نیروی هوایی ایالات متحده می خواهد جنگنده نسل پنجمی F-22 Raptor را بازنشسته کند

نیروی هوایی ایالات متحده و بخشی از دولت که تامین هزینه های این شاخه از ارتش ایالات متحده را بر عهده دارد بر سر آینده جنگنده F-22 Raptor با هم درگیری دارند. نیروی هوایی می خواهد که این جت ها را بازنشسته کند تا جایی برای بودجه جایگزین آن باز شود که جنگنده ای با نام Next Generation Air Dominance (NGAD) است. اما کنگره که تامین هزینه های این جنگنده را بر عهده داشته (جنگنده ای که ساخت آن با تاخیرهای زیادی همراه بوده است)، از بازنشسته کردن بسیار زود اولین جت جنگنده نسل پنجم ایالات متحده بیمناک است. نیروی هوایی ایالات متحده در حال حاضر ۱۸۵ فروند جنگنده F-22 Raptor در اختیار دارد. اما یکی از واقعیت های کمتر شناخته شده در مورد این جنگنده نسل پنجمی این است که تنها ۱۲۳ فروند از آن ها آماده انجام عملیات هستند.

مابقی جنگنده ها در زمره هواپیماهای آموزشی، در حال توسعه یا پشتیبانی قرار دارند که از لحاظ فیزیکی توانایی شرکت در نبرد را ندارند. اغلب F-22ها کمتر از ۱۶ سال سن دارند اما توسعه این جنگنده به برنامه جنگنده تاکتیکال پیشرفته باز می گردد که در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد. این بدان معناست که بخش بزرگی از فلسفه طراحی پشت این جت به دوران جنگ سرد باز می گردد. هدف از توسعه F-22 پرواز از پایگاه های فراوان در غرب اروپا و مبارزه با جنگنده های شوروی و کشورهای عضو پیمان ورشو در بردهای متوسط بود. این جنگنده طوری طراحی شده بود که بهترین جنگنده دوران باشد اما برای عملیات در بردهای بلند طراحی نشده بود. اکنون چهل سال از آن دوران می گذرد و فضای عملیات های هوایی دیگر شبیه گذشته نیست. ایالات متحده که زمانی در زمینه توسعه جنگنده های نسل پنجمی رادارگریز تنها بود اکنون باید با Su-57 روسی و جنگنده های چینی J-20 و FC-31 رقابت کند.

طراحان هواپیماهای جنگی اکنون باید به دنبال طرحی باشند که بتواند به خوبی در پهنه دریایی وسیع آسیا-پاسیفیک پرواز کند، با جت های جنگنده ای که برای رویارویی با جنگنده های دشمن هزاران مایل و حتی بیشتر پرواز کند. بزرگی رقابت در کنار واقعیت های ژئوگرافیک جدید باعث شده که به جنگنده های جدیدی نیاز باشد. هواپیمای جدید NGAD آخرین تکنولوژی های پنهانکاری را در خود داشته اما مهم تر از همه اینکه توانایی پرواز برای مسافت های بسیار طولانی را خواهد داشت. این هواپیما که در سال ۲۰۲۰ تنها در عرض یک سال طراحی شده، ساخته شده و به پرواز درآمد، هنوز رونمایی نشده است. اما این جنگنده جدید بسیار گرانقیمت بوده و فرانک کندال از نیروی هوایی ایالات متحده اوایل سال جاری اعلام کرده است که هزینه ساخت هر فروند از آن صدها میلیون دلار است در حالی که هزینه ساخت هر جنگنده F-35A حدود ۷۰ میلیون دلار است.

پنتاگون می خواهد ۳۳ فروند از قدیمی ترین هواپیماهای فعال خود که به نام Block 20 شناخته می شوند را به عنوان بخشی از درخواست بودجه دفاعی سال ۲۰۲۳ خود بازنشسته کند. بازنشسته کردن این جنگنده ها نه تنها هزینه های تعمیر و نگهداری را کاهش خواهد داد بلکه مبلغ ۵۰ میلیون دلاری برای روزآمدسازی هر فروند از این جنگنده ها را نیز در جیب پنتاگون نگه خواهد داشت. نیروی هوایی قصد دارد این مبالغ پس انداز شده را وارد توسعه جنگنده جدید NGAD نماید. اگر چه نمونه اولیه NGAD به پرواز درآمده است اما قرار نیست تا سال ۲۰۳۰ جایگزین F-22  شود. نیروی هوایی ایالات متحده باید اکثر اف-۲۲ های خود را بازنشسته کند پیش از آنکه NGAD  در تعداد انبوه ساخته شود، زمانی که تعداد جنگنده های نسل پنجمی چین و روسیه نیز به مقدار قابل توجهی خواهد رسید، اگر چه شرایط اقتصادی روسیه پس از حمله به اوکراین ممکن است تولید انبوه جنگنده های نسل پنجمی این کشور را تحت تاثیر قرار دهد.

کنگره اما تمایلی به اجازه به نیروی هوایی برای بازنشسته کردن زودهنگام F-22 ندارد، به ویژه پس از آنکه پروژه توسعه و ساخت F-35A با سال ها تاخیر و میلیاردها دلار هزینه اضافی همراه شد. اگر NGAD نیز همین پیچیدگی ها را تجربه کند، کنگره از آن بیم دارد که نتواند به موقع جایگزین مناسبی برای F-22 پیدا کند. جنگنده NGAD  و هر جت جنگنده بدون سرنشینی که همراه با آن پرواز خواهد کرد، احتمالاً برتری هوایی ایالات متحده را تا سال ۲۰۵۰ و پس از آن حفظ نماید. نگرانی این است که این پروژه تمام اکسیژن موجود در اتاق را ببلعد، حتی اگر به موقع وارد شود. نیروی هوایی ظاهراً بر این باور است که این ریسک قابل مدیریت است اما کنگره چندان مطمئن نیست. شاید اگر NGAD به شکل عمومی معرفی می شد، کنگره بهتر می توانست هزینه کردن برای ناوگان کنونی رپتورها و خرید یک جنگنده جدید ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلاری را توجیه کند.