در روزهای اخیر اخباری در فضای مجازی پیرامون سهمیه کنکور منتشر شده که حکایت از اِعمال پنهانی سهمیه‌ای جدید برای فرزندان اعضای هیات علمی دانشگاه ها دارد. حتی برخی مدعی شده اند که با استفاده از برخی سهمیه ها، داوطلبی با رتبه ۱۲۰ هزار می تواند شرایط تحصیل در رشته پزشکی را پیدا کند. اما سهیمه های کنکور چگونه توزیع شده است؟ سهمیه کنکور به چه اقشاری داده شده است؟
این خبر که به سرعت در حال دست به دست شدن است واکنش‌های زیادی را به دنبال داشت. در برخی خبرها آمده است در جلسه اخیر شورای راهبری اجرای نقشه جامع علمی، به پیشنهاد محرمانه زلفی‌گل وزیر علوم و عین اللهی وزیر بهداشت طرح اعمال یک سهمیه ویژه برای فرزندان هیأت علمی برای تمامی مقاطع ارائه و تصویب شده است. که بر اساس این طرح فرزندان اعضای هیأت علمی می‌توانند تنها با کسب ۹۰ درصد نمره کل «آخرین فرد قبولی با هر سهمیه‌ای» مازاد بر ظرفیت پذیرش هر کد رشته و برای تمامی مقاطع (از مقطه کارشناسی تا دکتری) موفق به اخذ پذیرش شوند.
اما این اخبار در نهایت از سوی سخنگوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تکذیت شد. علی شمسی‌پور سخنگوی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در توئیتی اعلام کرد سهمیه فرزندان اعضای هیات علمی در کنکور وجود ندارد و آنچه هست مصوبه انتقال آنهاست.
او نوشت: «سالانه ۱۰ هزار انتقال دانشجو در قالب ۴ نوع نقل و انتقال ایثارگران، کمیسیون موارد خاص، موافقت مبدا و مقصد و فرزندان اعضای هیات علمی (۱۰ درصد نقل و انتقالات) انجام می‌شود.» سخنگوی وزارت علوم در پایان اضافه کرد وزارت علوم در لحاظ سهمیه ها تابع و مجری قوانین کشور است.
وجود چند دسته سهمیه شناخته شده یا مبهم برای برخی از داوطلبان ورود به دانشگاه، دهه‌هاست که یکی از موضوعات چالش‌برانگیز و مورد انتقاد داوطلبان شرکت در آزمون سراسری بوده است و دانش‌آموزان وجود این سهمیه‌ها برای ورود به دانشگاه را نوعی بی‌عدالتی آموزشی می‌دانند که باعث می‌شود افراد با تلاش و سطح دانش متفاوت، نتیجه یکسانی از آزمون سراسری بگیرند. در دفترچه‌های ثبت‌نام و انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۱ نیز سهمیه‌های گوناگونی ازجمله سهمیه مناطق، سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران، سهمیه پنج درصدی ایثارگران، خانواده شهدا، سهمیه رزمندگان، اعضای هیئت علمی و سهمیه بهیاران برای داوطلبان متقاضی این آزمون در نظر گرفته شده بود.
انتقاد نماینده مجلس از سهمیه بندی کنکور
مهرداد ویس کرمی، عضو کمیسیون آموزش مجلس ایران با انتقاد از سهمیه‌بندی کنکور گفت: «امسال پیش‌بینی شده است با رتبه ۱۲۰ هزار هم در برخی از سهمیه‌ها قبولی پزشکی داشته باشیم. این سهمیه‌ها که عادلانه نیست و صحیح توزیع نشده، آسیب‌های بسیاری دارد.»
او گفت: «با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح کرده‌ام که اگر شهامت دارید و می‌خواهید اقدام اساسی انجام دهید با توجه به قدرتی که در اختیار دارید به سراغ اصلاح سهمیه های کنکور بروید. این ظلم فاحشی است که در کشور اتفاق می‌افتد و جرات ورود به آن را ندارند و به سراغ حل مسائل آسان می‌روند!»
ویس کرمی نتایج کنکور امسال را دور شدن بیشتر از عدالت آموزشی دانست و گفت: «در بحث قبولی بیشتر مدارس غیردولتی و خاص در کنکور آنچه اتفاق می‌افتد از یک نظر طبیعی است و باید توجه کنیم آیا این مدارس هستند که موفقند و دانش‌آموزان را بهتر و تواناتر تربیت می‌کنند یا این دانش‌آموزان هستند که باعث شهرت و موفقیت مدرسه شده‌اند.»
او افزود: «مدارس غیردولتی و خاص، شهریه دریافت می‌کنند و برخی از طریق برگزاری آزمون ورودی، دانش‌آموزان مستعدتر را جذب می‌کنند بنابراین طبیعی است با داشتن دانش‌آموزان مستعد، نتایج بهتری را کسب کنند!»
ویس‌کرمی با اشاره به اینکه رشته تحصیلی ۶۰ درصد معلمان با رشته‌ای که تدریس می‌کنند، تطابق ندارد، مطرح کرد: «با توجه به جذب ضعیف آموزش و پرورش و استخدام‌هایی که براساس الحاقیه‌های مجلس تحمیل شده است، توقعی نیست آموزش و پرورش بتواند با مدارس غیردولتی و خاص به طور طبیعی رقابت کند!»
او ادامه داد: «کنکور تنها یک شاخص است که نشان می‌دهد آموزش و پرورش فعلی کارآمد نیست. براساس پژوهش‌هایی که مجلس انجام داده است، آموزش و پرورش بسیار ضعیف‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنیم و در بین ۱۵ تا ۱۶ کشور منطقه، رتبه ایران بالای ۱۰ است و در میان کشورهای جهان نیز جزو کشورهای تقریباً آخر است! بنابراین اینکه آموزش و پرورش به لحاظ امکانات، نیروی انسانی و بودجه بتواند درحد مدارس غیردولتی عمل کند، ممکن نیست.»
سهمیه های کنکور ۱۴۰۱
در دفترچه های ثبت نام و انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۱، سهمیه های گوناگونی از جمله سهمیه مناطق، سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران، سهمیه ۵ درصدی ایثارگران، خانواده شهدا، سهمیه رزمندگان و سهمیه بهیاران برای داوطلبان متقاضی این آزمون در نظر گرفته شده است.
سهمیه های ایثارگران، خانواده شهدا، بهیاری و رزمندگان جزو سهمیه های خاص محسوب می شوند که مستقیما روی تراز داوطلب تاثیر ندارند، بلکه افراد دارای این سهمیه ها در صورت دارا بودن تمامی شرایط لازم در مجموعه ای مجزا سنجیده می شوند. از طرفی، قسمتی از ظرفیت پذیرش کل دانشگاه ها به داوطلبان دارای سهمیه های خاص اختصاص مییابد. استفاده از هر سهمیه با داشتن شرایطی مشخص و از پیش تعیین شده امکان پذیر است.
سهمیه مناطق
اولین و اصلی ترین سهمیه کنکور سراسری، سهمیه مناطق است که تمامی داوطلبان کنکور سراسری مشمول این سهمیه هستند. کلیه نقاط کشور، براساس رفاه آموزشی و امکان استفاده از این امکانات به سه منطقه یک، دو و سه تقسیم می‌شوند. این سهمیه برای داوطلبان کنکور بر اساس محل اخذ مدرک تحصیلی سه سال آخر دوره دبیرستان هر داوطلب در نظر گرفته می‌شود.
نحوه اعمال سهمیه مناطق در کنکور سراسری ۱۴۰۱
یک مثال فرضی بدون در نظر گرفتن سهمیه های غیر از مناطق ارائه می دهیم تا مفهوم تاثیر سهمیه مناطق بر پذیرش در رشته مورد نظرتان را بهتر درک کنید. تصور کنید یک رشته دانشگاهی با ظرفیت ۱۰۰ دانشجو داشته باشیم که سهمیه مناطق برای آن به این صورت است و ظرفیت این رشته ۳۰ دانشجو از داوطلبان منطقه یک، ۵۰ دانشجو از داوطلبان منطقه دو و ۲۰ دانشجو از داوطلبان منطقه سه باشد.
ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که چرا به داوطلب منطقه ۳ با وجود محرومیت های تحصیلی ظرفیت کمتری اختصاص داده می‌شود؟
توجه داشته باشید که اگر براساس رتبه کشوری قرار باشد ظرفیت رشته ها پر شود داوطلبان منطقه ۱ ممکن است ۹۰ درصد ظرفیت یک رشته خوب از دانشگاه خوب را پر کنند و شاید باقی ظرفیت توسط داوطلبان منطقه ۲ کامل شود اما در صورتی که مشخص شود چه میزان از ظرفیت مختص داوطلب منطقه ۳ است. داوطلبان منطقه ۱ و ۲ علی رغم نمره بالاتر و رتبه کشوری بهتر رشته یا دانشگاه پایین تری خواهند گرفت و داوطلب منطقه ۳ ظرفیت رشته و دانشگاه بهتر را تصاحب خواهد کرد. (توجه داشته باشید مقصود از رشته بهتر یا دانشگاه بهتر،رشته پر متقاضی تر یا دانشگاه پرمتقاضی تر است).
نکته: تعداد و درصد پذیرش هر رشته هر ساله با توجه به تعداد شرکت کننده از هر منطقه متفاوت است و نسبت مستقیم با تعداد شرکت کننده هر منطقه دارد.
تمام داوطلبان کنکور مشمول سهمیه مناطق هستند. و در صورتی مشمول سهمیه های دیگر نشوند سهمیه مناطق را خواهند داشت. مناطق سه گانه به صورت زیر دسته بندی می‌شوند:
سهمیه منطقه یک
شامل بخش های مرکزی شهرهای تهران، شیراز، اصفهان، تبریز و مشهد است. در شهرستان تهران، بخش های کن و شمیرانات نیز جز سهمیه منطقه یک محسوب می‌شوند.
سهمیه منطقه دو
اکثر شهرها و شهرستان های کشور جز منطقه دو محسوب می‌شوند. مگر موارد محروم که در دسته منطقه ۳ قرار می‌گیرند.
سهمیه منطقه سه
منطقه ۳ شامل شهرهای کوچک و محروم است. همچنین کلیه داوطلبان معلول و داوطلبانی که دو سال آخر تحصیل خود را در کشورهای خارجی گذرانده باشند، جز منطقه ۳ محسوب می‌شوند.
سهمیه ایثارگران ۲۵ درصدی
ظرفیت این سهمیه صرفا بین سه گروه زیر تقسیم می‌شود:
همسر و فرزندان شهدا و مفقودالاثر
آزادگان و همسر و فرزندان آنان
جانبازان ۲۵ درصد و بالاتر و همسر و فرزندان آنان
سهمیه ایثارگران ۵ درصدی
بعد از سهمیه مناطق، پرمتقاضی ترین سهمیه کنکور سراسری، سهمیه ایثارگران ۵ درصدی است، که به افراد زیر تعلق می‌گیرد:
جانبازان زیر ۲۵ درصد و همسر و فرزندان آن
همسر و فرزندان رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه
سهمیه رزمندگان
رزمندگان بسیجی، جهادگران جهاد کشاورزی و رزمندگان ستاد کل نیروهای مسلح که حداقل شش ماه سابقه حضور داوطلبانه در جبهه های دفاع مقدس از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ به‌طور متوالی یا متناوب را داشته باشند.
داوطلبانی که زمان جنگ به صورت سرباز یا نیروی کادری (پایور) در جبهه حضور داشتند، سه چهارم مدت حضور این دسته از داوطلبان داوطلبانه در نظر گرفته می‌شود که اگر این مدت مذکور بیش از شش ماه باشد، مشمول سهمیه رزمندگان می‌شود.
محدودیت استفاده از سهمیه رزمندگان و ایثارگران
داوطلبان زیر تنها یک بار می‌توانند با استفاده از سهمیه ایثارگران در رشته های دوره روزانه و دوبار در دوره های دیگر،نوبت دوم (شبانه)، پیام نور، غیرانتفاعی، نیمه حضوری، مجازی و پردیس، پذیرفته شوند:
– داوطلبان با سهمیه رزمندگان بسیجی، وزارت جهاد کشاورزی و ستاد کل نیروهای مسلح از سال ۱۳۶۸ به بعد.
– داوطلبان با سهمیه های رزمندگان و ایثارگران بنیاد شهید و امور ایثارگران از سال ۱۳۷۶ به بعد.
توجه: پذیرفته شدگان در رشته های روزانه با استفاده از سهمیه خانواده شهدا، ایثارگران و رزمندگان، به خاطر تحصیل رایگان، برابر مدت تحصیل تعهد خدمت دارند.
سهمیه خانواده شهدا
مطابق دفترچه ثبت نام کنکور سراسری مشمولین سهمیه خانواده شهدا عبارت است از پدر، مادر، خواهر و برادر شهید. این افراد برای استفاده از سهمیه مذکور تنها کافیست به تکمیل بند مربوط در تقاضانامه ثبت نامی اقدام کنند و نیازی به مراجعه به درگاه اینترنتی ایثار ندارند.
سهمیه بهیاران
سهمیه بهیاری از سال ۱۴۰۰ به مدت پنج سال و میزان حداکثر ۵ درصد ظرفیت از ظرفیت رشته محل های دوره روزانه تنها جهت ورود به رشته پرستاری در نظر گرفته شده است. واجدین شرایط استفاده از سهمیه بهیاران می‌بایست علاوه بر تکمیل بند ۲۶ تقاضانامه ثبت نام بند ۳۱ را نیز تکمیل کنند.
سهمیه مناطق سیل زده
براساس مصوبه جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سهمیه داوطلبان کنکور ۱۴۰۱ در مناطق سیل زده همانند داوطلبان مناطق زلزله زده محاسبه خواهد شد، بر همین اساس در کنکور ۱۴۰۱، پنج درصد سهمیه مازاد به داوطلبان مناطق سیل زده اختصاص می یابد. در نظر داشته باشید که سهمیه داوطلبان مناطق سیل زده برای دانشگاه های سایر استان ها لحاظ نمی شود و فقط برای دانشگاه های استان های آسیب دیده لحاظ خواهد شد.
به عنوان مثال از دانشگاه های تهران ظرفیتی به مناطق سیل زده اختصاص داده نمی‌‌شود و در صورت عدم وجود رشته در آن مناطق، ظرفیت از دانشگاه های استان های هم جوار در رشته های مورد تقاضای استانداری ها به مدت حداکثر سه سال و با اخذ تعهد خدمت به میزان دو برابر مدت تحصیل، اختصاص مییابد.
سهمیه مناطق محروم رشته های غیرپزشکی کنکور ۱۴۰۱
حداقل ۴۰ درصد از ظرفیت کد رشته محل های ناحیه ای، قطبی و کشوری دوره روزانه استان های ایلام، بوشهر ، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و هرمزگان به داوطلبان بومی این استان ها اختصاص مییابد.
سهمیه مناطق محروم رشته های گروه آموزش پزشکی
در آزمون امسال، سی درصد ظرفیت رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و چند رشته دیگر، از داوطلبان بومی استانی و در بعضی رشته ها به صورت بومی شهر (یا بخش) پذیرش می‌شود. شرایط این روش پذیرش به این صورت است:
تعهد خدمت به مدت سه برابر تحصیل در مناطق محروم (این تعهد خدمت قابل خرید یا جا به جایی نیست.)
پذیرفته شدگان با استفاده از این سهمیه، مجاز نیستند رشته یا محل تحصیل خود را تغییر دهند.
مدرک فارغ التحصیلی بعد از پایان مدت تعهد به افراد داده می‌شود.
تا پایان زمان تعهد، مجاز نیستند در مناطقی غیر از محل تعهد، فعالیت پزشکی انجام دهند.
این افراد تنها بعد از انجام نیمی از تعهد می‌توانند در مقطع بالاتر ادامه تحصیل دهند.
سهمیه های داوطلبان بومی مناطق زلزله زده استان کرمانشاه در کنکور ۱۴۰۱
این سهمیه مخصوص داوطلبان بومی بخش های شهرستان های اسلام آباد غرب، پاوه، ثلاث باباجانی، جوانرود، دالاهو، روانسر، سرپل ذهاب، قصرشیرین و گیلانغرب و بخش های کوزران و ماهیدشت از شهرستان کرمانشاه است.
این سهمیه شامل داوطلبانی است که در زمان وقوع زلزله در یکی از مقاطع سال دوم، سوم یا پیش دانشگاهی در بخش های بالا در حال تحصیل بوده یا در آنجا اقامت داشته‌اند.
حد نصاب استفاده از این سهمیه ۸۰ درصد نمره علمی گزینش آزاد و برای رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی ۸۵ درصد گزینش آزاد است.
تعهد خدمت پذیرفته شدگان این سهمیه دو برابر مدت تحصیل است.
تغییر رشته یا انتقال برای پذیرفته شدگان این سهمیه ممنوع است.
این سهمیه تا آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ قابل اجرا است.
سهمیه های کرونا در کنکور ۱۴۰۱
هیچ گونه سهمیه مبنی بر سهمیه کرونا و ویروس کووید ۱۹ توسط سازمان سنجش اعلام نشده است و هرگونه خبر در مورد این سهمیه شایعه است.
گزینش بومی
مهم ترین نکته کاربردی گزینش بومی در انتخاب رشته این است که انتخاب رشته بومی احتمال قبولی شما در دانشگاه بومی را افزایش می‌دهد.
تعیین استان بومی داوطلب
ملاک تعیین استان بومی سه سال آخر تحصیلات دبیرستان یا هنرستان است.
در صورتی که سه سال آخر تحصیلات فرد در یک استان نباشد یا در خارج از کشور باشد، استان محل تولد، استان بومی او خواهد بود.
در صورتی که محل تولد و سه سال آخر تحصیلات در خارج از کشور باشد، استان بومی فرد تهران خواهد بود.
میزان تاثیر سهمیه ها در کنکور ۱۴۰۱
در ادامه میزان تاثیر هر سهمیه و شرایط لحاظ شدن برای داوطلبانی که حد نصاب لازم نوشته شده در دفترچه کنکور سراسری در سال تحصیلی ۱۴۰۱ را برای اعمال آن سهمیه کسب کردند، آمده است.
نحوه تقسیم ظرفیت رشته ها (کشوری و بومی)
رشته های موجود در دانشگاه ها به دو دسته کلی کشوری و بومی تقسیم می‌شوند که روش تقسیم ظرفیت آنها در بین سهمیه ها مختلف است.
رشته های کشوری: رشته هایی هستند که در کل کشور فقط در بعضی از دانشگاه ها وجود دارند. مانند رشته های بیوتکنولوژی یا باستان شناسی.
نحوه تقسیم ظرفیت رشته های کشوری: ظرفیت هر رشته محل از نوع رشته های کشوری، (بعد از کسر سهمیه ایثارگران) ۲۵ و ۵ درصد به نسبت شرکت کنندگان هر یک از سهمیه های مناطق یک، دو، سه و خانواده شهدا، به کل شرکت کنندگان در هر گروه آزمایشی، تقسیم می‌شود.
رشته های بومی: به جز رشته های کشوری، رشته های تحصیلی دوره های روزانه بر اساس میزان پراکندگی آنها در سطح کشور، به سه نوع رشته های استانی، ناحیه ای و قطبی تقسیم می شوند.
رشته های استانی: رشته ای است که در بیشتر استان های کشور دایر است. به عنوان مثال همه رشته های نوبت دوم (شبانه) از نوع استانی هستند.
رشته های ناحیه ای: رشته ای است که در بیشتر استان ها دایر نیست، ولی در چند استان کنار هم که یک ناحیه را تشکیل می‌دهند وجود دارد؛ مانند رشته های معماری و پزشکی دوره روزانه.
رشته های قطبی: رشته ای است که در بیشتر ناحیه ها دایر نیست ولی در چند ناحیه کنار هم که یک قطب را تشکیل می دهند وجود دارند؛ مانند رشته های مهندسی صنایع و فیزیوتراپی دوره روزانه.
در تصویر زیر ناحیه ها و قطب ها مشخص شده اند:
با نگاهی به این نقشه و با توجه به منطقه بومی خود، می‌توانید حدس بزنید احتمال قبولی شما در دانشگاه چه مناطقی بیشتر است.
بدون نظر