دوبلور معروف ایرانی: «آنقدر که ما مردان و زنان را مزدوج کرده ایم هیچ محضری نکرده است»

نصرالله مدقالچی از سانسور واژه «تکامل» و تغییر رابطه بین مردان و زنان در دوبله های صدا و سیما می گوید

نصرالله مدقالچی از گویندگان باسابقه عرصه دوبله کشور در گفتگویی از فراگیر شدن دوبله های زیرزمینی آثار روز سینمای جهان انتقاد کرد و خواهان ورود وزارت ارشاد به این موضوع شد. او ممیزی های بیش از اندازه صدا و سیما را عامل اصلی رشد این پدیده دانست.

نصرالله مدقالچی که دوبله بسیاری از چهره های برجسته سینمای جهان را برعهده داشته و شاید خیلی از ما صدای او را با دکلمه ابتدایی سریال آن شرلی هنوز در خاطر داریم به فراگیر شدن دوبله‌های زیرزمینی آثار روز سینمای جهان انتقاد کرد و گفت: «وزارت ارشاد باید جلوی افراد یا شرکت‌هایی را که به صورت غیرقانونی و زیرزمینی نسبت به دوبله آثار سینمایی، اقدام می‌کنند بگیرد. دوبله‌ های زیرزمینی بسیاری از ارزش‌های ملی و فرهنگی ما را نادیده می‌گیرد و زحماتمان را به باد می‌دهد.»

مدقالچی که معتقد است اغلب کسانی که با این شیوه کار می‌کنند، بی‌سواد و نابلد هستند گفت: «از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتظار می‌رود که جلوی این روند نامناسب را بگیرد. به هر حال این وزارتخانه اسباب و لوازم برخورد با چنین پدیده‌هایی را دارد و می‌تواند این کار را انجام دهد.»

این دوبلور باسابقه، ممیزی های بیش از اندازه‌ای را که از سوی سازمان صدا و سیما اعمال می‌شود عامل اصلی شکل گیری و رشد پدیده دوبله زیرزمینی دانست و گفت: «شبکه‌هایی مانند «جم»، «منوتو» و «بی‌بی‌سی» هم که در زمره بدآموزترین شبکه‌های رسانه‌ای دنیا هستند، اراجیف دوبلورهای زیرزمینی را پخش و به دیده شدنشان کمک می‌کنند. این درحالی است که بسیاری از این دوبلورهای زیرزمینی اصول ساده و اولیه زبان و ادبیات فارسی را هم نمی‌دانند.

ممیزی کلمه «تکامل» در صدا و سیما به خاطر تداعی نظریه داروین

مدقالچی با انتقاد از برخی خطوط قرمز عجیب در صداوسیما ادامه داد: «پرسش من از شما این است که واژه «تکامل» چه ایرادی دارد؟ شاید برایتان عجیب باشد که این واژه یکی از خط قرمزهای ماست و نباید در دیالوگ کاراکترها وجود داشته باشد! چراکه یادآور نظریه داروین است؟ تکامل یک صفت انسانی است و انسان‌ها در طول زندگی‌شان تکامل پیدا می‌کنند. باوجود این، استفاده از این واژه در تلویزیون ممنوع است! نه‌تنها این واژه، بلکه واژه‌های بسیار ساده‌تری هم وجود دارند که بکارگیری آنها ممنوع است.

او ادامه داد: «مثلاً تصور کنید در یک فیلم، مردی با یک زن شوهردار دوست شده و در پایان فیلم، مشخص می‌شود که کار این دو نفر درست نبوده است و نتیجه رفتار نادرست آن‌ها، پیش چشم مخاطب قرار می‌گیرد. در این شرایط به ما می‌گویند که این دو نفر را زن و شوهر جا بزنید و بگویید با هم ازدواج کرده‌اند! آنقدر که ما کاراکترهای موجود در فیلم‌ها را مزدوج کرده‌ایم، گمان نمی‌کنم هیچ محضری به این اندازه صیغه عقد جاری کرده باشد!»

این هنرمند ادامه داد: «متأسفانه اکنون افرادی وارد این فضا شده‌اند که کمترین درک و شناختی از هنر دوبله ندارند. با وجود این، مردم این هنر را دوست دارند، مردم سینما را دوست دارند و آن را رها نمی‌کنند؛ چراکه سینما یکی از تفریحات مهم آنها است. این مردم بودند که باعث شدند دوبله پا بگیرد و در ادامه رونق پیدا کند. ما به خواست مردم و به‌واسطه تشویق‌های آنها بود که مصمم شدیم در این مسیر گام برداریم. امثال من هرچه داریم، از مردم است.»

تفاوت دوبله در پلتفرم‌ها و شبکه خانگی با صدا و سیما

مدقالچی درباره ورود پلتفرم‌ های نمایش خانگی به حوزه دوبله آثار خارجی و رقابت آن‌ها با صداوسیما هم گفت: «این فضای مثبت رقابتی باعث شده که دوبلورها هم ابتکار عمل بیشتری پیدا کنند و بتوانند کیفیت بالاتری از عملکرد خود را به منصه ظهور برسانند. اگر بخواهم درباره تفاوت کار در تلویزیون و پلتفرم‌ های نمایش خانگی برایتان صحبت کنم، باید بگویم که این تفاوت درست مثل تفاوت‌های موجود میان یک ساختمان معمارساز و یک ساختمان شخصی‌ ساز است؛ پلتفرم‌های نمایش خانگی همان ساختمان‌های شخصی‌ساز هستند و تلویزیون در حکم ساختمان معمارساز است.»

این دوبلور برجسته تأکید کرد: «بدنه فعلی دوبلورهایی که در واحد دوبلاژ سازمان صدا و سیما فعالیت می‌کنند، بدنه خوبی است؛ به شرطی که عده‌ای چوب لای چرخشان نگذارند! به اعتقاد من کارکرد واحد دوبلاژ بسیار عالی است اما سازمان صدا و سیما خط قرمزهایی دارد که این خط قرمزها به واحد دوبلاژ مربوط نمی‌شود. برای مثال، تصور کنید آثار بزرگ دنیا مانند فیلم «پدر» که اسکار برده است را مبتنی بر خطوط قرمز خودشان به شکلی مغشوش و نادرست درمی‌آورند و ما به‌عنوان دوبلور مجبور می‌شویم این‌ها را بخوانیم. این خط قرمزهای بی‌مورد باعث می‌شود کار خراب شود و تمام زحمات ما به باد برود.»

ویراستاران واحد دوبلاژ سواد کافی ندارند

این دوبلور پیشکسوت گفت: «ویراستاران واحد دوبلاژ سیما از سواد و تخصص کافی برخوردار نیستند و علاوه بر این، سینما و رسانه را هم نمی‌شناسند! اگر پایین جمله‌ای خط بکشند و برای ما بنویسند که «لطفا برای این جمله جایگزین بهتری پیدا کنید»، ما متوجه می‌شویم که چه باید بکنیم و بهترین معادل را برایش پیدا می‌کنیم. در نتیجه اجازه نمی‌دهیم کلام شهید شود.»

نصرالله مدقالچی در پایان گفت: «همین فیلم «پدر» را در نظر بگیرید که کسر زیادی از مردم به‌ویژه جوانان آن را دیده‌اند و از قضا به زبان اصلی هم تماشایش کرده‌اند. وقتی ما دیالوگ‌های این فیلم را بنابر خوشایند خودمان تغییر می‌دهیم، طبیعی است که مخاطب زیرک متوجه این تغییرات می‌شود و اعتمادش را نسبت به آنچه می‌بیند، از دست می‌دهد. ما خیال می‌کنیم که مردم متوجه این موارد نمی‌شوند! حال آنکه مردم تحصیل‌کرده‌اند و از ادراک بالایی برخوردارند؛ بنابراین به خوبی می‌فهمند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. ما نمی‌توانیم مردم را فریب بدهیم و برای مثال، به آنها بگوییم «بروید از حمام یخ بیاورید!» در مجموع، می‌خواهم بگویم تا جایی که به حوزه وظایف واحد دوبلاژ مربوط است، این واحد کار خود را به نحو احسن انجام می‌دهد اما مواردی هست که به حوزه وظایف و اختیارات این واحد مربوط نمی‌شود.»

نصرالله مدقالچی کیست؟

نصرالله مدقالچی متولد ۷ مهر ۱۳۲۳ در تبریز، گوینده و دوبلور ایرانی است. او تا مقطع دیپلم درس خوانده، نام شناسنامه ای او نصرالله است اما خانواده و دوستانش او را «ناصر» صدا می‌کنند. او یکی از باسابقه ترین و سرشناس ترین دوبلورهای ایران است.

او در سال ۱۳۳۰ وقتی ۷ ساله بود به همراه خانواده به تهران نقل مکان کرد. سال ۱۳۳۵ در ۱۲ ساگی به همراه هم‌کلاسی‌هایش در مدرسه کار بازیگری تئاتر را شروع کرد و تا ۱۷ سالگی به‌صورت جدی آن را ادامه داد.

مدقالچی سال ۱۳۴۶ ازدواج کرد. پسر بزرگش متولد سال ۱۳۴۹ و پسر کوچکش متولد ۱۳۵۶ است. پسر کوچک آقای مدقالچی در تلویزیون آلمان، در حوزه صدابرداری مشغول به کار است.

شروع فعالیت حرفه‌ای

مدقالچی در سال ۱۳۴۱ و پایان دبیرستان از طریق دایی‌اش با بیژن علی محمدی پسر بزرگ آقای علی محمدی منش و بهروز علی محمدی پسر کوچک او که مدیر دوبلاژ بود آشنا شدو اولین کار کوتاه خود را در استدیو عصرطلایی آغاز کرد.

او در ابتدا به مدت چند سال در کنار چهره هایی چون استاد کسمایی، هوشنگ مرادی و نصرت الله محتشم مشغول یادگیری شد تا اینکه اولین بار در سال ۱۳۴۶ نقش اول سریال گیدئون را برعهده گرفت.

صدای نصرالله مدقالچی روی بازی فوق العاده مایکل آنسارا بازیگر نقش ابوسفیان در فیلم محمد رسول الله یکی از معروف ترین آثار اوست که با صدای او جاودانه شده است.

اثر جاودانه با آن شرلی

مدقالچی درباره دکلمه ابتدای سریال آن شرلی این‌طور توضیح می‌دهد: «نریشن خوانی «آن شرلی» را سال ۷۷ به من سپردند؛ نریشن اولیه با خط قرمز های ما مغایر بود. به همین دلیل قرار شد خودمان یک تیتراژ برای این مجموعه بسازیم؛ متن نریشن را خودم نوشتم و راوی داستان هم بودم.»