در شرایطی که جهان با بحران تغییرات اقلیمی روبرو شده است، پروازهای کوتاه دیگر برای بسیاری از مسافران جذابیت ندارند. پدیده شرم پرواز (flygskam) که در اسکاندیناوی آغاز شد به سرعت الهام بخش بسیاری از مسافران برای کاهش اتکایشان به خطوط هوایی شده است. تا زمانی که چیزی عکس این موضوع را ثابت کند، خطوط راه آهن سریع السیر موثرترین جایگزین برای سفر هوایی در سفرهای تا ۱۱۰۰ کیلومتری هستند. با نقل و انتقال مسافران در مراکز شهری با سرعت های بیش از ۲۹۰ کیلومتر بر ساعت یا بیشتر، باعث شده که سفر با قطارهای سریع السیر ترکیبی از راحتی و سرعت را در اختیار مسافران قرار دهد. توانایی راه آهن برای انتقال تعداد زیادی از مسافران با سرعت بالا باعث شده که این روش مسافرت به سرعت به یک گزینه موثرتر در مقایسه با مفاهیم تست نشده و کم ظرفیتی مانند هایپرلوپ شود.
از دهه ۱۹۸۰، صدها میلیارد دلار در زمینه خطوط ریلی با سرعت و ظرفیت بالا در اروپا و آسیا سرمایه گذاری شده است، در شرایطی که Shinkansen در ژاپن و Train a Grand Vitesse (TGV) در فرانسه در این زمینه پیشگام بوده اند. در دهه گذشته، چین به رهبر بلامنازع جهان در این زمینه تبدیل شده و یک شبکه ۳۸,۰۰۰ کیلومتری از خطوط ریلی جدید را در گوشه و کنار این کشور ساخته است. اسپانیا، آلمان، ایتالیا، بلژیک و انگلیس نیز در حال توسعه شبکه ریلی اروپا با دیگر کشورها هستند که انتظار می رود تا دهه ۲۰۳۰ نیز ادامه داشته باشد. در سال ۲۰۱۸، آفریقا اولین خط ریلی سریع السیر خود را با رونمایی از راه آهن البراق در مراکش بدست آورد و به نظر می رسد که مصر نیز تا پیش از پایان دهه ۲۰۲۰ به این باشگاه کوچک بپیوندد.
در دیگر نقاط جهان نیز کره جنوبی، عربستان سعودی و تایوان در حال ساخت مسیرهای ریلی سریع السیر بوده و هند، تایلند، روسیه و ایالات متحده نیز در میان کشورهایی هستند که مصمم شده اند تا خطوط ریلی جدیدی بسازند تا قطارها بتوانند بین شهرهای بزرگ با سرعت بیش از ۲۵۰ کیلومتر بر ساعت حرکت کنند. بدین بهانه در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۰ مورد از سریع ترین قطارهای جهان در سال ۲۰۲۲ آشنا کنیم.
۱- Shanghai Maglev با سرعت ۴۶۰ کیلومتر بر ساعت (چین)
سریع ترین قطار غیرنظامی جهان بسیار منحصربفرد است و تنها خط ارتباط ریلی کنونی جهان است که به جای استفاده از روش معمول چرخ های فولادی روی ریل های فولادی، مسافران را با استفاده از تعلیق مغناطیسی (مگالو) منتقل می کند. این خط قطار سریع السیر که فرودگاه پودونگ در شهر شانگهای را به ایستگاه راه آهن لونگ یانگ در مرکز شهر متصل می کند، دارای حداکثر سرعت تجاری ۴۶۰ کیلومتر بر ساعت بوده و این مسیر ۳۰ کیلومتری را تنها در هفت دقیقه و نیم طی می کند. بر اساس تکنولوژی آلمانی، قطارهای مگالِو روی یک مسیر ریلی بالا آمده با سرعتی شبیه پرواز و بدون اتصال مستقیم با ریل حرکت می کنند و آهنرباهایی بسیار قوی باعث می شوند حرکتی بسیار نرم و بدون اصطکاک شکل بگیرد. به کمک استفاده از تجربه بدست آمده پس از یک دهه عملیات معمول، چین اکنون یک قطار مگالو بومی با سرعت ۶۰۰ کیلومتر ساخته است و قصد دارد شبکه ای از قطارهای سریع السیر مگالو بسازد، از جمله خطی ریلی که شانگهای را به هانگژو متصل می کند.
۲- CR400 ‘Fuxing’ با سرعت ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت (چین)
علاوه بر طولانی ترین شبکه خطوط راه آهن سریع السیر جهان، جین اکنون سریع ترین قطار برنامه ریزی شده در سیاره زمین را دارد. قطارهای CR400 “Fuxing” با سرعت حداکثری تجاری ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می کنند اما با موفقیت توانسته اند در آزمایشات تا سرعت ۴۲۰ کیلومتر بر ساعت نیز پیش بروند. به عنوان شاهدی بر صنعت تکنولوژی راه آهنی در حال شکوفایی چین، قطارهای Fuxing از نسل پیشین قطارهای سریع السیر توسعه یافته اند که بر اساس تکنولوژی وارداتی از اروپا و ژاپن ساخته شده بودند.
با ۱۶ واگن و حداکثر ظرفیت ۱,۲۰۰ مسافر، این خانواده خارق العاده از قطارها مملو از ویژگی ها و قابلیت های خلاقانه و مدرن است، از جمله سرگرمی در حالت نشسته، نمایشگرهای شیشه ای هوشمند، شارژ بی سیم دستگاه های هوشمند، کابین های هوشمند و حتی نسخه هایی که برای شرایط آب و هوایی نامساعد و عملیات خودکار طراحی شده که آخرین مورد تنها قطار سریع السیر اتوماتیک جهان است. نسخه سریع تر CR400 در حال حاضر در مسیرهای پکن-شانگهای- هنگ کنگ و پکن- هاربین به کار گرفته می شوند.
۳- ICE3 با سرعت ۳۳۰ کیلومتر بر ساعت (آلمان)
برند شناخته شده آلمانی InterCity Express (ICE) شامل گروه بزرگی از هواپیماهای سریع السیر است که در مسیرهای مختلفی در این کشور به کار گرفته می شوند. اما، سریع ترین عضو خانواده «کرم سفید» یک قطار به نام ICE3 است که ۳۳۰ کیلومتر بر ساعت سرعت داشته و از سال ۱۹۹۹ فعالیت می کند. این ماشین آلات مجلل و مدرن برای مسیر ۱۸۰ کیلومتری خط راه آهن سریع السیر کلن-فرانکفورت ساخته شده و از سال ۲۰۰۲، زمان سفر بین این دو شهر را از دو ساعت و ۳۰ دقیقه به تنها ۶۲ دقیقه کاهش داده اند. سرعت عملیاتی نرمال ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت است اما قطارهای ICE3 می توانند تا سرعت ۳۳۰ کیلومتر در صورت دیر کردن نیز بالا بروند. سرعت حداکثری ۳۶۸ کیلومتر بر ساعت در تست ها نیز به دست آمده است.
نکته کلیدی در عملکرد قطارهای ICE3 ، در واقع، ۱۶ موتور برقی است که در سراسر هشت واگن تقسیم شده اند و ۱۱,۰۰۰ اسب بخار نیرو تولید می کنند. ناوگان قطارهای ICE3 در مسیرهای طولانی متعددی در آلمان فعالیت داشته که شامل مسیرهای بین المللی شده و شهرهای بزرگ آلمان را به پاریس، آمستردام و بروکسل متصل می کنند. طراحی به کار رفته در این قطارها، اصول پایه خانواده قطارهای سریع السیر «Velaro» متعلق به زیمنس را تشکیل می دهد که نمونه هایی از آن ها به اسپانیا، روسیه، ترکیه، چین و همچنین Eurostar برای نسل دوم قطارهای بین المللی اش فروخته شده است.
۴- TGV با سرعت ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت (فرانسه)
فرانسه برای مدت طولانی دارنده رکورد سریع ترین قطار جهان برای قطارهای معمولی بوده است که با سرعت خیره کننده ۵۷۴.۸ کیلومتر بر ساعت در ۳ آوریل ۲۰۰۷ به ثبت رسید. با سرعت ۱۵۰ متر بر ثانیه که تقریباً دو برابر حداکثر سرعت برنامه ریزی شده سرویس های قطار موسوم به Train a Grand Vitesse (TGV) است، این قطار به عنوان پیشگام تکنولوژی راه آهن سریع السیر شناخته می شود. اولین شبکه سریع السیر اختصاصی اروپا هنوز هم بهترین و موفق ترین خط راه آهن اروپاست و خارج از مرزهای فرانسه نیز استقبال خوبی از آن شده است.
صنعت راه آهن فرانسه به طور مداوم مرزهای آنچه می توان با قطارهای معمول بدست آورد را از زمان جنگ جهانی دوم جابجا کرده است و در سال های ۱۹۵۵، ۱۹۸۱ و ۱۹۹۰ به ترتیب رکوردهای سرعت ۳۳۱، ۳۸۰ و ۵۱۵.۳ کیلومتر بر ساعت را شکسته است. امروزه، خطوط راه آهن سریع السیر فرانسه از پاریس به لیون، مارسی، بوردو، نانت، استراسبورگ، لیل، بروکسل و لندن کشیده شده است که با سرعت بیش از ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت در برخی مسیرها حرکت می کند.
در ۴۰ سال گذشته، با توسعه شبکه ریلی، این قطارها چندین توسعه نسلی را تجربه کرده اند. TGV نارنجی نمادین و مشهور دهه ۱۹۸۰ راه را برای قطارهای پیشرفته تر و با سرعت و ظرفیت بالاترِ Duplex باز کرده اند که توانایی کار کردن در کشورهای همسایه مانند آلمان، سویس و اسپانیا را نیز دارند. خطوط ریلی سریع السیر فرانسه یک موفقیت صادراتی بزرگ نیز هست و تکنولوژی TGV در سه دهه گذشته به کشورهای اسپانیا، کره جنوبی، تایوان، مراکش، ایتالیا و ایالات متحده نیز فروخته شده است.
۵- JR East E5 با سرعت ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت (ژاپن)
ژاپن مفهوم خطوط ریلی سریع السیر جدید را در سال ۱۹۶۴ به جهانیان معرفی کرد و همچنان در این زمینه یک رهبر است که مرزهای سرعت، ظرفیت و امنتی را در خطوط شینکانسن خود همواره جابجا می کند. در حالی که اغلب قطارهای شینکانسن در سرعت های حداکثر ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت حرکت می کنند، قطار گلوله ای E5 خطوط ریلی شرقی ژاپن با سرعت ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت فعالیت می کند که در مسیر موسوم به Tohoku Shinkansen در شمال این کشور از توکیو تا شین-اوموری فعال است. هر قطار دارای ۷۳۱ صندلی و ۳۲ موتور برقی القائی است که ۱۲,۹۰۰ اسب بخار نیرو تولید می کنند.
قطارهای E5 که از یک آلیاژ آلومینیومی سبک وزن ساخته شده اند به حالت «تعلیق فعال» می رسند که به آن ها امکان می دهد با سرعت های بالاتری از مسیرهای منحنی عبور کنند. دماغه طولانی فوق العاده این قطارها برای کاهش شکستن مرز صوتی طراحی شده اند که هنگام ورود قطارها به تونل ها با سرعت های بالا خلق می شود. از سال ۲۰۱۱ تاکنون ۵۹ دستگاه از این قطارها معرفی شده و از سال ۲۰۱۶ در شمال اوموری در خطوط ریلی Hokkaido Shinkansen نیز به کار گرفته شده اند که از طریق تونل زیرآبی ۵۴ کیلومتری Seikan Tunnel در زیر تنگه تسوگارو به جزیره هونشو متصل می شود.
۶- Al Boraq با سرعت ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت (مراکش)
اولین و تاکنون تنها خط ریلی سریع السیر اختصاصی آفریقا در نوامبر ۲۰۱۸ رونمایی شد که شهر بندی تانگیز را در مراکش به کازابلانکا متصل می کند. این قطار سریع السیر که با الهام از مرکب افسانه ای «بُراق» که پیامبر اسلام را به معراج برد نامگذاری شده، اولین فاز از برنامه ریزی ۱,۵۰۰ کیلومتری دولت مراکش برای یک شبکه سریع السیر ریلی است. قطارهای برقی دو طبقه این خط که مشتقی از TGV Euroduplex ساخت فرانسه هستند با سرعت ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت در یک مسیر خاص ۱۸۶ کیلومتری بین تانگیر و کنیترا حرکت می کنند.
همچنین این پروژه ۲ میلیارد دلاری شامل یک نسخه بروزرسانی شده از مسیر کنونی ۱۳۷ کیلومتری بین ربط و کازابلانکا برای سرعت های بالاست که طول سفر از یک انتها به انتهای دیگر مسیر را از ۴ ساعت و ۴۵ دقیقه به تنها ۲ ساعت و ۱۰ دقیقه کاهش داده است. زمانی که خط جدید اختصاص یافته به کازابلانکا رونمایی شود، زمان سفر در این مسیر به ۹۰ دقیقه کاهش خواهد یافت. البراق رکورد سرعت در مسیرهای ریلی آفریقا را نیز در اختیار دارد و در جریان تست های پیش از سرویس در سال ۲۰۱۷، یکی از ۱۲ قطار ساخته شده توسط کمپانی Alstom توانست به سرعت ۳۵۷ کیلومتر بر ساعت در خط جدید برسید که بیش از دو برابر سرعت سریع ترین قطار موجود در قاره آفریقا بعد از خود است.
۷- AVE S-103 با سرعت ۳۱۰ کیلومتر بر ساعت (اسپانیا)
اسپانیا در سال ۱۹۹۲ با استفاده از تکنولوژی TGV وارد شده از فرانسه به جرگه اعضای باشگاه قطارهای سریع السیر پیوست. از آن زمان به بعد، این کشور قطارهای سریع السیر خودش را توسعه داده و طولانی ترین شبکه ریلی اروپا برای قطارهای سریع السیر را ساخته است که از مادرید به سویا، مالاگا، والنسیا، گالیسیا و بارسلونا می رود و تمام این شهرها را به هم متصل کرده است. AVE که مختصر عبارت Alta Velocidad Espana به معنای سریع السیر اسپانیایی و البته واژه ای اسپانیایی به معنای پرنده است، معمولاً در سرعت تجاری حداکثر ۳۱۰ کیلومتر حرکت می کند. گل سر سبد این ناوگان قطارهای S-102 Talgo و S-103 “Velaro هستند، که دومی آن ها یک نسخه قوی تر از ICE3 آلمانی است.
قطارهای S-103 که برای حداکثر سرعت ۳۵۰ کیلومتر و ظرفیت ۴۰۴ صندلی تایید شده اند، دو شهر بزرگ اسپانیا را سرویس رسانی می کنند در حالی که از قطارهای بومی سریع السیر Talgo S-102 نیز کمک می گیرند. در جولای ۲۰۰۶، یک قطار S-103 توانست رکورد اسپانیا را با ۴۰۴ کیلومتر بر ساعت سرعت بشکند که در زمان خود رکورد جهانی برای یک قطار مسافربری تجاری بدون تغییرات ساختاری و روزآمدسازی شده بود. برای دهه های بسیار، خطوط ریلی اسپانیا به خاطر سرعت های پایین و تاخیرهای طولانی شناخته می شدند اما در طی ۳۰ سال گذشته، AVE توانسته سفر در مسافت های طولانی در این کشور را تغییر داده و با شبکه ای ریلی که بار دیگر تمام نقاط این کشور را در بر می گیرد، به نظر می رسد که این تحول همچنان ادامه داشته باشد.
۸- KTX با سرعت ۳۰۵ کیلومتر بر ساعت (کره جنوبی)
از سال ۲۰۰۴، کره جنوبی به سرعت خطوط ریلی سریع السیر خود را توسعه داده و خطوط ریلی کلاسیک را دور زده است، جایی که عوارض ناهموار زمین باعث شده زمان سفر طولانی و غیررقابتی باشد. با شروع از مسیر سئول به بوسان در سال ۲۰۰۴، قطارهای KTX می تواند تا سرعت ۳۳۰ کیلومتر بر ساعت حرکت کند اما محدوده معمول آن سرعت ۳۰۵ کیلومتر بر ساعت است. اولین نسل از قطارهای KTX-I که بر اساس تکنولوژی فرانسوی TGV ساخته شده بودند، زمان سفر بین سئول و بوسان را تقریباً نصف کرده و از چهار ساعت به تنها دو ساعت و ۱۵ دقیقه کاهش داده اند. کره جنوبی یکی از معدود ۴ کشورهای جهان است که در کنار فرانسه، ژاپن و چین توانسته قطاری با توانایی حرکت با سرعت ۴۲۰ کیلومتر بر ساعت توسعه دهد. یک نمونه اولیه از نسل جدیدی از هواپیماهای سریع السیر به نام HEMU-430X در سال ۲۰۱۳ به سرعت ۴۲۱.۴ کیلومتر بر ساعت رسید و توانست رکورد قبلی قطارهای سریع السیر کره را که با سرعت ۳۵۲.۴ کیلومتر بر ساعت توسط قطار نسل دومی KTX HSR-350x به ثبت رسیده بود بشکند.
تازه ترین قطارهای سریع السیر کره جنوبی از تکنولوژی بومی استفاده کرده و دارای کابین هایی با عایق فشار و شیشه های سه لایه برای کاهش نویز و از بین بردن حس ناخوشایند تونل های بیشمار در مسیر برای مسافران هستند. با بیش از دو سفر در هر ساعت در مسیرهای اصلی و قطارهایی با بیش از ۲۰ واگن، KTX یک سیستم حمل و نقل گروهی سریع السیر است که صدها میلیون مسافر را سالانه حمل می کند. قطارهای KTX سئول را به گوانگجو، موکپو و یئوسو در جنوب کشور و گانگنیونگ در شمالی ترین نقطه کشور نیز متصل می کنند که مسیر دوم برای استفاده در مسابقات المپیک زمستانی پیونگ چانگ در سال ۲۰۱۸ توسعه یافت.
۹- Trenitalia ETR1000 با سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت (ایتالیا)
قطارهای سریع السیر خط Frecciarossa (تیر سرخ) راه آهن دولتی ایتالیا در سال ۲۰۱۷ و به عنوان پاسخی به یک رقیب جدید خصوصی معرفی شدند. این قطارها که برای سرعت حداکثر ۴۰۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده بودند کاملاً توانسته اند در حد و اندازه های نامشان باشند و با طراحی باریک و نوک تیز شبیه تیرِ کمان، ۱۰,۰۰۰ اسب بخار نیرو و عملکردی خیره کننده، از بهترین و سریع ترین قطارها در نوع خود در اروپا هستند. اگر چه این قطارها تنها مجوز حرکت تا سرعت حداکثری ۳۶۰ کیلومتر در سرویس مسافری را دارند، یک قطار از آن ها در مرحله تست در سال ۲۰۱۶ توانست به سرعت ۳۹۴ کیلومتر بر سرعت نیز برسد.
این قطارهای ۲۰۰ متری دارای ۴۵۷ صندلی در ۴ کلاس بوده که از راحت استاندارد تا بیزینس، پرمیوم و ریاستی متفاوت بوده و گزینه آخر تنها ۱۰ صندلی راحتی درازکش با خدمات ویژه است. سرویس ریلی تیر سرخ در سراسر شبکه ریلی سریع السیر T شکل ایتالیا فعال است و شهرهای تورین، میلان و ونیز در شمال کشور را به شهرهای بولونیا، فلورانس، رم و ناپل در جنوب متصل می کند. برنامه حرکت نرمال بخش تجاری تنها مجوز سرعت تا حداکثر ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت را دارد اما همین سرعت نیز مسافرت بین شهری را در ایتالیا دگرگون ساخته و سهم بازار ریلی را به مقدار قابل توجهی در مسیرهای کلیدی مانند میلان به رم افزایش داده و نقش تعیین کننده ای در سقوط اخیر خطوط ملی هوایی Alitalia داشته است.
بعد از تست های گسترده در دو سال اخیر، راه آهن ملی ایتالیا در سال ۲۰۲۲ در مسیر میلان به پاریس به رقابت با TGV فرانسوی ها رفته و قطارهای ایتالیایی تیر سرخ می توانند جایگزین مناسبی برای TGVهای قدیمی فرانسه باشند. تعداد بیشتری از این قطارهای مدرن به اسپانیا تحویل داده شده است، جایی که باید با قطارهای بومی AVE و Ouigo Espana در مسیرهای سریع السیر متصل به مادرید رقابت کنند.
۱۰- Haramain High Speed Railway با سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت (عربستان سعودی)
گرمای طاقت فرسا و طوفان های شن نمی تواند فضایی ایده آل برای یک قطار برقی سریع السیر پیچیده به نظر برسد اما خطوط راه آهن سریع السیر حرمین (Haramain High-Speed Railway (HHR) عربستان سعودی، شهرهای مقدس مکه و مدینه را با سرعت تا ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت به هم متصل کرده است. با استفاده از ۳۵ قطار اسپانیایی Talgo که به طور ویژه برای کار در شرایط بیابانی و دماهای بالاتر از ۵۰ درجه سانتیگراد طراحی شده اند، این مسیر ۴۵۰ کیلومتری تنها در عرض دو ساعت طی می شود. هر قطار دارای ۱۳ واگن به ظرفیت ۴۱۷ نفر در کلاس اکونومی یا بیزینس است و HHR ظرفیت سالانه حمل و نقل ۶۰ میلیون مسافر را داراست.
این توانایی قابل توجه در جریان مراسم حج به بوته آزمایش گذاشته می شود که در جریان آن بیش از دو میلیون مسلمان از سراسر جهان از این دو شهر مقدس مسلمانان دیدن می کنند. از زمان رونمایی از خط ریلی HHR در سال ۲۰۱۸، این خط به یک وسیله مسافرت محبوب برای سفر بین شهرهای مکه و مدینه تبدیل شده است که غیرمنتظره نیز نیست وقتی بدانید سفر جاده ای بین این دو شهر ۱۰ ساعت به طول می انجامد.
قطارها زیبا هستن
خطوط ریلی زیبا که مثل شریان جریان خون رو در شهرها و بر روی زمین کشیده شدن.
چرا قطار نسبت به پروازهای یکی دو ساعته بهتر هستن؟ چون واقعا سریعتر میرسن و راحتی بیشتری دارین . مخصوصا اگه با خانواده و بچه هستین.
اما این خصوصیات برای کشورهای توسعه یافته و بعضی کشورای در حال توسعه هست که مسئولین لایق و افراد متخصص رو به کار میگیرن. کسانی که نگاه سیستمی دارن تا تک بعدی.
خطوط ریلی کالا محور و مسافر محور یکی از مورد نیازترین سیستم کشور هست
عربستان از ریاض تا جده هم میره.
قطارها زیبا هستن
خطوط ریلی زیبا که مثل شریان جریان خون رو در شهرها و بر روی زمین کشیده شدن.
چرا قطار نسبت به پروازهای یکی دو ساعته بهتر هستن؟ چون واقعا سریعتر میرسن و راحتی بیشتری دارین . مخصوصا اگه با خانواده و بچه هستین.
اما این خصوصیات برای کشورهای توسعه یافته و بعضی کشورای در حال توسعه هست که مسئولین لایق و افراد متخصص رو به کار میگیرن. کسانی که نگاه سیستمی دارن تا تک بعدی.
خطوط ریلی کالا محور و مسافر محور یکی از مورد نیازترین سیستم کشور هست