بر اساس مطالعهای جدید، روشی که برای درمان ناباروری در بیماران سرطانی استفاده میشود، اکنون میتواند برای به تأخیر انداختن یائسگی برای مدت نامحدود مورد استفاده قرار گیرد.
محققان کشف کردهاند که با استفاده از بافت تخمدانی که قبلاً برداشته و منجمد شده، میتوانند فولیکولهای مورد نیاز برای بازیابی باروری را بازسازی کنند.
این فرآیند، انجماد بافت تخمدان نامیده شده و در بیماران سرطانی که بدون استفاده از این روش به دلیل یائسگی زودرس ناشی از درمانهای سرطانی نابارور میشوند، مورد استفاده قرار میگیرد.
اما با برداشت و انجماد بافت تخمدان و جایگزینی آن درست قبل از پایان سن قاعدگی، میتوان یائسگی را به تأخیر انداخت یا حتی جلوی آن را گرفت.
این روش در انسانها مورد مطالعه قرار نگرفته، اما اگر آزمایش آن موفقیتآمیز باشد، میتواند به این معنی باشد که زنان تا ۷۰ سالگی و بعد از آن میتوانند باروری خود را حفظ کنند.
کوتلوک اوکتای که این مطالعه را رهبری میکند، گفته است:
برای اولین بار در تاریخ پزشکی، ما توانایی به تأخیر انداختن یا حذف یائسگی را داریم.
اوکتای متخصص ناباروری و زیستشناس تخمدان، مدیر آزمایشگاه تولید مثل مولکولی و حفظ باروری و استادیار زنان و زایمان در دانشکده پزشکی ییل (YSM) است.
این فرآیند نباید با فریز کردن تخمکها اشتباه گرفته شود که به زنان اجازه میدهد تا قبل از یائسگی باردار شوند.
در این روش، پس از برداشتن بافت تخمدان، آن را منجمد کرده، در ظروف در بسته قرار داده و در محیطی با دمای منفی ۳۲۰ درجه نگهداری میشود.
سپس این بافت معمولاً پس از گذشت چندین سال یخزدایی شده و دوباره در زیر پوست بیمار قرار میگیرد. در عرض ۱۰ روز، این بافت دوباره به رگهای خونی اطراف متصل شده و عملکرد تخمدان بازیابی میشود. کل این فرآیند حدود ۳ ماه طول میکشد.
اوکتای این فرآیند را با تصمیم والدین برای فریز کردن خون بند ناف نوزادشان هنگام تولد در صورت نیاز به آن در آینده برای هرگونه مشکل سلامتی مقایسه کرده است.
او گفته که انجماد بافت تخمدان به همین روش عمل کرده و همچنین میتواند در حین انجام یک روش جراحی دیگر مانند جراحی اندومتریوز انجام شود.
این بافت به مدت ۲۴ ساعت زنده مانده و متخصصان میتوانند آن را به آزمایشگاه بفرستند تا منجمد شود.
حدود ۱۱ درصد از زنان سالم یائسگی دیررس را تجربه میکنند که بعد از ۵۵ سالگی رخ داده و برخی از زنان ممکن است که عوارضی مانند نارسایی قلبی، بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی، دیابت نوع ۲ و بسیاری از علائم دیگر را تجربه کنند.
زنانی که سابقه خانوادگی عوارض مرتبط با یائسگی دارند، میتوانند این روش را در سنین پایین انجام دهند تا دستکم سن یائسگی خود را به حالت عادی برسانند.
اگرچه یائسگی یک فرآیند طبیعی بوده و بسیاری از زنان آن را تجربه میکنند، اوکتای و تیمش در ابتدا پژوهش خود را با هدف کمک به برای زنانی که در معرض خطر علائم شدید هستند یا یائسگی زودرس را تجربه میکنند، شروع کردند.
حتی مطالعاتی وجود دارند که نشان میدهند زنانی که یائسگی دیررس دارند، بیشتر عمر میکنند. اما این ویژگی میتواند به عوامل ژنتیکی مانند توانایی بیشتر در ترمیم DNA مربوط باشد.
اوکتای در دهه ۱۹۹۰ این روش را توسعه داده و اولین عمل پیوند تخمدان را روی یک بیمار سرطانی در سال ۱۹۹۹ انجام داد.
در سالهای اخیر، او تلاشهای خود را روی اعمال همین فرآیند برای درمان زنان پیش از یائسگی متمرکز کرده و یک مدل ریاضی ساخته که پیشبینی میکند این روش برای چه مدتی میتواند یائسگی را به تأخیر بیندازد.
این مدل بسته به این که زن در زمان برداشت بافت تخمدان چند ساله بوده، نشان میدهد که یائسگی برای چه مدتی به تأخیر خواهد افتاد.
این مدل نشان داد که هر چه زن در زمان انجماد بافت تخمدان جوانتر باشد، یائسگی او بیشتر به تأخیر میافتد.
به عنوان مثال، زنی که بافت تخمدان خود را در ۲۵ سالگی منجمد کرده، یائسگی خود را به طور متوسط ۱۵.۶ سال به تأخیر میاندازد. اما زنی که بافت تخمدان خود را در ۴۰ سالگی منجمد کرده، یائسگی خود را به طور متوسط ۳.۴ سال به تأخیر خواهد انداخت.
این امکان وجود دارد که بافت تخمدان را طی چند مرحله جایگزین کرد که احتمالاً میتواند به طور کلی از یائسگی جلوگیری کند.
در این مطالعه آمده است:
اگر بتوان بافت تخمدان را زیر سن ۳۰ سال منجمد کرد، در تئوری، یائسگی را میتوان حتی در برخی موارد از بین برد.
با این حال، امکانسنجی و ایمنی تأخیر در یائسگی بیش از ۶۰ سالگی باید از نظر بالینی مورد ارزیابی قرار گیرد.
محققان از دادههای بیولوژیکی موجود در مورد نرخ کاهش فولیکولهای تخمدان استفاده کردند و یک مدل از تعداد تخمکهای خفته، به نام فولیکولهای اولیه که همچنان در تخمدانهای زنان در زمان یائسگی وجود دارند، ساختهاند.
بدون نظر