تاریخچه لباس زیر؛ سیر تحولی سوتین

سوتین مخفف کلمه فرانسوی Brassiere است که برای پوشاندن و نگه‌داشتن سینه از آن استفاده می‌شود. در واقع یک سوتین می‌تواند نقش بسیار مهمی در زیبایی و سلامت سینه داشته باشد. به طور مثال می‌تواند ظاهر سینه را افزایش یا کاهش دهد. در این مقاله ما قرار است به سراغ پیدایش این لباس زیر زنانه برویم و در مورد تاریخچه و سیر تحولی آن با شما صحبت کنیم.

تاریخچه سوتین

لباس زنان در هر برهه‌ای از تاریخ به طور جدایی‌ناپذیری با تاریخ اجتماعی آنها تنیده شده است. در واقع، می‌توان گفت تغییر در شکل و ظاهر لباس‌ها به تحول مد و تغییر دیدگاه‌ها وابسته است. بااین‌وجود به طور کل زنان در دورهای مختلف تاریخی از وسایل و لباس‌های مختلفی برای پنهان کردند سینه‌های خود بهره می‌جستند. به طور مثال در تمدن مینوی ورزشکاران زن از بیکنی یا سینه‌بند استفاده می‌کردند. همین‌طور در قرن چهاردهم در دوره یونان – روم زنان برای خود لباس‌هایی را طراحی می‌کردند که سینه آنها را بپوشاند؛ بنابراین در همان قرن چهاردهم بعد از میلاد برای اولین‌بار در اروپا زنان ثروتمند لباس‌هایی تحت عنوان کرست می‌پوشیدند. کرست‌ها انواع مختلفی داشتند. به طور مثال برخی از آنها نیم‌تنه بودند و برخی دیگر بلندتر بودند که به کمر فرم می‌دادند. به‌مرورزمان کرست‌ها در انواع مختلفی بر روی زنان امتحان می‌شدند که درست در اوایل قرن بیستم، لباس‌هایی وارد دنیای مد شد که جای کرست را گرفتند. علت منسوخ‌شدن کرست هم بر می‌گردد به کمبود فلزی که در جنگ جهانی اول به وجود آمد. این کمبود فلز باعث شد که کرست مانند قبل به‌وفور تولید نشود. به‌خاطر همین بیشتر زنان در آمریکای شمال و اروپا سوتین پوشیدند.

سوتین در دوران باستان

طبق شواهد برجای‌مانده لباسی که زنان برای نگه‌داشتن سینه‌های خود از آن استفاده می‌کردند به یونان باستان برمی‌گردد. البته این شواهد تصویری یا پارچه‌ای نیستند. بلکه شواهد ادبی هستند که لباس زیری مانند سوتین را به یونان نسبت می‌دهند. در کتاب ایلیا و ادیسه مطلبی وجود دارد که در آن به کمربندی برای آفرودیت اشاره شده است. این کمربند از سینه‌های او رها می‌شده. از تفسیر این مطلب می‌توان به این نتیجه رسید که آن کمربند رها شده یک‌بند تزئین شده است تا یک کمربند، به طور مثال یک مجسمه هلنی وجود دارد که در حال پیچیدن یک‌بند که به‌دور سینه‌اش است به آن بند آریستوفان می‌گفته‌اند و نامش در نمایشنامه‌های مختلف آمده است. اما در حال حاضر نمی‌توان گفت که این آریستوفان برای زنان به‌عنوان یک لباس روزمره به شمار می‌رفت و اینکه زنان قشر عادی جامعه از آن استفاده می‌کردند یا اینکه یک لباس خاص برای موقعیت‌های خاص بود. علاوه بر یونان شواهد بسیار دیگری خبر از آریستوفان در رم باستان می‌دهند که به آنها فاسیولا، فاسیا، تانیا یا ملامیر می‌گفتند که زیر نویسنده‌های زیادی در مورد آن نوشته‌اند.

سوتین در قرون‌وسطی

هرچند که تاریخ مشخصی برای استفاده از سوتین در قرون‌وسطی وجود ندارد، اما شواهدی نشان می‌دهد که برخی از زنان اروپا بخصوص اروپای غربی از سینه‌بند برای پوشاندن و مهار سینه‌های خود استفاده می‌کردند. در همین راستا افراد سرشناسی چون هانری دوموندیل و کنراد استول و همچنین فیلیپ شاه که پادشاه فرانسه بود در آثار خود به کیف‌هایی به نام کیف‌های سینه یا پیراهن‌هایی با کیف برای زنان اشاره کرده‌اند. برخلاف آریستوفان ها که در دوران باستان یونان وجود داشت شواهد بصری بسیار کمی در مورد کیف‌های سینه وجود دارد. اسناد به‌دست‌آمده هم به قرن پانزدهم بازمی‌گردد که به‌صورت دست‌نوشته‌های مصور یا کارت‌های بازی وجود دارد. اما بااین‌وجود در سال ۲۰۰۸ میلادی در فرایند پروژه بازسازی قلعه لنگبرگ در اتریش از میان سه هزار تکه پارچه، چهار تکه لباس تزئین شده با تور کشف شد. هر چهار تکه لباسی که در این قلعه پیدا شدند مربوط به قرن نوزدهم و متعلق به کرین بودند که هرکدام سه سبک مختلف لباس زیر را نشان می‌دادند. به طور مثال یقه لباس اول و دوم بلند است و پارچه‌ای در بالای فنجان‌های سینه‌بند وجود دارد تا قسمت دکلته لباس را بپوشاند. ظاهری شبیه نیم‌تنه دارند و هیچ آستینی در این لباس وجود ندارد. لباس سوم یک‌بند پهن بر روی شانه و یک‌بند در پشت دارد. در ادامه در مورد لباس چهارم باید بگویم لباسی که بیشتر شبیه سوتین‌های مدرن است و فنجان‌هایی از جنس کتان دارد که در مرکز سینه به‌صورت عمودی به هم وصل می‌شوند.

 طرح‌های اولیه ساخت سوتین در دهه ۱۹۱۰

باتوجه‌به اینکه مد همیشه در حال تغییر است لباس زیر هم در دهه ۱۹۱۰ با انواع مختلفی وارد بازار شد که در به آنها اشاره می‌کنیم.

• در سال ۱۹۱۲ “زیگموند لیندوئر” از اشتوتگارت آلمان سوتینی را به‌صورت انبوه تولید کرد. فلز پایه اصلی ساخت این لباس زیر بود که با شروع جنگ جهانی و کمبود فلز ساخت آن با مشکل مواجه شد.
• در سال ۱۹۱۰ جوان ۱۹ساله نیویورکی به نان “مری فلپس ژاکوپ” که تصمیم داشت به یک مهمانی شبانه برود و ازآنجایی‌که به‌خاطرداشتن سینه‌های بزرگ پوشیدن کرست‌های سفت برایش مشکل بود خودش به همراه خدمتکارش با دو دستمال سفید ابریشمی و یک روبان صورتی سوتینی نو ساختند. لباس زیری که مری ساخته بود نظر بسیاری از افراد را جلب کرد به‌طوری‌که او ایده خودش را تبدیل به تجارت کرد.
• در سال ۱۹۱۴ “کرازبی” در ایالات متحده سوتینی را ثبت کرد که پشت نداشت و سبک، نرم و راحت بود. این لباس به طور طبیعی سینه‌ها را از هم جدا می‌کرد. با گذر زمان این لباس‌های زیر جز پرفروش‌ترین‌ها شدند.

طرح ساخت سوتین در دهه ۱۹۲۰

در دهه ۱۹۲۰ با نگاهی جدیدتر صنعت مد لباس زیر به سمت تغییر پیش می‌رفت. این تغییرات مد هم‌زمان شده بود با نظرات متخصصان بهداشتی که سلامت سینه مادران شیرده برایشان مهم بود. در زیر به اتفاقاتی که در این دهه برای این صنعت افتاد اشاره می‌کنیم.

• آژانس تبلیغاتی جی والتر تامپسون در دهه ۱۹۲۰ سعی کرد بنا بر ایده ” زنان فلپر ” پیش برود و سوتین تولید کند. زنان فلپر نماد خروشان دهه بیست بودند که ظاهر پسرانه را ترویج می‌دادند. برای همین می‌خواستند که سینه‌ها مانند قدیم برجسته دیده نشود. ازاین‌رو سیمینگتون ساید بند را اختراع شد. در واقع این نوع سوتین سینه‌زنان را صاف نشان می‌داد و بر اساس مد دهه بیست جذاب به نظر می‌رسید؛ بنابراین دیدگاه اجتماعی داشتن سینه بزرگ در آن زمان باعث شرم بسیاری از زنان می‌شد.
• در سال ۱۹۲۲ مهاجر روسی در نیویورک به نام خانم “آیدا روزنتال” در یک مغازه لباس‌فروشی کار خیاطی را انجام می‌داد. خانم روزنتال با همسرش ویلیام و صاحب مغازه‌اش شروع به تغییر در مد زنانه کردند. آنها در فرایند تغییر متوجه شدند سوتینی که برای یک زن مناسب است، برای زن دیگر با همان اندازه سینه مناسب نیست. این سه نفر با سرمایه‌گذاری شرکت Maiden Form را راه‌اندازی کردند و لباس‌های زیر زیادی برای تمام سنین تولید کردند. تفاوت این لباس زیر با لباس زیر موردعلاقه فلپرها در این بود که آنها فرم پسرانه را شکستند و به‌جای صاف و تخت کردند سینه، آنها را برجسته‌تر و بلندتر کردند. به‌طوری‌که در سال ۱۹۲۷ اولین سوتین بالابرنده درزدار را به نام خود ثبت کردند.

طرح ساخت سوتین در دهه ۱۹۴۰

این دهه با جنگ جهانی دوم مغایر بود و جنگ اثرات زیادی بر هر چیزی دارد حتی لباس در زیر به تغییرات صنعت مد لباس زیر ناشی از جنگ در این دهه اشاره می‌کنیم.

• در ایالات متحده زنان نظامی در رده‌های پایین استخدام شدند و لباس‌های زیر آنها باید یکنواخت می‌بود. در این زمان بود که شرکت Wilson Goggles که در پنسیلوانیا قرار داشت تجهیزات نظامی برای کارگران خود تولید می‌کرد که سوتین هم یکی از آن تجهیزات بود. جذاب بودن سوتین در دستور کار نظامیان قرار داشت چرا که اعتقاد داشتند باعث افزایش روحیه در زمان جنگ می‌شود. به طور مثال لاکهید که یک پایگاه هوا و فضای آمریکاست به شرکت Wilson Goggles دستور داده بود که لباس زیر جذابی برای کارگران تولید کنند که علاوه بر محافظت فیزیکی از سینه‌های آنها، نقش روحیه دهی برای دیگران هم داشته باشد.
• در این زمان نگرانی‌هایی زیادی برای استفاده از فولاد در کرست وجود داشت و طبق تحقیقاتی که دولت بریتانیا در سال ۱۹۴۱ انجام داد به این نتیجه رسید که به طور متوسط زنان یک تا دو سوتین دارند.

طرح ساخت سوتین در دهه ۱۹۵۰

بعد از جنگ جهانی دوم، هر محصولی بیشتر تولید شد و بازار رونق گرفت. تولیدکنندگان لباس زیری مثل سوتین هم جز کالاهای مصرفی پرتقاضا بود در زیر به مواردی که در این دهه برای این لباس زیر زنانه پیش آمد اشاره می‌کنیم.

• سوتین‌های بارداری و شیردهی در این دهه تقاضای زیادی داشت.
• در این دهه هالیوود صدای زیادی بر پا کرد و منجر به محبوبیت سوتین‌های گلوله‌ای شد. این سوتین‌ها مخروطی شکل بودند و دوخت مارپیچی داشتند. علاوه بر این چون توسط بازیگران به نامی؛ چون مرلین مونرو، لانا ترنر و پتی پیچ پوشیده می‌شد باعث می‌شد زنان تحت‌تأثیر قرار بگیرند.
• در دهه ۱۹۵۰ بود که برای اولین‌بار سوتین‌هایی برای دختران نوجوانی که وارد سن بلوغ شده بودند در بازار عرضه شد. دختران نوجوان غربی قبل از این دهه کمربندی یک‌تکه یا جلیقه بدون فنجان می‌پوشیدند.

طرح ساخت سوتین در دهه ۱۹۶۰

دهه ۱۹۶۰ علاقه زنان به مد روزبه‌روز بیشتر می‌شد که در زیر به تغییرات صنعت لباس زیر اشاره می‌کنیم.

• در این دهه بود که سوتین‌های زایمان و ماستکتومی شکل جدیدی به خود گرفتند.
• ماشین لباس‌شویی تبدیل به‌وسیله‌ای شده بود که بسیار از آن استفاده می‌شد ازاین‌روی باید تولیدکنندگان لباس زیر بادوام‌تری تولید می‌کردند.
• در این دهه کمپین‌های چون کمپین‌های “Soarable” و “Sweet Dreams”  پوشیدن این لباس زیر ۲۴ ساعته را تبلیغ می‌کردند.
• در اکتبر ۱۹۶۴ “رودی گرنریچ” که یک طراح مد آمریکایی اتریشی الاصل بود لباسی را تحت عنوان ” بدون سوتین” طراحی و روانه بازار کرد. این لباس زیر بسیار نرم، سبک، بدون درز در اندازه‌های ۳۲ تا ۳۶ تولید شد. علاوه بر این آقای گرنریچ سوتین دیگری به نام ” همه در هیچ” هم طراحی کرد که یک لباس بدون پشت بود که دارای یک کمربند کش‌دار محنی بود.

طرح ساخت سوتین در دهه ۱۹۸۰

در این دهه مانند ده‌های پیشین دیدگاه اجتماعی در تولید این لباس‌ها اثرگذار بود که به آنها اشاره می‌کنیم.

• در سال ۱۹۸۶ بود که تبلیغاتی ورزشی jock bra بر فعالیت بدنی زنانی که سینه‌های بزرگ‌تری داشتند تأکید کرد.
• در این دهه بود که تلویزیون خانم‌های را باکلاس و قدرتمند می‌دانستند که خوش هیکل باشند. این زنان معمولاً تاپ‌های کوتاه می‌پوشند و سینه‌های برجسته آنان در یک سوتین زیبا به نمایش گذاشته می‌شد.
• در دهه ۸۰ میلادی افراد مشهور لباس زیرهای شیکی در مراسم فرش قرمز به تن می‌کردند.

طرح ساخت سوتین در دهه ۲۰۰۰

سال دو هزار و مدرنیته‌ای که از هر سو در حال پیشرفت بود و اینکه چه بر سر لباس زیر در این دهه افتاد نگاهی می‌اندازیم.

• یکی از چالش‌های طراحان لباس زیر در این دهه تقاضای سوتین‌هایی بود که سینه‌های افتاده را روبه‌بالا ببرد و از سویی در این سال‌ها به‌خاطر چاقی فراگیری که وجود داشت سایز سینه‌ها بزرگ‌تر شده بود. به‌طوری‌که در بریتانیا سایز سینه از ۳۴B به ۳۶C رسید.
• در این دهه سوتین یک‌تکه، بدون درز و الیاف مصنوعی با فوم قالب‌گیری می‌شد. مثل سوتین‌های کانتور، بالشتکی، تی شرتی که در بسیاری از جاها رایج شد.
• همچنین در این دهه سوتین‌هایی با طرح‌های گل‌دار بسیار محبوب شد.

طرح ساخت سوتین در دهه ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰

در سال‌های اخیر که با فراگیری فضای مجازی صنعت مد به یکی از پرقدرتمندترین صنعت‌ها تبدیل شده لباس زیر هم دچار تغییرات به‌روزتری شد که به آنها اشاره می‌کنیم.

• سوتین‌های برالته و نرم در اواخر دهه ۲۰۱۰ جای سوتین‌های باسیم و بالشتک را گرفت.
• در سال ۲۰۱۷ فروش لباس‌های زیر بی‌سیم ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد.
• دیدگاه فمینیست‌ها بر روی طراحان اثرگذار بود به‌طوری‌که آنها تمرکز خود را بر طراحی لباس زیری گذاشتند که به‌جای اینکه این لباس موردتوجه مردان باشد بیشتر جنبه ورزشی و سلامتی داشته باشد. ناگفته نماند که جنبش MeToo هم در سال‌های اخیر بر طراحی چنین لباس‌هایی اثرگذار بوده است.

جمع‌بندی

اگرچه به طور دقیق کسی نمی‌داند که سوتین توسط چه کسی اختراع شده است، اما این احتمال وجود دارد که در قرن شانزدهم این لباس زیر به وجود آمده است. علاوه بر این شواهدی هم‌نشان می‌دهد که در سال ۱۸۹۳، ماری توچک که اهل نیویورک بود حق ثبت اختراع ” حمایت‌کننده سینه” را دریافت کرد.