته مبتنی بر افزایش قیمت کالاهای اساسی از امروز ۲۲ اردیبهشت ماه، قدرت خرید ۹ دهک افزایش یافته است؛ برای مثال یک خانواده ۴ نفره در دهک اول شهری، نفری ۴۰۰ هزار تومان و مجموعا یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند. هزینه خرید مرغ، تخم مرغ، شیر، پنیر و انواع روغن این خانواده قبل از اصلاح قیمتها ۲۴۱ هزار تومان بود که با تغییر قیمت این اقلام، ۵۶۸ هزار تومان خواهد شد. این یعنی هزینه این خانواده ۳۲۷ هزار تومان افزایش یافته است. همچنین میزان یارانه خالص دریافتی این خانواده نسبت به یارانه قبلی یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان افزایش یافته، این یعنی قدرت خرید این خانواده در ۴ کالای ذکر شده ۹۲۳ هزار تومان زیادتر شده است.
در دهک دوم شهری نیز محاسبات به همین شکل است. یعنی یک خانواده ۴ نفره مبلغی بالغ بر یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کند با این تفاوت که هزینه خرید اقلامی چون مرغ، تخم مرغ، لبنیات و روغن پیش از اصلاح قیمت برای آنها ۳۳۶هزار و ۵۰۰ تومان بود که بعد از این اصلاح به ۸۰۳ هزار تومان می رسد و افزایش هزینه ۴۶۶ هزار و ۵۰۰ تومانی را تجربه خواهند کرد. اما میزان افزایش یارانه خالص دریافتی آنها یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان خواهد بود و این یعنی قدرت خرید دهک دوم شهری ۷۸۳ هزار تومان افزایش پیدا می کند.
یک خانواده چهار نفره در دهک سوم شهری نیز مانند دو دهک قبل یارانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی دریافت خواهند کرد. این دهک که پیش از افزایش قیمت ها برای خرید اقلام اساسی ۳۷۵ هزار تومان هزینه می‌کرد بعد از اصلاح قیمت ها باید ۹۱۸ هزار تومان هزینه کند و ۵۴۳ هزارتومان به هزینه های آنها اضافه خواهد شد اما با توجه به افزایش یارانه خالص دریافتی مانند دو دهک قبلی به قدرت خرید این خانواده در دهک سوم ۷۰۶ هزار تومان اضافه می شود.
دهک چهارم شهری اما متفاوت با سه دهک قبلی است. یک خانواده ۴ نفره در دهک چهارم مجموعا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می کند. میزان یارانه خالص دریافتی آنها نسبت به قبل ۸۴۶ هزار تومان افزایش یافته است. این یعنی با وجود اینکه هزینه های خرید ۴ قلم کالای اساسی آنها از ۳۹۷ هزار تومان قبل از اصلاح قیمت ها به ۹۵۲ هزار تومان بعد از اصلاح قیمتها تغییر می کند و هزینه های آنها ۵۵۵ هزار تومان زیادتر می شود اما قدرت خریدشان نیز ۲۹۱ هزار تومان بیشتر می شود.
یک خانواده ۴ نفره در دهک پنجم نیز مانند خانواده چهارنفره در دهک چهارم یارانه دریافت می کند. هزینه خرید مرغ، تخم مرغ، پنیر، شیر و انواع روغن برای این خانواده قبلا ۴۳۳ هزار تومان بود که به یک میلیون و ۴۲ هزار تومان تغییر خواهد کرد. این یعنی با توجه به اینکه هزینه این خانواده ۶۰۹ هزار تومان زیادتر شده، اما با توجه به یارانه جدید دریافتی قدرت خریدشان نیز ۲۳۶ هزار تومان افزایش خواهد یافت.
دهک ششم نیز مانند دو دهک قبل از خود است. یعنی یک خانواده چهار نفره در این دهک یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه می‌گیرند و میزان یارانه خالص دریافتی آنها ۸۴۶ هزار تومان افزایش می‌یابد. هزینه های خرید این خانواده از ۴۳۶ هزار تومان به یک میلیون و ۴۸ هزار تومان افزایش خواهد یافت و با وجود اینکه تغییر قیمت ها ۶۱۱ هزار تومان به هزینه خانوار اضافه می‌کند ولی به قدرت خرید آنها ۲۳۴ هزار تومان اضافه خواهد شد.
یارانه دهک هفتم نیز مانند دو دهک قبلی بوده با این تفاوت که هزینه خرید چهار قلم کالای اساسی برای آنها از ۴۷۴ هزار تومان به یک میلیون و ۱۷۰ هزار تومان تغییر خواهد کرد. این یعنی ۶۹۶ هزار تومان به هزینه خانواده اضافه خواهد شد ولی به قدرت خرید آنها ۱۵۰ هزار تومان اضافه می شود.
یک خانواده چهارنفره در دهک هشتم نیز یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند. این خانواده تا پیش از اصلاح قیمت ها برای خرید مرغ، تخم مرغ، پنیر، شیر و انواع روغن ۵۱۸ تومان هزینه می‌کردند که بعد از اصلاح قیمت بایستی برای خرید این اقلام یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه کنند و به هزینه‌های آنها ۷۷۴ هزار تومان اضافه خواهد شد. اما با توجه به افزایش یارانه خالص دریافتی ۷۱ هزار تومان به قدرت خرید آنها در این اقلام اضافه می‌شود.
دهک نهم شهری نیز مانند دهک های قبلی خود بوده و هر نفر مبلغ ۳۰۰ هزار تومان و یک خانواده ۴ نفر مجموعا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان یارانه دریافت خواهند کرد. هزینه های خرید چهار کالای اساسی برای این خانواده چهار نفره در دهک نهم پیش از اصلاح قیمتها ۵۴۹ هزار تومان بود که به یک میلیون و ۳۷۷ هزار تومان خواهد رسید. یعنی با وجود اینکه هزینه این خانواده ۸۲۸ هزارتومان زیادتر خواهد شد اما قدرت خرید آنها ۱۸ هزار تومان افزایش می‌یابد.
اما سوال اینجاست که حتی در صورت تغییر نکردن قیمت کالاهای اساسی دیگر در طول دو ماه آینده که بسیار بعید به نظر می رسد، پس از این دو ماه و قطع شدن تمام یارانه های نقدی معیشتی، تکلیف چه خواهد بود. پس از آن باید چه کرد؟ آیا قدرت خرید مردم پس از این مدت، مانند این دو ماه باقی خواهد ماند؟ آیا طرح کوپن الکترونیکی می تواند مردم را اقناع کرده و کمی از فشار اقتصادی روزافزون بر آن ها بکاهد؟ آیا دیگر افزایش قیمت قابل توجهی در کالاهای اساسی رخ نخواهد داد؟ برای پاسخ به این سوال ها باید منتظر ماند تا دو ماه دیگر و زمانی که طرح کوپن یا کالابرگ الکترونیکی اجرا شود و پس از آن می توان قضاوتی منصفانه و معقول داشت.
وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اقلام یارانه‌ای که گران خواهند شد، گفته است: «مرغ، تخم مرغ، روغن و لبنیات، چهار کالایی هستند که یارانه به آنان اختصاص پیدا کرده و با اصلاح یارانه‌ها، پول یارانه آنان به حساب مردم واریز خواهد شد. بسیاری از افراد خطاب به رئیس جمهور گفته‌اند که چرا شما وارد این فضا شده و دست به اصلاح یارانه‌ها زده‌اید؛ اما ایشان از آبروی خود مایه گذاشته‌اند تا عوائد یارانه‌ها به خود مردم برسد و وضعیت اقتصادی کشور اصلاح شود».
عبدالملکی تصریح کرده است: «در قانونی که مجلس شورای اسلامی به تصویب رسانده، آمده است که دولت در بودجه ۱۴۰۱ حق ندارد حتی یک دلار را به قیمت ۴۲۰۰ به فروش برساند و باید این یارانه به صورت کالابرگ الکترونیکی به مردم پرداخت شود تا رفاه بیشتری برای آنان حاصل شود. تا دو ماه یارانه نقدی برای مردم واریز می شود؛ چراکه هنوز زیرساخت کالابرگ الکترونیکی آماده نیست؛ اما به محض آماده سازی این کالابرگ، سهمیه های مناسبی برای مردم در چهار قلم ذکر شده اختصاص پیدا خواهد کرد و مردم با کالابرگی که همان کارت بانکی آنان خواهد بود، می‌توانند این اقلام را با قیمت مناسب دریافت کنند».
بدون نظر