اکبر گلپایگانی که بیشتر او را به نام «گلپا» میشناسیم، دیروز ۱۳ آبان در ۹۰ سالگی بر اثر بیماری درگذشت؛ خواننده پیشکسوت و سرشناس موسیقی سنتی ایرانی که قبل از انقلاب با برنامه موسیقی «گلها» در رادیو ملی ایران به شهرت رسید و به او لقب «مرد حنجره طلایی» را دادند.
گلپا هم مثل بسیاری از هنرمندان عرصه موسیقی پس از انقلاب اسلامی سال ۵۷ اجازه فعالیت نداشت.
بیوگرافی اکبر گلپا
اکبر گلپایگانی ۱۰ بهمن سال ۱۳۱۲ در تهران به دنیا آمد. او در سال ۱۳۱۸ وارد دبستان فرهنگ شد و در سال ۱۳۲۰ بهطور جدی و منظم تعلیم موسیقی و دستگاهها را نزد پدرش آغاز کرد.
به گفته خودش، در پنج یا شش سالگی حس کرد که صدا دارد و اولین مربی او پدرش بود که صدای خیلی خوبی داشت.
در سال ۱۳۲۶ اولین تجربه شرکت در یک گروه ارکستر کر را بدست آورد و در سال ۱۳۲۷ به عضویت انجمن موسیقی مدرسه نظام درآمد و از سال ۱۳۲۸ به بعد کمکم با اساتید طراز اول موسیقی آشنا شد.
«ساقی»، «درویش» (می دونستی که خاک فرش منه)، «مست مستم»، «موی سپید»، «مرا بوسه ده»، «چرا عاشق نباشم» و «ای عشق همه بهانه از توست» از آهنگ های معروف اوست.
اکبر گلپایگانی از مهمترین هنرمندانی بود که موسیقی اصیل ایرانی را در قالبی نو ارائه کرد تا هم مقام موسیقی سنتی را خوش بیاید و هم ترانه مدرن محسوب شود.
او در دانشکده افسری با نورعلی خان برومند، استاد بزرگ موسیقی ایرانی، آشنا شد و برای ۹ سال شاگرد او بود و ردیفهای موسیقی را از او آموخت.
به گفته خودش، در جوانی به این نتیجه رسید که نباید فقط روشهای گذشتگان و استادان را تکرار کند و باید به خلاقیت بپردازد.
اکبر گلپایگانی هنر آواز را در نوجوانی نزد استادانی چون نورعلی خان برومند، ابوالحسن صبا، حسین طاهرزاده، عبدالله دوامی، اسماعیل مهرتاش و ادیب خوانساری فرا گرفت و در ۲۵ سالگی وارد رادیو شد.
ابتدا همکاری خود را بهعنوان جوانترین خواننده با برنامه «گلهای جاویدان» آغاز کرد و پس از ۱۶ سال فعالیت در دیگر برنامههای گلها، به ترانهخوانی روی آورد. به عبارت دیگر او تا ۱۶ سال اول کار هنریاش اصلا ترانه نمیخواند و فقط آواز میخواند.
رکورد بیشترین اجرای آواز در برنامه گلها به نام او ثبت شده است.
گلپا در سال ۱۳۷۳ در آمریکا و در سال ۱۳۷۸ در لندن برنامه اجرا کرد.
او پنج دکترای افتخاری از مجامع معتبر موسیقی جهان دارد؛ ازجمله دکترای افتخاری هنر در رشته آواز از دانشگاه کلمبیای آمریکا، دکترای افتخاری و مدال هنر از سازمان ملل متحد و دکترای افتخاری دانشگاه تهران.
همچنین یک ترانه او در فیلم «مده آ» ساخته کارگردان ایتالیایی پازولینی استفاده شد که البته روایتهایی وجود دارد که گلپا به خاطر استفاده بیاجازه از ترانهاش در این فیلم از پازولینی شکایت کرد.
ازدواج و فرزندان
اکبر گلپایگانی گلپا در سال ۱۳۴۶ وقتی ۳۴ ساله بود با گلرخ گرایلی ازدواج کرد. گلپا و همسرش صاحب دو دختر به نامهای ساقی و ساغر شدند.
آلبوم های اکبر گلپایگانی
- موی سپید
- مست عشق
- عقیق
- دل ای دل
- بزم عاشقان (مشترک با ایرج)
- روی برگی بنویس عشق
- چرا عاشق نباشم
- قدر محبت
بدون نظر