همه ما در طی روز میزان مشخصی آب و غذا مصرف می‌کنیم. این مواد از طریق دهان وارد چرخه سیستم گوارشی شده و بعد از جذب مواد مغذی و قابل مصرف برای بدن انسان باقی مواد غیر قابل تجزیه به شکل مدفوع از بدن خارج می‌شود. این یک دید ساده نسبت به عملکرد دستگاه گوارش است. به طور معمول باید روزانه ۳ بار یا حداقل هر ۳ روز یکبار این مواد زائد از روده‌ها تخلیه شوند. اگر چیزی به غیر از این است پس فرد دچار یبوست است. ما در این مطلب قصد داریم در مورد یبوست شدید، علائم و روش درمان آن صحبت کنیم. این مطلب را از دست ندهید و همراه ما باشید.
یبوست چیست؟
یبوست که در انگلیسی به آن Constipation گفته می‌شود به معنی اجابت مزاج سفت، خشک و یا کمتر از سه بار در هفته است. این عارضه به عنوان یکی از رایج‌ترین مشکلات در تمامی دنیا شناخته می‌شود. به طوری که از هر ۱۰۰ نفر ۱۶ نفر درگیر آن هستند. این عارضه اغلب اوقات به دلیل کند شدن حرکات روده ظاهر می‌شود. به علاوه اینکه به دلیل جذب بیشتر آب داخل روده بزرگ مدفوع سفت می‌شود.
بنابراین با توجه به گفته‌های بالا کاهش تعداد دفعات دفع مدفوع در روز یا هفته به عنوان یبوست در نظر گرفته می‌شود. به علاوه اینکه وارد کردن فشار زیاد در زمان دفع، احساس دفع ناقص یا مدفوع سفت هم به معنی یبوست هستند.
همان طور که گفتیم یبوست و سفتی مزاج اکثرا زمانی اتفاق می‌افتد که مواد زائد به آهستگی در روده حرکت می‌کنند. به علاوه اینکه یبوست خود به خود ایجاد نشده و عوامل متعددی در بروز آن نقش دارند. برخی فاکتورها از جمله مصرف مایعات کم، داروها، سبک زندگی و رژیم غذایی تاثیر مستقیمی در بروز این عارضه دارند. در ادامه به رایج‌ترین دلایل یبوست اشاره خواهیم کرد:
عدم مصرف فیبر کافی
نوشیدن مایعات کم در طی روز
نداشتن فعالیت جسمی کافی و بی تحرکی و یکجا نشینی
تغییرات متعدد در رژیم غذایی
مصرف برخی داروهای خاص
استرس
افسردگی
اضطراب
بیماری‌های زمینه‌ای گوارشی مانند شقاق، انسداد روده و…
برخی بیماری‌های سیستم عصبی از جمله پارکینسون، سکته مغزی و…
تغییرات هورمونی مانند دیابت، کم کاری تیروئید، بارداری و..
مصرف بیش از اندازه محصولات لبنی
مقاومت در برابر احساس دفع مدفوع
اختلالات اشتها
و…
همچنین بد نیست بدانید که طبق آمار و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه زنان بیشتر از مردان درگیر یبوست می‌شوند. این موضوع به دلیل تغییرات هورمونی شدیدی بوده که زنان تجربه می‌کنند. به این خاطر که تغییرات هورمونی در زمان قاعدگی و بارداری نقش بسزایی در بروز یبوست زنان دارد.
علائم و نشانه‌های عارضه یبوست کدام‌اند؟
همان طور که بالاتر هم گفتیم هر فردی الگو و پترن دفع مختص خودش را دارد. برخی سه بار در روز، برخی یکبار در روز و برخی هم تنها سه بار در هفته اجابت مزاج دارند. این مسئله خیلی مشخص کننده عارضه یبوست نیست. بلکه اگر:
کمتر از سه بار در هفته دفع دارید
مدفوع سفت، خشک و برآمده دارید
در حین دفع درد دارید و به خودتان فشار می‌آورید
و بعد از دفع مدفوع همچنان احساس سنگینی و پری می‌کنید
در این صورت شما یبوست دارید.
مواردی که در ادامه بررسی می‌کنیم از رایج‌ترین علائم این مشکل دستگاه گوارشی هستند:
خونریزی در راست روده
وجود خون در مدفوع
درد مداوم شکم
درد در قسمت پایین کمر
احساس به دام افتادن گاز در روده یا همان نفخ شدید
استفراغ
تب
کاهش وزن غیر قابل توضیح و ناگهانی
تغییر ناگهانی در حرکات روده
و…
یائسگی و یبوست چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
یکی از مشکلات رایج زنان در دوران یائسگی تجربه مکرر یبوست و سخت مزاجی دستگاه گوارش است. همان طور که ممکن است خودتان هم بدانید یائسگی به معنی قطع شدن دوران قاعدگی یا یکبار اتفاق افتادن آن در طی سال است. در این دوران سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. این هورمون‌ها در پیش بردن فرآیندهای متعددی در بدن زنان نقش دارند. در نتیجه زمانی که میزان آن‌ها از سطح نرمال کمتر شده باید منتظر عوارض زیادی بود. یکی از این اتفاقات یبوست است. به همین خاطر است که یبوست در زنان بیشتر از مردان اتفاق می‌افتد.
مورد بعدی که باید در نظر بگیرید افزایش سن است. افزایش سن باعث ضعیف شدن عضلات لگنی شده که همین دفع را سخت‌تر می‌کند و ممکن است در نهایت منجر به یبوست شود. به همین خاطر است که برخی افراد در سنین بالا برای دفع راحت‌تر از دارو استفاده می‌کنند.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که آیا نیازی هست به پزشک مراجعه کنند؟ یا حتی ممکن است یبوست خطرناک باشد؟
در صورتی که علائم یبوست بعد از مدتی از بین نروند و دائمی باشند این عارضه می‌تواند برای فرد مشکلات روحی و جسمی به همراه داشته باشد. به همین خاطر اگر که درد شکمی مداوم و شدید دارید، تب، استفراغ، نفخ شدید و خون در مدفوع را اخیرا تجربه کرده‌اید به سراغ فوق تخصص گوارش بروید. شما می‌توانید از سایت درمانکده بهترین پزشک گوارشی را پیدا کنید و هم به صورت آنلاین و هم به صورت حضوری وقت معاینه بگیرید.
راه‌کارهای درمان یبوست شدید
از بهترین روش‌های درمان و کاهش یبوست می‌توانیم به تغییر رژیم غذایی و افزایش سطح فعالیت اشاره کنیم. این‌ها از ساده‌ترین متدها برای درمان یبوست هستند. به علاوه در صورتی که یبوست به کمک متدهای این چنینی کنترل نشود پزشک با توجه به شرایط بیمار از جمله سن، بیماری‌های زمینه‌ای، شدت یبوست، میزان تحمل دارو، ترجیحات و توقعات بیمار به سراغ داروهای رفع یبوست و آسان کردن مزاج می‌رود. به طور کلی روش‌های زیر کمک کرده تا کمتر دچار این مشکل گوارشی شوید:
مصرف روزانه آب به میزان کافی
به حداقل رساندن میزان مصرف الکل، کافئین و سیگار
مصرف میزان کافی فیبر در رژیم غذایی
کاهش میزان مصرف غذاهایی که فیبر کمی دارند از جمله گوشت، شیر، پنیر و غذاهای فرآوری شده
فعالیت ورزشی منظم در طی روز
اجتناب از یکجا نشینی و تحرک کافی
مصرف میوه و سبزیجات بیشتر
مصرف نان‌های سبوس دار
اضافه کردن برخی روغن‌های گیاهی و معدنی برای آسان کردن حرکت مدفوع در روده
مصرف برخی مکمل‌های فیبری به منظور راحت کردن دفع
استفاده از ملین‌های گیاهی و طبیعی
عدم جلوگیری از دفع در زمانی که احساس دفع دارید
و…
سخن پایانی
در این مطلب دیدید که یبوست چیست، با علائم آن آشنا شدید و راه‌کارهای درمان یبوست شدید را شناختید. همان طور که بالاتر هم گفتیم این مشکل گوارشی به طور معمول خطر جدی ایجاد نمی‌کند مگر اینکه دائمی باشد و زندگی نرمال فرد را مختل کند. فراموش نکنید که در صورت عدم پیگیری برای درمان و کنترل یبوست این عارضه می‌تواند باعث بروز مشکلاتی از جمله هموروئید، پارگی سطحی شقاق و… شود. در نتیجه بهتر است که در صورت جواب نگرفتن از متدهای درمان خانگی به یک متخصص مراجعه کنید تا شاید با مصرف دارو و توصیه‌های پزشکی قادر به درمان این مشکل باشید. اگر در این زمینه نیاز به اطلاعات بیشتری دارید می‌توانید سری به مجله پزشکی درمانکده بزنید. درمانکده یک پایگاه اطلاعاتی کامل از پزشکان معتبر و کاربلد را در اختیارتان می‌گذارد، علاوه بر این‌ها یک مجله بروز و جامع داشته که هر روز مطالب جدیدی در آن بارگذاری می‌شود.
بدون نظر