۱۰ فیلم برتر تاریخ سینما در مورد جنگ خلیج فارس؛ از The Devil’s Double تا Ultimatum

جنگ خلیج فارس یکی از کوتاه ترین جنگ های تاریخ بود، اما دو مرحله آن – عملیات سپر صحرا و عملیات طوفان صحرا – همچنان عملیات هایی بزرگ و هیجان انگیز باقی مانده اند. درگیری زمانی آغاز شد که عراق به کویت حمله کرد تا سلطه خود را در منطقه تثبیت کند و از ذخایر نفتی این کشور بهره برداری نماید. در پاسخ، یک تیم متشکل از ۳۹ کشور به رهبری ایالات متحده کارزاری جنگی علیه امپراطوری توتالیتر صدام حسین به راه انداخت و به سرعت توانست به زورگویی های ارضی دیکتاتور وقت پایان دهد.

در طول سال ها، وقایع جنگ اول خلیج فارس در چندین فیلم به تصویر کشیده شده است. برخی از آن ها به طور خاص بر عملیات طوفان صحرا تمرکز می کنند، زیرا این عملیات پرتنش ترین و شدیدترین نبرد در میان دو عملیات گفته شده بود، در حالی که برخی دیگر کل درگیری را از دیدگاه های مختلف پوشش می دهند. در میان تمام فیلم های جنگی که منتشر شده اند، موارد زیر برای هر کسی که می خواهد نه تنها تاریخ این جنگ را یاد بگیرد بلکه از اکشن سریع میدان نبرد نیز لذت ببرد، ایده آل هستند. بدین ترتیب در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۰ مورد از بهترین و آموزنده ترین فیلم های جنگی در مورد جنگ خلیج فارس آشنا کنیم، کارزاری که نیروهای صدام را از کویت بیرون راند.

۱۰- Jarhead (2006)

جارهد بی شک یکی از کمتر دیده شده ترین فیلم های جنگی تاریخ سینماست است. این فیلم در گیشه ضعیف عمل کرد و هنوز به اندازه دیگر فیلم های همنوع خود مورد توجه قرار نگرفته است. این شکست تا حدی به این دلیل بود که این فیلم بیشتر شبیه نسخه جنگیِ یک فیلم جاسوسی واقع گرایانه است. به همان شیوه ای که داستان های جاسوسی دقیق به اندازه فیلم های جیمز باند، حاوی دوئل ها و درگیری های مسلحانه نیستند، فیلم سام مندس بر این واقعیت تاکید می کند که سربازان تمام وقت خود را صرف شلیک از اسلحه هایشان نمی کنند. در واقع، بیشتر روزهای آن ها صرف نگهبانی و امید به وقوع اتفاقی خاص در آینده نزدیک می شود.

داستان این فیلم جنگی پیرامون سرگذشت تک تیراندازی تازه به خدمت گرفته شده، سرجوخه آنتونی “سووف” سووفورد (جیک جیلنهال) است که به عنوان اولین ماموریتش به جنگ خلیج فارس اعزام می شود، اما در طول تمام درگیری ها هرگز تیری شلیک نمی کند. معدود حملات نادری که در فیلم صورت می گیرد عمدتاً با استفاده از نیروهای هوایی و درگیری های میدان نبرد انجام می شود، موضوعی که سووف را خسته، ناامید و پشیمان می کند. از آنجایی که درگیری ها و نبردها اندک هستند، جارهد از طریق سکانس های گفتگوهای تعمق برانگیز، این کمبود را جبران می کند. سربازان دائماً شوخی می کنند و در مورد برخی از ترس هایشان به هم می گویند، به ویژه “جودی” های منفور (مردان غیرنظامی که همسران پرسنل نظامی را در زمانی که آن ها دور از خانه هستند اغوا می کنند).

۹- Courage Under Fire (1996)

شجاعت در زیر آتش دومین همکاری ادوارد زویک با دنزل واشنگتن است و با نادیده گرفتن شروران بزرگ تر در جنگ خلیج فارس و تمرکز بر افراد شرور در خود ارتش آمریکا، چیزی متفاوت ارائه می دهد. این فیلم داستان سرهنگ دوم استرلینگ را روایت می کند که پس از نابودی تصادفی یکی از تانک های ارتش آمریکا در جریان یک نبرد، از حضور در میدان نبرد کنار گذاشته شده و به یک شغل پشت میزی در ارتش منصوب می شود. او در شغل جدیدش وظیفه دارد که بفهمد آیا سروان تازه درگذشته، سروان اِما والدن، شایسته دریافت مدال افتخار است یا خیر؛ زیرا اعضای تیم سابق او داستان های متناقضی درباره آخرین ماموریت شان روایت می کنند.

این تحقیقات بسیار سخت تر از چیزی است که استرلینگ پیش بینی می کرد، با این حال او مصمم است تا کار درست را به عنوان راهی برای جبران گناهان خود انجام دهد. این حقیقت که اشتباه خود او برای جلوگیری از بد به نظر رسیدن ارتش آمریکا لاپوشانی شده است، آزارش می دهد. بنابراین استرلینگ در تلاش برای کشف حقیقت، شبانه روز تحقیق می کند. برخی از سربازان ادعا می کنند که سروان والدن یک بزدل بوده است، اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهد همه این ها دروغ است و ممکن است او پس از تهدید خائنان به محاکمه شدن در دادگاه نظامی، عامدانه به حال خود رها شده تا در میدان نبرد بمیرد. کشف استرلینگ در پایان فیلم، جذابیت دوچندانی به فیلم می بخشد.

۸- The Devil’s Double (2011)

حتی در بهترین فیلم های جنگی نیز هیچ تلاشی برای بررسی روش های مورد استفاده توسط نخبگان برای حفاظت از خود صورت نمی گیرد. تمام تمرکز این فیلم ها بر روی حاکمان، ژنرال ها و سربازان است. خوشبختانه فیلم بدل شیطان در چنین مسیری قرار می گیرد. در این فیلم، لطیف یحیی، سرباز عراقی، وظیفه دارد تا برای پسر لذت جو و خشن صدام حسین، عدی، نقش فدایی را ایفا کند تا دشمنان را در طول جنگ خلیج فارس فریب دهد. ماموریت او به قدری جدی است که حتی تحت عمل جراحی پلاستیک قرار می گیرد تا شبیه عدی به نظر برسد.

اگرچه لطیف در مورد آنچه که به عنوان یک شغل رویایی می بیند هیجان زده می شود، اما وقتی متوجه می شود که عدی تا چه اندازه انسان شروری است، قطب نمای اخلاقی اش او را از خواب بیدار می کند. از خوابیدن با دختران کم سن و سال گرفته تا قتل بی رحمانه و بی دلیل مردانش به خاطر ایستادگی در برابر او، عدی بارها و بارها لطیف را شوکه می کند. بدین ترتیب لطیف خیلی زود خسته می شود و تلاش می کند شاهزاده خودخوانده لذت طلب را بکشد. با این حال، این ماموریت با مشکلات متعددی روبه رو می شود.

۷- Three Kings (1999)

سه پادشاه به همان اندازه که یک فیلم جنگی است، یک فیلم در مورد سرقت هم هست. داستان این فیلم درست در پایان جنگ خلیج فارس شروع می شود و در مورد گروهی از سربازان آمریکایی است که برای پاکسازی و خلاص شدن از شر خرابکاری ها و نقطه ضعف ها فرستاده شده اند. آن ها در حین انجام این ماموریت، از وجود پناهگاه هایی پر از طلا که عراق در کویت به غنیمت گرفته بود، مطلع می شوند. همان طور که انتظار می رود، سربازان فرصت طلب این موضوع را راهی برای رسیدن به ثروت می دانند، بنابراین تصمیم به سرقت آن می گیرند.

مشکلات متعددی که در طول ماموریت به وجود می آید، به سرگرم کننده تر شدن سه پادشاه کمک می کنند. به عنوان مثال، این سربازان تصور می کنند که می توانند به شهروندان ضد صدام که اکنون مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند، کمک کنند، اما تلاش برای کمک به آن ها برای عبور از مرز ایران، نقشه اولیه سرقت طلاها را به هم می ریزد. همه این ها یک مورد از غلبه انسان بر حرص و طمع است، اما مهربان شدن در نهایت منجر به یک نتیجه نامطلوب برای این سربازان منجر می شود. علاوه بر این، کیفیت فیلم با حضور بازیگران توانمندی مانند جورج کلونی، مارک والبرگ و آیس کیوب که همگی در آن دوران در اوج دوران حرفه ای خود در هالیوود بودند، تقویت می شود.

۶- Live from Baghdad (2002)

زنده از بغداد یک توصیه عالی برای طرفداران ژانر جنگی و دوستداران فیلم های مربوط به رسانه های عمومی و روزنامه نگاری است. این فیلم روایتگر شجاعت و تاب آوری رابرت وینر (مایکل کیتون) خبرنگار سی ان ان است که دائماً صبر و شکیبایی دولت عراق را آزمایش می کرد و حتی زمانی که در اوج جنگ، شهر برای خبرنگاران بسیار خطرناک شده بود، حاضر به ترک بغداد نشد.

تماشای وقایع از نگاه یک روزنامه نگار، به جای یک سرباز، چیزی است که بیشتر بینندگان آن را تازه خواهند یافت. در طول فیلم، وینر با دنبال کردن انواع داستان ها، از جمله مصاحبه اختصاصی با صدام حسین، که به نظر می رسد رئیس رسانه ای کشور تمایلی به انجام آن ندارد، مخاطب را تحت تاثیر قرار می دهد. او وقتی متوجه می شود که خدمه اش تحت نظر هستند، هیچ نشانه ای از ترس از خود نشان نمی دهد و زندگی خود را همچنان به خطر می اندازد تا پوشش کاملی از بمباران های بغداد انجام دهد. تعهد به شغلش نتیجه می دهد، و نرخ تماشای اخبار سی ان ان به شدت افزایش پیدا می کند و وزیر دفاع وقت، کار وینر را “بهترین پوشش خبری که تاکنون دیده ام” توصیف می کند.

۵- Airlift (2016)

هالیوود بخش عمده ای از فیلم های با موضوع جنگ خلیج فارس را به خود اختصاص داده است، اما ایرلیفت (پل هوایی یا انتقال هوایی)، یکی از شاهکارهای بالیوود است که داستان مهاجری به نام رانجیت کاتیال را دنبال می کند که در ابتدای جنگ اول خلیج فارس تلاش می کند شهروندان هندی را از کویت خارج کند. این فیلم براساس داستان واقعی ماتونی ماتیوس ساخته شده است که به بیرون کشیدن ۱۷۰،۰۰۰ هندی از کویت جنگ زده کمک کرد.

جدای از اینکه فیلم یک داستان ماموریت نجات باشکوه است، ایرلیفت به خوبی ماهیت پیچیده انسان ها را تشریح می کند و نشان می دهد که چگونه دشواری ها و درگیری ها می توانند به گرد هم آوردن افراد کمک کنند. در ابتدا، رانجیت نسبت به هندی ها بسیار نفرت دارد چرا که اکنون خود را یک کویتی کامل می داند، اما وقتی همه چیز پرتنش و دشوار می شود، او مجبور می شود اصول اعتقادی خود را مورد بازنگری قرار دهد و بدین ترتیب یکی از رضایت بخش ترین اوج های رستگاری در یک فیلم خلق می شود. او با سازماندهی انواع ابزارهای تخلیه، از جمله قرار دادن پناهندگان در یک کشتی باری و معامله با ایر ایندیا، نشان می دهد که بسیار کاردان است. برای کسی که در ابتدا فقط به خودش فکر می کرد، تلاش های رانجیت بسیار ستودنی است.

۴- The One That Got Away (1996)

پل گرینگراس به خاطر فیلم های با هیجان و اکشن بالا شهرت دارد و در فیلم The One That Got Away یا کسی که قسر در رفت نیز نسخه مشابهی را برای مخاطب می پیچد. داستان این فیلم در اولین روزهای عملیات طوفان صحرا آغاز می شود، که ثابت می شود عملیات بسیار پیچیده و سختی است، زیرا صدام تهدید می کند که اسرائیل را بمباران خواهد کرد تا کل خاورمیانه را وارد جنگ کند. دولت بریتانیا برای جلوگیری از این اتفاق، تیم مخوف SAS موسوم به Bravo Two Zero را به عراق می فرستد تا مخفیانه وارد عمل شده و پرتابگرهای موشک را نابود کنند.

در واقع چندین فیلم در مورد واحد براوو دو صفر ساخته شده است اما گرینگرس با خودداری از قوی کردن بیش از حد قهرمانان داستان بهتری را روایت می کند. به سبک همان رفتاری که با شخصیت جیسون بورن دارد، گرینگراس در این فیلم نیز چالش های متعددی را بر سر راه نظامیان قرار می دهد، از دخالت غیرنظامیان در عملیات گرفته تا ارتباطات رادیویی ضعیف. در نهایت تنها تعداد کمی از اعضای این گروه زنده می مانند.

۳- Dawn of the World (2008)

عباس فهدل کارگردان عراقی – فرانسوی در فیلمی برنده جوایز مختلف به نام طلوع جهان به عشق، خیانت، وحشت از جنگ و چالش های شخصی می پردازد. حال و هوای داستان از همان ابتدا غم انگیز است، چرا که مخاطبان در ابتدای جنگ می بینند که دو عاشق به نام های زهرا و مستور از هم جدا می شوند. وقتی مستور به شدت زخمی می شود از دوست جدیدش ریاض (سرباز عراقی) می خواهد که همیشه از زهرا مراقبت کند. متاسفانه به محض مرگ مستور، ریاض سعی می کند زهرا را اغوا کند.

داستان طلوع جهان بسیار احساسی و تاثیرگذار است، اما فیلم از چند جهت دیگر نیز می درخشد. فیلمبرداری بی نظیر است و دوربین فهدل حتی کوچک ترین دانه های شن و باروت را نیز ثبت می کند. انتخاب موسیقی ها هم عالی است و همه آن ها به برجسته کردن وضعیت تاریکی که جامعه در آن قرار گرفته کمک می کنند. علاوه بر این، فیلم با محدود کردن بازیگران اصلی خود به تنها ۵ نفر، بسیار دقیق و متمرکز باقی می ماند. هر کس دیگری که در فیلم ظاهر می شود فقط یک سیاهی لشکر با حضوری بی تاثیر بر اصل داستان است.

۲- Operation Samum (1999)

هیچ چیز بیشتر از عشق به خانواده انگیزه ای برای شجاعت ایجاد نمی کند و در عملیات ساموم، یوزف مایر، مامور سابق دفتر حفاظت دولتی لهستان (UOP)، پس از آگاهی از اینکه می فهمد پسرش (که مهندس است) توسط نیروهای عراقی دستگیر شده است، تصمیم می گیرد برای نجات او به کویت برود. این ماموریت بر خلاف توصیه پزشک شخصی اوست، کسی که فکر می کند یوزف نباید هیچ فعالیت فیزیکی شدیدی انجام دهد، زیرا وی به یک بیماری بسیار خطرناک و کشنده مبتلاست.

اوضاع زمانی پیچیده تر می شود که سازمان سیای فرصت طلب تصمیم می گیرد از ماموریت تک نفره مایر به عنوان ابزاری برای بیرون آوردن ماموران خود از کویت استفاده کند. این چیزی است که خیلی راحت به دست می آید زیرا پسر مایر با یک مامور زن سیا مستقر در کویت آشنا شده است. بنابراین روابط عمیق خانوادگی و جاسوسی در طول ۹۰ دقیقه روایت بررسی می شود و منجر به فیلمی می شود که حتی یک لحظه کسل کننده هم ندارد.

۱- Ultimatum (2009)

در فیلم اولتیماتوم ساخته آلن تاسما، عشق در کانون داستان قرار می گیرد، جایی که یک زوج جوان تلاش می کنند خود را با زندگی در اورشلیم وفق دهند، در شرایطی که ناگهان همه نسبت به اتفاقات جنگ خلیج فارس و تاثیر آن بر زندگی مردم اسراییل پارانویید شده اند. همه اینها به این دلیل است که صدام حسین تهدید می کند در تلاش برای وارد کردن اسرائیل به جنگ خلیج فارس و احتمالاً آغاز جنگ جهانی سوم، اورشلیم را با موشک های اسکاد هدف قرار خواهد داد.

به همان اندازه که رابطه آن ها آشفته شده است، این دو عاشق هنوز هم تلاش می کنند تا مراقب یکدیگر باشند. آن ها اخبار را نگاه می کنند و همیشه از محل حضور یکدیگر اطلاع کسب می کنند تا مطمئن شوند که پس از اصابت موشک ها به شهر، آسیبی به آن ها نخواهد رسید. بخشی از وجود آن ها می خواهند به همه چیز پایان دهند، اما تهدید به جنگ آن ها را به هم نزدیک تر می سازد. از آنجا که یکی از آن ها یک دانشجوی تاریخ است، فیلم اولتیماتوم دائماً غنی از گفتگوها و دیالوگ های با موضوع سیاسی است، از این رو بینندگان را قادر می سازد تا چیزهای زیادی در مورد دیدگاه ها و انگیزه های احزاب مختلف که درگیر این بحران هستند، یاد بگیرند.