آیا سریال خاطره‌انگیز «جنگجویان کوهستان» بر اساس داستانی واقعی ساخته شده است؟

در سال‌های پایانی دهه ۱۳۶۰ و اوایل دهه ۱۳۷۰ شمسی، سریال «جنگجویان کوهستان» از شبکه یک ایران پخش می شد و اصطلاح «لیان شامپو» (لیانگ‌شان پو) از این سریال، وارد فرهنگ عامه مردم ایران شد. حالا این سریال که نام اصلی آن «کرانۀ آب» (The Water Margin) است، برای چندمین بار در حال بازپخش از شبکۀ تماشا است. این سریال در سال ۱۹۷۳ میلادی توسط یک شبکۀ تلویزیونی ژاپنی ساخته شد و در بسیاری از کشورهای جهان به نمایش درآمد.

داستان «جنگجویان کوهستان» دربارۀ مبارزی به اسم لین چانگ است؛ یک افسر معزول که با همراهی گروهی از مبارزان دیگر، در محلی به اسم لیانگ‌شان پو، پرچم مبارزه علیه فسادهای یک حاکم محلی به اسم کائوچیو را برافراشته‌اند.

داستان این سریال بر اساس یکی از شاهکارهای قدیمی ادبیات چین با نام «کرانۀ آب» ساخته شده است. تاریخ نگارش این رمان مشخص نیست، اما گمان می‌رود که بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ سال قدمت داشته باشد. اما آیا این داستان آنگونه که در این کتاب روایت شده ریشه‌ای در واقعیت داشته است؟ مورخان تصور می‌کنند که همینطور بوده است.

به نظر می‌رسد این داستان الهام گرفته از وقایعی باشد که در دوران حکومت سلسلۀ سونگ در قرن دوازدهم میلادی رخ دادند. شخصیت اصلی داستان یعنی سونگ جیانگ نیز، در اصل شخصیتی تاریخی بوده که کتب تاریخی و داستان‌های عامیانۀ چینی دربارۀ او روایت‌های مختلفی ارائه کرده بودند.

نام سونگ جیانگ در کتب تاریخی چین (از جمله در کتاب «تاریخ سونگ») به عنوان یک راهزن شورشی ذکر شده است که علیه سلسلۀ سونگ مبارزه می‌کرد. طبق روایت این کتاب‌ها، سونگ جیانگ و همراهانش  که چند ده نفر بیشتر نبودند، بسیار قدرتمند شده و چند منطقه را تحت کنترل خودشان درآورده بودند؛ به طوری که حتی یک ارتش ده هزارنفره نیز از رویایی با آن‌ها هراس داشت. اما در نهایت توسط یکی از مقامات امپراطوری به نام ژانگ شویه گرفتار کمین شده و شکست خوردند.

داستان سونگ جیانگ شورشی، به مضمونی رایج در افسانه‌های عامیانه نیز تبدیل شده بود؛ در این افسانه‌ها قدرت‌هایی خارق‌العاده به او و همراهان کم تعدادش نسبت داده شده است. تاثیر این روایت‌های افسانه‌ای در داستان «کنارۀ آب» کاملا واضح است. برای مثال در این کتاب، همراهان سونگ جیانگ در اصل ۱۰۸ «روح» بوده‌اند؛ ۳۶ روح آسمانی و ۷۲ روح زمینی که توسط هیولایی لاک‌پشت‌مانند اسیر شده بودند اما توانستند بگریزند و دوباره در هیأت ۱۰۸ قهرمان زمینی به دنیا بیایند.

آنگونه که در داستان «کنارۀ آب» روایت شده، سونگ جیانگ و یارانش در نهایت توسط امپراطور بخشیده می‌شوند و به یک گروه نظامی وابسته به حکومت تبدیل می‌شوند که علیه دشمنان خارجی می‌جنگند. در جریان این جنگ‌ها تعدادی از قهرمانان کشته می‌شوند و تعدادی نیز بعد از مدتی به پایتخت برمی‌گردند و زندگی عادی در پیش می‌گیرند. خود سونگ جیانگ نیز در نهایت توسط کائو چیو و همدستانش مسموم شده و از دنیا می‌رود.

یکی از تفاوت‌های بین سریال و رمان مربوط به شخصیت لین چانگ است؛ لین چانگ در کتاب «کنارۀ آب» یکی از یاران سونگ جیانگ است، اما در روایت سریال، به عنوان رئیس مبارزان معرفی شده است.