اکثر زنان در دوره‌ای از زندگی خود، لخته خون در پریود را تجربه می‌کنند. در حالت عادی خون پریود نباید حالته لخته ای داشته باشد و اگر زمانی چنین اتفاقی برایتان بیفتد احتمالا نگران و وحشت‌زده می‌شوید. اما باید بدانید که وجود لخته خون در عادت ماهیانه همیشه یک مسئله مهم و نگران کننده نیست.
با اینکه در اکثر موارد وجود لخته خون در پریود نشان از وجود مشکل نیست اما باید در این مورد اطلاعات کافی داشته باشید تا در صورت لزوم به پزشک مراجعه کنید.
منظور از لخته خون در پریود چیست؟
خون پریود باید خون رقیق قرمزرنگ باشد. گاهی اوقات در صورتی که خون باقی مانده از دوره قاعدگی قبلی هنوز وجود داشته باشد ممکن است خون پریود شما به رنگ‌های تیره‌تر دربیاید یا با لخته خون مواجه شوید.
اما لخته خون در پریود چیزی نیست که همه زن‌ها و همیشه آن را تجربه کنند. دوران قاعدگی زمانی شروع می‌شود که با افزایش هورمون ها بافت داخلی رحم (آندومتر) شروع به ریزش میکند. در این زمان برای جلوگیری از خونریزی شدید، پلاکت‌هایی که در خون وجود دارند به صورت خودکار به رحم هجوم می‌آورند و ترکیبی از خون پریود، مخاط و ترشحات غدد رحمی، بافت‌های تخریب شده رحم و رگ‌های خونی را به صورت لخته‌های خونی به وجود می‌آورند.
در حالت عادی آنزیم‌های داخل بدن می‌توانند بر پلاکت‌ها غلبه کرده و مانع از لخته شدن خون در زمان قاعدگی بشوند اما زمانی که خون پریود سنگین و زیاد باشد انعقادکننده ها، خون را به شکل لخته درمی‌آورند.
بنابراین لخته خونی که در پریود خود می‌بینید ترکیبی از بافت رحم و رگ‌ها و خون و ترشحات رحمی است و شبیه یک تکه جگر به نظر می‌آید. این فرایند طبیعی و معمولی ایجاد لخته خون در پریود است.
به یاد داشته باشید که حتی لخته‌های معمولی خون که دلیل خاصی ندارند و نشانه مشکلات زنانه و نیستند اندازه مشخصی دارند و نباید از حد خاصی بیشتر شوند.
تعداد کل لخته خون در پریود شما نباید بیشتر از ۱۰ عدد با اندازه بیشتر از ۱ سانتی‌متر و ضخامت بیشتر از ۱ میلی متر باشند. همچنین این لخته‌های خونی نهایتا باید در سه روز ابتدایی دوران قاعدگی شما مشاهده شوند نه تمام طول دوران پریود. اگر لخته خون در پریود شما مشخصات متفاوتی نسبت به چیزهای گفته شده داشت، حتما موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
اما گاهی اوقات هم احتمال دارد همین لخته های خونی دلایل مهمتری داشته و نشانه مشکلی باشند. در ادامه این دلایل را بررسی می‌کنیم.
چه زمانی لخته خون در پریود می‌تواند خطرناک باشد؟
مه‌مترین عواملی که می‌توانند بر چرخه قاعدگی و همچنین نوع خون پریود و دردهای قاعدگی و… اثر می‌گذارد مواردی مانند: سن، سابقه پزشکی و سلامتی، هورمون ها و وضعیت جسمی و روحی هستند.
۱. مسدود شدن راه رحم
اگر شرایطی برای شما ایجاد شود که راه خروج خون قاعدگی و رحم مقداری تنگ یا حتی مسدود شود، می‌تواند باعث لخته شدن خون پریود شود. انسداد رحم می‌تواند در اثر فیبروم، آندومتریوز، آدنومیوز و تومورهای سرطانی ایجاد شوند.
فیبروم:
فیبروم ها به طور معمول تومورهای غیرسرطانی و عضلانی هستند که در دیواره رحم رشد می‌کنند. علاوه بر خونریزی شدید قاعدگی، آنها همچنین می‌توانند منجر به بروز علائم زیر شوند:
کمر درد
مشکلات باروری
خونریزی نامنظم قاعدگی
درد در هنگام رابطه جنسی یا مقاربت دردناک
۸۰ درصد زنان تا ۵۰ سالگی دچار فیبروم می‌شوند. علت این موضوع ناشناخته است، اما ژنتیک و هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون احتمالا در پیشرفت آن نقش دارند.
آندومتریوز
آندومتریوز وضعیتی است که در آن پوشش رحم در خارج از رحم و در دستگاه تولید مثل رشد میکند. در زمان قاعدگی زنان ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
ناباروری
درد لگن
دوره های دردناک
ناراحتی در هنگام رابطه جنسی
حالت تهوع، استفراغ و اسهال در حدود دوره قاعدگی
خونریزی غیرطبیعی، که ممکن است لخته شدن را شامل شود یا نشود.
علت دقیق آندومتریوز مشخص نیست، اگرچه تصور می‌شود وراثت، هورمون ها و سابقه جراحی های قبلی لگن در این امر نقش دارند.
آدنومیوز
آدنومیوز زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش رحم به دلایل نامشخص به سمت دیواره رحم رشد کند که باعث بزرگ و ضخیم شدن رحم می‌شود. علاوه بر خونریزی طولانی مدت و شدید، این شرایط مشترک می‌تواند باعث رشد رحم دو تا سه برابر اندازه طبیعی خود شود.
سرطان
اگرچه نادر است اما تومورهای سرطانی رحم و دهانه رحم می‌توانند منجر به خونریزی شدید قاعدگی شوند.
۲. به هم خوردن تعادل هورمونی
تمام چرخه‌هایی که به صورت طبیعی در رحم اتفاق می‌افتند، تحت تأثیر هورمون‌ها هستند. اگر مقدار هورمون‌ها حتی برای ذره‌ای تغییر کند مشکلات و عوارضی را به دنبال خواهد داشت.
برخی عوامل اثرگذار بر عدم تعادل هورمونی عبارتند از: استرس و اضطراب، کاهش و افزایش ناگهانی و زیاد وزن، یائسگی یا بارداری و مصرف داروهای هورمونی.
۳. سقط جنین
بر اساس تحقیقات انجام شده، ۵۰ درصد تمام بارداری ها به سقط جنین منجر می‌شوند و این در حالی است که اکثر این سقط جنین‌ها حتی قبل از اینکه زن از بارداری خود مطلع شود اتفاق می‌افتد.
زمانی که بارداری بسیار کوتاه مدت بوده و سقط جنین اتفاق بیفتد، عوارضی مانند ایجاد لخته خون در پریود، گرفتگی عضلات، افزایش و سپس کاهش هورمون ها و تغییر خلق‌وخو و خونریزی های شدید اتفاق می‌افتد.
۴. سرطان رحم یا لگن
احتمال اینکه وجود لخته خون در پریود شما به دلیل سرطان رحم یا لگن باشد، بسیار بسیار کم است اما با این حال درصد خیلی کمی از خانم‌هایی که خونریزی لخته‌ای دارند ممکن است به این موارد مبتلا باشند.
۵. کم خونی ناشی از کمبود آهن
مطالعات نشان می‌دهد کمبود آهن موجب لخته شدن خون می‌شود. اگر کم خونی شما هنوز تشخیص داده نشده است نباید بلافاصله مصرف مکمل های آهن را شروع کنید. لازم است ابتدا برای تعیین مقدار هموگلوبین آزمایش خون انجام دهید. اگر مقدار آن پایین باشد متخصص زنان برایتان مکمل تجویز میکند.
۶. کمبود مواد معدنی و مواد فعال بیولوژیکی
کمبود مواد معدنی و مواد بیولوژیکی که فرایند تشکیل لخته خون را تنظیم می‌کنند باعث لخته شدن خون پریود می‌شوند. همچنین کمبود ویتامین‌هایی مانند C، پتاسیم و K نیز باعث لخته شدن خون می‌شود. از طرفی اگر مقدار آمینو اسید زیاد باشد لخته خون تشکیل می‌شود حتی اگر فاکتور لخته شدن خون کم باشد.
۷. متعادل نبودن رشد رحم
این مشکل به دلیل متعادل نبودن کروموزوم های ارثی مانند دیواره رحم ایجاد می‌شود. برخی از این بیماری‌ها به دلیل سیگار کشیدن مادر، مصرف الکل یا مصرف برخی داروهای غیر مجاز در دوران بارداری در جنین ایجاد می‌شوند.
متعادل نبودن رحم از خروج ترشحات پریودی جلوگیری کرده و باعث تجمع آنها در رحم می‌شود.
۸. کیست تخمدان
زمانی که تعادل بین هورمون های زنانه، استروژن و پروژسترون به هم می‌خورد، کیست های تخمدانی به وجود می‌آید. این اختلال باعث خونریزی غیرعادی و سنگین می‌شود که به صورت لخته دفع می‌شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
لخته خون در پریود تا حد زیادی جزئی از طبیعت و حالت نرمال چرخه قاعدگی زن‌هاست اما گاهی اوقات هم نشانه یک بیماری یا مشکل است که پیش‌تر به آنها اشاره کردیم.
اگر به‌طور مرتب هنگام پریود لخته خون مشاهده می‌کنید و خونریزی‌های غیرطبیعی دارید، حتما به دکتر زنان مراجعه کنید تا علت آن را متوجه شده و مشکل را درمان کنید.
اگر مشکلی در دستگاه تناسلی شما وجود داشته باشد و به شکل لخته خون در پریود خود را نشان دهد و مساله را پیگیری نکنید، ممکن است با عوارض جبران ناپذیری مانند ناباروری روبه‌رو شوید.
تشخیص اختلالات خونریزی در دوران پریود
پزشک برای تشخیص اختلالات خونریزی در قاعدگی آزمایش های مختلفی را تجویز میکند مانند:
سونوگرافی واژینال: در این آزمایشاز امواج صوتی برای عکسبرداری از داخل واژن و رحم استفاده می‌شود.
ام آر آی: با این روش غیرتهاجمی می‌توان از میزان رشد فیبروم ها و کیست ها مطلع شد و اختلالات خونریزی قاعدگی را بررسی کرد.
آزمایش خون: با این آزمایش می‌توان از سلامت سیستم انعقادی خون و همچنین کمبود آهن مطلع شد.
دیلاتاسیون و کورتاژ تشخیصی: دیلاتاسیون به معنی بازکردن دهانه رحم برای پهن تر یا گشادتر کردن آن و کورتاژ به معنی تراشیدن یا برداشتن نمونه ای از آندومتر یا بافت درونی رحم برای معاینه های بعدی است. طی این عمل نمونه‌ای از بافت رحم برداشته و در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا مشخص شود آیا سلول غیرطبیعی وجود دارد یا خیر.
درمان لخته شدن خون قاعدگی
کنترل خونریزی شدید قاعدگی، بهترین راه برای کنترل لخته خون در پریود و درمان لخته شدن خون قاعدگی است. برای کنترل خونریزی شدید قاعدگی و درمان لخته خون در قاعدگی می‌توان از روش‌های درمانی زیر استفاده کرد.
داروهای ضد بارداری هورمونی و سایر داروها
داروهای ضدبارداری هورمونی می‌توانند رشد دیواره رحم را مهار کنند. یک دستگاه داخل رحمی آزادکننده پروژستین (IUD) ممکن است جریان خون قاعدگی را تا ۹۰ درصد کاهش دهد و قرص‌های ضدبارداری می‌توانند جریان خونریزی شدید را تا ۵۰ درصد کاهش دهند.
علاوه بر این، داروهای ضد بارداری هورمونی می‌توانند در کاهش رشد فیبروم ها و سایر چسبندگی های رحمی نیز مفید باشند.
برای زنانی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند از هورمون‌ها استفاده کنند، یک گزینه رایج، داروی ترانگزامیک اسید (سیکلوکاپرون، لیستدا) است که بر میزان لخته خون در قاعدگی اثر می‌گذارد.
عمل جراحی
گاهی اوقات ممکن است برای درمان لخته شدن خون قاعدگی به جراحی داشته باشید. عمل اتساع و کورتاژ (D و C) پس از سقط جنین یا زایمان انجام می‌شود. اما از این روش برای تعیین علت زمینه‌ای خونریزی شدید قاعدگی و لخته خون در پریود و بیماری‌های مختلف نیز استفاده می‌شود.
D و C شامل گشاد شدن دهانه رحم و بریدن بخش پوشش داخلی رحم است. این جراحی معمولا در یک محیط سرپایی و تحت درمان با داروی مسکن انجام می‌شود. اگرچه این کار خونریزی شدید را درمان نمی‌کند، اما خونریزی‌های شدید را تا زمانی که دیواره رحم دوباره ضخیم شود به عقب می‌اندازد برای آن دسته از زنانی که به رشد رحمی و بیماری های چون فیبروم مبتلا هستند و دارو جواب نمی‌دهد، انجام عمل جراحی برای برداشتن توده‌ها ضروری است.
نوع جراحی به اندازه و محل توده‌ها بستگی دارد. اگر توده‌ها بزرگ باشند، ممکن است به عمل جراحی میومکتومی نیاز داشته باشید. این عمل شامل ایجاد یک برش بزرگ در شکم برای دسترسی به رحم است.
اگر توده کوچک باشد، اغلب اوقات جراحی لاپاراسکوپی انجام می‌گیرد. در جراحی لاپاراسکوپی نیز از برش‌هایی در شکم استفاده می‌شود، اما این برش‌ها کوچکتر هستند و در نتیجه، پس از عمل، زودتر بهبود می‌یابید.
گاهی اوقات، برخی از زنان تصمیم می‌گیرند که رحم خود را خارج کنند. به این عمل هیسترکتومی می‌گویند.
بدون نظر