آمپیم (Empyema) عارضه ای است که تاثیر قابل توجهی بر فضای میان بیرونی ترین لایه ریه ها و لایه ای که با دیواره قفسه سینه در تماس است و فضای پلورال نامیده می‌شود، می‌گذارد. در اغلب موارد ذات الریه منجر به آمپیم ریه می‌شود. در این مقاله به بررسی علائم، علل و عوامل خطرزای آمپیم می‌پردازیم، نگاهی به روش‌های درمان آن می‌اندازیم و به سوالات رایج درباره آمپیم ریه پاسخ می‌دهیم.
آمپیم ریه چیست؟
فضای پلورال به‌منظور کمک به انبساط و انقباض ریه ها وجود دارد و به طور طبیعی حاوی مقدار کمی مایع است. زمانی که مایع اضافی در این فضا شروع به انباشته شدن کند، آمپیم ریه رخ می‌دهد. انواع مختلف باکتری منجر به ایجاد مایع و چرک در فضای پلورال می‌شود. در اغلب موارد ذات الریه نیز منجر به آمپیم می‌شود.
آمپیم اغلب در کودکان و افراد مسن رخ می‌دهد. با این حال بیماری شایعی نیست. در یک مطالعه مشخص شد که آمپیم، در کمتر از یک درصد کودکان مبتلا به پنومونی رخ می‌دهد.
علائم آمپیم ریه
علائم آمپیم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تب
درد قفسه سینه
سرفه
چرک در مخاط
صدای غیر طبیعی در قفسه سینه
مشکلات تنفسی
کاهش صدای تنفس
گرفتگی هنگام ضربه به قفسه سینه
آب آوردن ریه (با رادیولوژی قفسه سینه قابل مشاهده است.)
در صورت عدم درمان، این بیماری می‌تواند از طریق سه مرحله پیشرفت کند.
مرحله ۱: ساده (مرحله اگزوداتیو)
مرحله اول آمپیم ساده نامیده می‌شود که هنگامی که مایعات اضافی در حفره پلور شروع به تجمع می‌کنند رخ می دهد. این مایع می‌تواند عفونی شود و حاوی چرک باشد.
مرحله ۲: پیچیده (مرحله فیبرینوپورولنت)
در آمپیم پیچیده، مایع موجود در حفره پلور شروع به ضخیم شدن شکل گیری کیسه می‌کند.
مرحله ۳: آشکار (مرحله سازماندهی)
سرانجام مایع آلوده باعث ایجاد زخم در لایه های داخلی حفره پلور می‌شود. این اتفاق باعث ایجاد مشکلات تنفسی می‌شود چرا که ریه‌ها را از انبساط مناسب باز می‌دارد.
علل آمپیم
پنومونی یا ذات الریه شایع ترین علت ابتلا به این وضعیت است. افرادی که تحت عمل جراحی توراکوتومی یا جراحی قفسه سینه قرار گرفته‌اند نیز ممکن است در صورت ابتلا به باکتری ها، در معرض ابتلا به آمپیم قرار گیرند.
عوامل خطر ابتلا به آمپیم ریه
مبتلا شدن به پنومونی را می توان بزرگ ترین عامل خطر ابتلا به این وضعیت در نظر گرفت. سایر عوامل خطر می‌تواند شامل موارد زیر شود:
سن بالای ۷۰ سال
جراحی قفسه سینه یا تروما
بستری شدن در بیمارستان (اخیرا)
از لحاظ آماری، احتمال ابتلا به آمپیم ریه در افرادی که دارای شرایط زیر هستند، بیشتر است:
بیماری قلبی
دیابت
سابقه ابتلا به سرطان
بیماری ریوی
اختلال انسداد مزمن ریوی
مصرف داروی درون وریدی
تشخیص آمپیم
پرتونگاری قفسه سینه را می‌توان به عنوان اولین قدم برای تشخیص در نظر گرفت. اگرچه رادیولوژی تنها زمانی می‌تواند آمپیم را تشخیص دهد که میزان مشخصی مایع در فضای پلورال انباشت شده باشد.
در صورتی که بعد از رادیولوژی پزشک به وجود مایع اضافی در حفره پلور مشکوک باشد، سونوگرافی انجام خواهد شد. سونوگرافی در زمینه تشخیص مایعات حفره پلور حساسیت بیشتری دارند و بهتر عمل می‌کنند.
سی‌تی‌اسکن نیز می‌تواند روشی مفید در تشخیص آمپیم باشد زیرا به پزشک اجازه می‌دهد کیست های مایع در فضای پلورال را مشاهده کند.
درمان آمپیم ریه
درمان این عارضه می‌تواند از طریق راهکارهای زیر اجرا شود که هر کدام را به تفصیل شرح داده‌ایم.
آنتی بیوتیک
معمولا تجویز آنتی بیوتیک ها به عنوان اولین خط درمان برای موارد ساده این بیماری توسط پزشکان انجام می‌شود. به دلیل این که سویه های مختلف باکتری ها چنین وضعیتی را به وجود می‌آورند، بسیار مهم است که آنتی بیوتیک مناسب تجویز شود. به طور معمول ۲ تا ۶ هفته زمان نیاز است تا درمان آنتی بیوتیکی حاصل شود.
درناژ
تخلیه مایع برای جلوگیری از پیشرفت مرحله ساده به پیچیده ضروری است. همچنین این اقدام به کنترل شرایط کمک می‌کند. انجام توراکوستومی توسط متخصص ریه برای تخلیه مایعات صورت می‌گیرد که شامل قرار دادن یک لوله تحت سونوگرافی در حفره قفسه سینه و خروج مایع از فضای پلور است.
عمل جراحی
ممکن است در موارد پیشرفته آمپیم ریه، جراحی به عنوان بهترین گزینه درمانی در نظر گرفته شود. انواع مختلفی از جراحی نیز برای این کار وجود دارد:
دکورتیکاسیون: دکورتیکاسیون یا دکورتیکیشن (Decortication) شامل خارج کردن چرک و بافت فیبروز فضای پلور است که به انبساط ریه ها به طور مناسب کمک خواهد کرد.
مطالعه‌ای نشان داده که نتیجه دکورتیکاسیون در مقایسه با درناژ در افراد مبتلا به نوع پیشرفته آمپیم بهتر و مطلوب‌تر بوده است.
توراکوتومی: در تراکوتومی (thoracotomy) پزشک یک لوله پلاستیکی را وارد قفسه سینه کرده و بین دو دنده قرار می‌دهد. سپس لوله را به دستگاه مکش متصل کرده و مایع را خارج می‌کند. ممکن است برای کمک به تخلیه مایع، دارو نیز تزریق شود.
عمل جراحی قفسه سینه با کمک ویدئو: در روش VATS جراح بافت آسیب دیده اطراف ریه را برداشته و سپس یک لوله زهکشی را وارد این ناحیه می‌کند یا از دارو برای از بین بردن مایع استفاده می‌کند. برای این کار جراح سه برش کوچک ایجاد کرده و از یک دوربین کوچک به نام توراکوسکوپ استفاده می‌کند.
در اکثر موارد، انجام توراکوتومی به کمک ویدئو توسط جراح صورت می‌گیرد. تهاجم و درد این روش کمتر بوده و مدت زمان بهبودی آن نسبت به توراکوتومی باز کوتاه‌تر است.
معیارهای خاصی وجود ندارد که در مورد ضرورت عمل جراحی برای این بیماری تصمیم گیری شود. مطالعه‌ای نشان داده نتیجه جراحی افرادی که مدت زمان بروز علائم آنها کمتر از ۴ هفته است، در مقایسه با افرادی که علائم آنها بیشتر از ۴ هفته بود، بهتر بوده است.
درمان با فیبرینولیتیک
همچنین ممکن است توصیه پزشک، استفاده از داروهای فیبرینولیتیک (fibrinolytic) باشد. این شیوه درمانی کمک می‌کند مایع پلور تخلیه شود و پزشک ممکن است از ترکیب آن با توراکوتومی با کمک لوله استفاده کند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ با ارزیابی اثربخشی جراحی به کمک ویدئو در مقایسه با درمان فیبرینولیتیک بعد از توراکوستومی با لوله، نشان داد که هر دو روش بسیار مؤثر هستند.
عوارض نادر آمپیم ریه
عوارض احتمالی این عارضه شامل موارد زیر است:
فیبروز: زمانی ایجاد می‌شود که بافت آسیب دیده ریه، باعث مشکلات تنفسی شده و تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد خواهد گذاشت. در صورت ادامه دار بودن مشکلات تنفسی تا ۶ ماه بعد از عفونت، ممکن است جراحی دکورتیکیشن موجب بهبودی علائم شود.
Necessitatisآمپیم: که شامل گسترش عفونت به دیواره قفسه سینه و بافت های نرم پیرامون می‌شود. این مورد نادر است و نیاز به توجه فوری پزشک دارد.
سوالات متداول
آمپیم چقدر سریع ایجاد می‌شود؟
آمپیم معمولا حدود چهار تا شش هفته پس از ورود باکتری به ریه ها ایجاد می‌شود.
آیا آمپیم مسری است؟
خیر، آمپیم مسری نیست. با این حال، بسیاری از عفونت هایی که باعث آمپیم می‌شوند مسری هستند؛ به ویژه ذات الریه و سل.
چه داروهایی آمپیم را درمان می کنند؟
پزشک برای درمان موارد خفیف آمپیم داروهایی تجویز می‌کند. مثال‌ها شامل موارد زیر است، اما محدود به این موارد نیست:
آموکسی سیلین-کلاوولانات (Amoxicillin-clavulanate)
پیپراسیلین تازوبکتام (Piperacillin-tazobactam)
ایمیپنم (Imipenem)
مروپنم (Meropenem)
چقدر بعد از درمان خوب می‌شوم؟
آنتی بیوتیک ها معمولا دو تا شش هفته طول می کشد تا اثر کنند. اگر پزشک شما برای درمان آمپیم آنتی بیوتیک تجویز می‌کند، مهم است که دوره مصرف آنتی بیوتیک خود را کامل کنید، حتی اگر احساس بهتری داشته باشید. اگر این کار را نکنید، آمپیم ممکن است عود کند و درمان آن دشوارتر شود.
پس از توراکوتومی، ممکن است برای چند روز یا تا یک هفته احساس درد کنید.
روش های درمانی تهاجمی تر ممکن است به چهار تا شش هفته بهبودی نیاز داشته باشد.
چگونه می توانم از آمپیم جلوگیری کنم؟
بهترین راه برای پیشگیری از آمپیم، درمان سریع هرگونه عفونت ریه است.
تفاوت بین ذات الریه و آمپیم چیست؟
ذات الریه یک عفونت در یک یا هر دو ریه است. عوامل آن شامل باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها است. در صورت ابتلا به ذات الریه ممکن است خلط عفونی سرفه کنید.
آمپیم یک عفونت در فضای پلور شماست. باکتری هایی که باعث ذات الریه می‌شوند می‌توانند باعث آمپیم شوند. چرک جمع شده در فضای پلور نمی‌تواند با سرفه از بدن خارج شود. این چرک باید توسط سوزن یا جراحی تخلیه شود.
تفاوت بین آمپیم و آبسه چیست؟
آبسه ریه رشد غیرطبیعی بافت مرده و چرک درون خود ریه است. عفونت های ریوی باعث آبسه می‌شود. آبسه ها حرکت نمی‌کنند. آمپیم چرک خارج از ریه در فضای پلور است.
بدون نظر