۴ سلاحی که جنگ روسیه و اوکراین نشان داد دیگر منسوخ و بلااستفاده شده اند

جنگ روسیه در اوکراین اکنون وارد ۱۷۰اُمین روز خود شده است، جنگی که اتفاقات غیرمنتظره و شوکه کننده زیادی داشته است. بزرگ ترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم، درگیری بین روسیه و اوکراین باعث شده اوکراین به شکل فزآینده ای به سلاح های پیشرفته ساخت کشورهای عضو ناتو وابسته شود. در شرایطی که در هر دو طرف سعی دارند با دست یازیدن به روش های خلاقانه، پیروزی را از آنِ خود کنند، برخی از سلاح ها که صدها سال در جنگ ها استفاده شده اند، احتمالاً آخرین جنگ شان را تجربه می کنند. جنگ، به طور خاص بین کشورها، رقابتی است که در آن رتبه دوم جایی ندارد. دورنمای نابودی، انگیزه ای قوی برای هر کشور است تا بهترین تکنولوژی ها و علوم خود را وارد میدان نبرد کند و از طریق سلاح های جدید و تاکتیک های خلاقانه، تضمینی برای پیروزی ایجاد شود.

در شرایطی که دیگر کشورها نیز برای ساخت سلاح های پیشرفته جدید با هم رقابت دارند، به سرعت تکنولوژی های قدیمی در حال کنار گذاشتن بوده و تلاش کشورهای قدرتمند نظامی بر این است تا یک شرایط جدید جهانی را با همان نظم قبلی ایجاد کنند. جنگ اوکراین و روسیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۴ سلاح به کار رفته در جنگ روسیه و اوکراین آشنا کنیم که دیگر کارآیی نداشته یا در آستانه منسوخ و بلااستفاده شدن قرار دارند.

۱- خندق های جنگی

جنگ خندقی تاریخچه ای دراز داشته و به قرن ها قبل باز می گردد، ابزاری برای حفاظت از نیروهای پیاده از آتش سلاح های سبک و توپخانه. این خندق ها، حفره هایی عمیق و طولانی هستند که در زمین ایجاد شده و گاهی اوقات چند ده کیلومتر طول دارند، خندق هایی که در شرایطی که هیچ پوششی وجود ندارد، برای سربازان یک پوشش نسبی ایجاد می کنند. جنگ جهانی اول مشهورترین نمونه از جنگ خندقی است، اگر چه خندث ها پیش و پس از این جنگ نیز مورد استفاده بوده اند. جبهه شرقی اوکراین شامل صدها مایل خندث است که هم مهاجمان روسی و هم مدافعان اوکراینی در روزهای آرام جنگ برای خود حفر کرده اند. با ظهور پهپادهای جنگی اما ارتش های می توانند نارنجک ها و بمب های خود را مستقیم از بال روی این خندق ها و سنگرها بیندازند.

میخ دیگری بر تابوت خندق ها استفاده از فیوزهای مجاورتی در توپخانه های کالیبر کوچک است که به شکل الکترونیکی طوری برنامه ریزی می شوند که روی خندق ها منفجر شوند و بارانی از ترکش را روی سر سربازانی که در داخل خندق پناه گرفته اند، رها سازند. هنوز مشخص نیست چه چیزی جایگزین خندق ها می شود و آیا اصلاً جایگزینی در کار هست یا نه. ساخت خندق ها ساده بوده و به مصالح دیگری نیاز ندارند و به همین خاطر انگیزه بزرگی برای تداوم استفاده از آن ها وجود دارد. اما پهپادهای مسلح زنده ماندن در خندق ها را بسیار پیچیده تر و خطرناک تر از قبل خواهد ساخت.

۲- هوویتزرهای غیرخودکششی

هوویتزرها، توپ های با کالیبر بالایی هستند که نیروهای دشمن را با گلوله های انفجاری بمباران می کنند و صدها سال است که مورد استفاده قرار می گیرند. هوویتزرها که بزرگ، سنگین و ساخت آن ها نسبتاً ساده است، توسط اسب یا کامیون به محل استقرار و شلیک منتقل می شوند. دسته ای از چهار تا شش هوویتزر باید به محل پرتاب منتقل شده و از حامل خود جدا شوند. سپس این توپ ها مستقر شده و طوری قرار گرفته و تنظیم می شوند که تمام آتششان روی هدف متمرکز باشد و سپس آماده شلیک می شوند. فرآیند استقرار و آماده سازی هوویتزرها برای شلیک ممکن است تا هشت دقیقه نیز به طول بینجامد. در دوران جنگ، هوویتزرهای غیرخودکششی باید «شلیک کرده و بسرعت فرار کنند». در واقع آن ها باید بعد از شلیک به سرعت جمع آوری شده و به مکان جدیدی منتقل شوند تا دشمن محل استقرار آن ها را کشف نکرده و نابودشان نکند.

آتش ضد توپخانه ای همیشه برای نیروهای توپخانه ای مشکل ساز بوده است اما استفاده از رادار (مانند سیستم آمریکایی AN/TPY-36 که در اوکراین استفاده می شود)، سیستم های ارتباطی مدرن و مهمات های نقطه زن اغلب اوقات به این معناست که می توان در عرض تنها چند ثانیه آتش ضد توپخانه ای را علیه توپخانه دشمن راه اندازی کرد و پیش از این که این سیستم ها و خدمه شان بتوانند مکانشان را تغییر دهند، آن ها را نابود ساخت. جنگ در اوکراین به احتمال فراوان پایانی بر اعتبار و استفاده از توپخانه غیرخودکششی خواهد بود. هوویتزرهای خودکششی مانند سیستم فرانسوی CAESAR، سیستم سوئدی Archer و سیستم آلمانی Pz2000، توپ های سنگین را روی شاسی خودروهای زرهی قرار داده و تنها چیزی که لازم است استقرار خودرو در مکان مناسب و شلیک است. هوویتزرهای خودکششی مانند CAESAR از قبل کارآیی خود در اوکراین را نشان داده اند و می توانند بارانی از گلوله ها را روی جبهه دشمن ریخته و در عرض چند ثانیه به یک مکان آتش جدید بروند.

۳- پرنده های سرنشین دار در میدان نبرد

پرنده های جنگی که اولین بار در جنگ جهانی اول معرفی شدند، تنوع بسیاری داشته اند تا بتوانند نقش های مختلفی را در دنیای رزم داشته باشند. یکی از مهم ترین نقش های آن ها پشتیبانی هوایی نزدیک بوده که با هواپیماهای بال ثابت و هلیکوپترهایی محقق شده که هدف آن ها حمله به موقعیت های دشمن در خط مقدم نبرد بوده است. امروزه، ارتش ایالات متحده دارای هواپیماهای توپ داری مانند AC-130J Ghostrider، هلیکوپترهای تهاجمی مانند AH-64 Apache و جنگنده هایی مانند A-10 Thunderbolt است که همگی می توانند آتشبار دقیقی را روی دشمن روی زمین رها کنند، تا جایی که دشمن از سلاح های پیشرفته زمین به هوا برای ساقط کردن آن ها برخوردار نباشد. جنگ در اوکراین واقعیتی تلخ و خطرناک را فاش کرده است، که در جنگ های مدرن علیه یک دشمن کاملاً مجهز، پرنده های نظامی دیگر نمی توانند نزدیک به خط مقدم نبرد عملیات انجام دهند. سیستم های دفاع هوایی روسیه، سیستم استانداردی برای برآورد تهدیدهای سطح به هوای مدرن دشمن هستند و در طول نبرد اوکراین متحمل تلفات سنگینی شده اند.

ناکارآمدی و ضعف آن ها هر چه باشد، سیستم های موشکی زمین به هوا، شامل سیستم ارتفاع کم Tor، سیستم ارتفاع متوسط Buk و سیستم دوربرد Triumf می توانند آسیب های جدی به پرنده های نظامی دشمن وارد کنند. علیرغم این واقعیت که این سیستم های روسی همگی قدیمی هستند، اما همچنان تهدیدی قابل توجه برای هواپیماهای اوکراینی به شمار می آیند. با این وجود هواپیماها و هلیکوپترها هنوز هم در نزدیکی میدان نبرد می توانند حضور موثری داشته باشند اما باید تغییراتی در رویکرد کاری آن ها صورت گیرد. پهپادهای بدون سرنشین باعث حذف تلفات انسانی می شوند. پهپادهای مسلحی که توانایی انجام عملیات شناسایی و سپس رها کردن کلاهک های نقطه زن تانک کُش را دارند، به هلیکوپترها امکان خواهند داد که از میدان نبرد فاصله گرفته و همچنان پشتیبانی موثری را داشته باشند. قابلیت پنهانکاری و از بین بردن ردپای مادوق قرمز پرنده های نظامی می تواند شناسایی، رهگیری و ساقط کردن آن ها در خط مقدم را برای سیستم های دفاع هوایی دشوارتر سازد.

۴- تانک ها

به لطف حمله روسیه به اوکراین، تانک ها در آستانه بلااستفاده بوده قرار گرفته اند. روسیه تایید کرده است که تاکنون بیش از ۹۳۰ فروند تانک را در اوکراین از دست داده که معادل سه گردان تانک است. اگر چه مجموعه ای از فاکتورها در چنین تلفات سنگینی نقش داشته اما یک فاکتور مهم استفاده از سلاح های ضد زرهی غربی مانند سیستم سوئدی NLAW و سیستم آمریکایی Javelin است. تانک ها همچنین نشان داده اند که در برابر پهپادهای دارای توانایی رها کردن نارنجک های منفجر روی مناطق کمتر زره دار و آسیب پذیر تانک های روسی نیز بسیار بی دفاع هستند. پهپادی مسلح به شش نارنجک انفجاری می تواند دسته ای از تانک های روسی را به راحتی نابود کند.

اگر یک خودرو زرهی ۶۰ تنی به قیمت ۱۰ میلیون دلار را بتوان با یک پهپاد تجاری ارزان قیمت و یک نارنجک انفجاری از کار انداخت، سوالی که پیش می آید این است که آیا این خودرو زرهی هنوز هم در میدان های نبرد مدرن می تواند کاربردی داشته باشد یا خیر. البته که تانک ها آسیب پذیر هستند اما ترکیب قدرت آتش، حفاظت و سرعتشان باعث شده در میدان های نبرد امروزی هیچ معادل یا رقیبی نداشته باشند. معرفی نوعی از سلاح های دفاعی مانند مسلسل های دارای قابلیت کنترل راداری یا لیزرهایی که آسمان بالای سر تانک را جستجو کرده و تحت نظر دارند، می توانند تهدید پهپادها را برای مدتی از بین ببرند.

بیشتر بخوانید:

۵ سلاح جدید و پیشرفته ای که به لطف جنگ روسیه و اوکراین در نبردهای آینده خواهیم دید