بله، فروش گیشه. فراتر از موفقیت هنری، رضایت عمومی مخاطبان و قدردانی در فصل اهدای جوایز، درآمد گیشه چیزی است که در نهایت همه آن چیزی است که به کسب وکار ساخت فیلم باز می گردد. چرا این طور است؟ خب، چون فیلم سازی یک کسب وکار است، صرف نظر از اینکه مردم آن را دوست داشته باشند یا نداشته باشند. شاید اگر پول همه چیز در نظر گرفته نمی شد، بیان بهتر یا رادیکال تر هنری ممکن بود، اما در حال حاضر واقعیت این نیست و چه کسی در این لحظه می تواند بگوید که آیا این شرایط روزی تغییر خواهد کرد یا خیر؟!
با توجه به اینکه سینما یک صنعت تماماً پولی بوده است، جالب خواهد بود که به گذشته برگردیم و ببینیم کدام فیلم ها در دهه های مربوط به خود موفق تر بوده اند. بسیار خوب است که از دهه ۱۹۱۰ شروع کنیم، دوراانی که اطلاعاتی (البته اغلب محدود) در مورد مجموع گیشه آن وجود دارد و همچنین زمانی که فرمت بلند فیلم های سینمایی شروع به محبوب شدن کرد. درآمدهای باکس آفیس در دهه های ابتدایی هالیوود را باید با تردید بیان کرد؛ زیرا اطلاعات مربوط به باکس آفیس در آن دوران، مانند امروز با دقت و صحت سنجی مورد بررسی قرار نمی گرفت. به این ترتیب، آنچه در ادامه می آید، تلاشی دقیق برای نگاه کردن به پرفروش ترین فیلم هالیوود در هر دهه است که از دهه ۱۹۱۰ آغاز شده و با دهه ۲۰۲۰ (تاکنون) به پایان می رسد.
۱۲- The Birth of a Nation (1915)
باکس آفیس: ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار
فیلم های زیادی از اوایل تاریخ سینما وجود دارند که با معیارهای امروزی به هیچ وجه خوب نیستند و نمونه های کمی از آن ها مانند تولد یک ملت (The Birth of a Nation) فیلم های دراماتیک و قابل توجهی هستند. به عبارت دقیق تر، نمی توان منکر محبوبیت این فیلم در گیشه شد، ویژگی های فنی آن در زمان اکران می تواند مورد بحث باشد و محتوای موضوعی / روایت خود فیلم نیز به هیچ عنوان قابل دفاع نیست.
همه این ها باعث می شود که صحبت کردن در مورد فیلم تولد یک ملت دشوار باشد، اما برای برخی از بینندگان در آن زمان که احتمالاً بیشتر به فیلم های کوتاه تر و با وسعت کمتر عادت داشتند، به وضوح جذاب بود. تخمین زده می شود که این فیلم حماسی اولیه توانسته بیش از ۵۰ میلیون دلار و تا ۱۰۰ میلیون دلار فروش داشته باشد که با توجه به اینکه تورم در این ارقام دخیل نشده است، عدد بسیار قابل توجهی است.
۱۱- The Big Parade (1925)
باکس آفیس: ۱۸ تا ۲۲ میلیون دلار
در دهه ۱۹۱۰ قطعاً تعداد انگشت شماری فیلم بلند موفق وجود داشت، اما دهه ۱۹۲۰ زمانی بود که صنعت فیلم واقعا شروع به پیشرفت کرد، و دهه ای بود که فیلم های ساخته شده در آن، ظرفیت واقعی حفظ کیفیت و اعتبار با گذشت زمان و سرگرم کننده بودن برای نسل های آینده را داشتند. با توجه به اینکه رسانه سینما در حال گسترش تاثیرگذاری و محبوبیت بود و کارگردانان جاه طلب تر می شدند، طبیعتاً تعداد مخاطبان نیز رشد می کرد و با این اتفاق، فضایی برای موفقیت های بزرگ تر فراهم می شد.
اگر چه فیلم های صامت تا پایان این دهه در مسیر خروج قرار گرفتند، اما با این حال بزرگ ترین موفقیت گیشه این دهه، یک فیلم صامت به نام رژه بزرگ بود. این فیلم یک فیلم جنگی اولیه بود که تجربه یک سرباز جوان آمریکایی در جنگ جهانی اول را دنبال می کرد و در زمان خود یک فیلم عظیم بود و مقیاس و کیفیت کلی آن با فروش بسیار خوبی در گیشه مورد تجلیل قرار گرفت.
۱۰- Snow White and the Seven Dwarfs (1937)
باکس آفیس: ۴۱۸ میلیون دلار
طبق استانداردهای دهه ۱۹۳۰، سفیدبرفی و هفت کوتوله تنها به دلیل دستاورد فنی که به مخاطب عرضه می کرد، می توانسته باعث حیرت مخاطبانش شده باشد. این فیلم اولین فیلم انیمیشن بلند نیست، اما در زمره اولین فیلم های انیمیشنی بلند قرار می گیرد و مسلماً سبکی از انیمیشن سازی دارد که بسیار پیشرفته تر از بسیاری دیگر از فیلم های انیمیشنی زمان خود است، در حالی که اولین در نوع خود است که توسط والت دیزنی پروداکشنز منتشر شد.
تخمین ها برای فروش کلی سفیدبرفی و هفت کوتوله به ۴۱۸ میلیون دلار می رسد، هر چند که درآمد سال فیلم بربادرفته (Gone with the Wind) در سال ۱۹۳۹ نیز به همین اندازه بالا بوده و طبق اکثر برآوردها حدود ۴۰۰ میلیون دلار بود. هر دو فیلم بازپخش های گسترده ای داشته اند که در کنار قدیمی بودن هر دو، ارزیابی برنده برای دهه ۱۹۳۰ را دشوار می کند. اما در هر صورت، هر دوی آن ها دستاوردهای فنی چشمگیری داشتند و هر دو پول زیادی به جیب زدند؛ این را نمی توان واقعاً انکار کرد.
۹- Bambi (1942)
باکس آفیس: ۲۶۷.۴ میلیون دلار
به سلطه تولیدات والت دیزنی در گیشه طی چند دهه آینده عادت کنید، زیرا از اواخر دهه ۱۹۳۰ تا دهه ۱۹۶۰، این شرکت در زمینه تولید و انتشار فیلم های انیمیشنی موفقی که با استقبال مخاطبان مواجه می شد در بهترین شرایط خود قرار داشت. بامبی محصول سال ۱۹۴۲ برنده دیگری برای دیزنی در گیشه بود و یکی از بهترین فیلم های سال، در عین حال که یک فیلم اشک درآور بسیار مشهور است.
این انیمیشن داستان یک گوزن جوان است یتیم شده و مجبور می شود خودش در حیات وحش برای بقا بجنگد. اگر چه بامبی به اندازه سفید برفی و هفت کوتوله سال ۱۹۳۷ فروش نداشت، اما خیلی هم با فروش آن فاصله نداشت. بامبی بدون دخالت دادن تورم، حدود ۲۶۷ میلیون دلار در سراسر جهان فروش داشت که بیشتر به لطف اکران های متعدد بود و باتوجه به اینکه بودجه آن کم تر از یک میلیون دلار بود، این عملکرد گیشه به طرز چشمگیری سودآور بود.
۸- Cinderella (1950)
باکس آفیس: ۱۸۲ میلیون دلار
وقتی دهه ۱۹۵۰ فرا رسید، مخاطبان هنوز با کیف پول هایشان نشان می دادند که فیلم های انیمیشنی اغلب تخیلی والت دیزنی به اندازه گذشته حیرت انگیز و جذاب هستند. سیندرلا موفقیت دیگری را برای این استودیوی انیمیشن رقم زد و این فیلم فانتزی / موزیکال که براساس یک داستان افسانه ای چند صد ساله ساخته شد به لطف اکران اولیه موفق و اکران های مجدد پس از آن، نزدیک به ۲۰۰ میلیون دلار در سراسر جهان فروش کرد.
سیندرلا قطعاً یکی از دوست داشتنی ترین فیلم های قدیمی دیزنی است و برخلاف بامبی، پس از اکران اولیه موفقیت بیشتری کسب کرد و سپس از اکران های مجدد نیز سود بیشتری برد. به همین دلیل است که وقتی پای موفق ترین فیلم های هر دهه از لحاظ فروش باکس آفیس بررسی می شوند، فیلم های والت دیزنی در صدر قرار می گیرند. اما فروش، فروش است، چه اکران اولیه باشد و چه اکران های متوالی بعدی.
۷- The Jungle Book (1967)
باکس آفیس: ۳۷۸ میلیون دلار
از دیدگاه انتقادی، کتاب جنگل شاید یکی از بهترین فیلم های دهه ۱۹۶۰ نباشد، اما ارزیابی آن از لحاظ مالی آن داستان متفاوتی دارد. خود والت دیزنی در طول ساخت این فیلم از دنیا رفت که کتاب جنگل را به یکی از آخرین کارهای قابل توجه این شرکت در دورانی که موسسش هنوز زنده بود تبدیل می کند، انیمیشنی که برداشتی آزاد و بیشتر خانواده پسند از کتاب رودیارد کیپلینگ به همین نام بود.
کتاب جنگل پس از انتشار، عملکرد خوبی از خود نشان داد و پس از آن با انتشارهای مجدد، بیش از پیش به مجموع فروش خود افزود و به فروش جهانی تقریبی ۴۰۰ میلیون دلار رسید. این فیلم در میان تمام کشورهایی که اکران شد، به طرز شگفت انگیزی در آلمان محبوب بود و با توجه به تعداد بلیت های فروخته شده، پرفروش ترین فیلم تمام دوران ها در این کشور است.
۶- Star Wars (1977)
باکس آفیس: ۷۷۵.۸ میلیون دلار
جنگ ستارگان رشته تسلط فیلم های دیزنی در دهه های گذشته بر باکس آفیس را می شکند، هر چند که در پیچ وخم سرنوشت، خود فرنچایز جنگ ستارگان در حال حاضر متعلق به دیزنی است. با این حال، در سال ۱۹۷۷ این طور نبود و جنگ ستارگان – در کنار دیگر آثار محبوب این دهه مانند پدرخوانده، جن گیر و آرواره ها – نشان داد که مخاطبان در حال و هوای فیلم هایی هستند که احساسی نو، تازه و حیاتی دارند.
در واقع، تمام این فیلم های پرفروش در گیشه، امروزه به عنوان آثاری کلاسیک شناخته می شوند و اگرچه جورج لوکاس چندین فیلم دیگر در این فرنچایز را کارگردانی کرده است، اما هیچ کدام به اندازه جنگ ستارگان سال ۱۹۷۷ نمادین یا مهم نیستند. این اپرای فضایی که سنت ها و کلیشه های قدیمی سینما را به شیوه ای هیجان انگیز بازسازی کرد، یک فرنچایز عظیم را به راه انداخت که هنوز هم با گذشت این همه دهه محبوب باقی مانده است، در حالی که فروش کلی این فیلم در گیشه ۷۷۵ میلیون دلار (در مقابل بودجه ۱۱ میلیون دلاری) بود.
۵- E.T. the Extra-Terrestrial (1982)
باکس آفیس: ۷۹۲.۹ میلیون دلار
پنج سال بعد از جنگ ستارگان، یک فیلم علمی تخیلی بسیار محبوب و موفق دیگر به نام ای تی فرازمینی منتشر شد که گیشه را به کنترل خود درآورد و در نهایت پرفروش ترین فیلم دهه ۱۹۸۰ شد. این فیلم شایستگی چنین جایگاه و استقبالی را داشت چرا یکی از بهترین فیلم های علمی تخیلی تمام اعصار است و به شکلی بی نقص داستانی احساسی، بامزه و قابل درک را در مورد دوست شدن پسر جوانی با یک بیگانه گمشده عجیب و در عین حال دوست داشتنی روایت می کند.
ای تی فرازمینی را می توان با جنگ ستارگان نیز مقایسه کرد، از این لحاظ که هر دوی آن ها حداقل یک بار به صورت گسترده باز اکران شده اند و این موضوع درآمد هر دو فیلم را کمی کم تر از ۸۰۰ میلیون دلار بود، توضیح می دهد. همچنین جالب است که چگونه هر دو با افکت ها و صحنه های اضافه ای که بحث برانگیز بودند، دوباره منتشر شدند، در شرایطی که خود استیون اسپیلبرگ، کارگردان ای تی از یک تغییر قابل توجه در نسخه اکران مجدد ابراز تاسف کرد.
Leonardo DiCaprio, left, and Kate Winslet in "Titanic." (Paramount/Entertainment Pictures/Zuma Press/TNS)
۴- Titanic (1997)
باکس آفیس: ۲.۲۶۴ میلیارد دلار
فیلم ها مسلماً در دهه ۱۹۹۰ حتی بزرگ تر و حماسی تر از قبل شدند، و دهه ۹۰ دهه ای بود که بالاخره یک فیلم توانست رکورد فروش ۱ میلیارد دلار در گیشه را بشکند (البته تورم هم در آن نقش داشت). آن فیلم تایتانیک بود و مجموع فروشش در حال حاضر بیش از ۲ میلیارد دلار تخمین زده می شود (فیلم دیگری که ۱ میلیارد دلار درآمد داشت پارک ژوراسیک در سال ۱۹۹۳ بود، اگرچه تنها پس از اکران مجدد و بعدتر از عبور تایتانیک از فروش یک میلیارد دلار توانست این عدد فروش را ثبت کند).
نکته قابل توجه این است که عجیب بود که فیلمی با مدت زمان طولانی و داستانی تراژیک رمانتیک مانند تایتانیک تا به این اندازه برای مخاطبان محبوب باشد، اما می توان گفت که کارکرد آن هم به عنوان یک فیلم عاشقانه مجذوب کننده و هم به عنوان یک فیلم بقا / فاجعه دیدنی، چیزی بود که به محبوبیت گسترده آن منجر شد. این فیلم به هیچ وجه آخرین ساخته بزرگ و پرفروش جیمز کامرون در گیشه نبود، اما مطمئناً بزرگ ترین فیلم دهه خود بود.
۳- Avatar (2009)
باکس آفیس: ۲.۹۲۳ میلیارد دلار
صحبت از جیمز کامرون شد، فیلم بعدی او پس از تایتانیک در اواخر دهه ۲۰۰۰ نیز رکوردشکن شد و در نهایت به پرفروش ترین فیلم گیشه در آن دهه تبدیل گردید. فیلم مورد بحث، فیلم علمی – تخیلی حماسی آواتار است که اگر چه در زمینه روایت، سینما را زیر و رو نکرد، قطعاً از منظر جلوه های ویژه / بصری مسیر سینما را تغییر داد.
به همان اندازه، ظرفیت آواتار برای به دست آوردن مقادیر مضحکی پول در گیشه قابل توجه بود، به طوری که حتی از فروش ناخالص حدود ۲.۲ میلیارد دلاری تایتانیک نیز فراتر رفت و در مجموع کمی کم تر از ۳ میلیارد دلار در گیشه به دست آورد. اگر آواتار یکی دو بار دیگر در آینده اکران شود، می تواند نقطه عطف ۳ میلیارد دلاری را که هنوز هیچ فیلم دیگری به آن نرسیده را نیز بشکند.
۲- Avengers: Endgame (2019)
باکس آفیس: ۲.۷۹۹ میلیارد دلار
دنیای سینمایی مارول ممکن است در سال ۲۰۰۸ با مرد آهنی شروع به کار کرده باشد، اما تنها در دهه ۲۰۱۰ بود که این فرنچایز واقعاً خود را به عنوان یک نیروی سینمایی تثبیت کرد و نشان داد که می توان روی آن حساب باز کرد. فیلم های ابرقهرمانی متعددی که براساس شخصیت های مارول ساخته شده اند، همواره در گیشه با استقبال خوبی مواجه بوده اند و فیلم های کراس اوور که به عنوان بخشی از سری فیلم های انتقام جویان عمل می کردند، اغلب مورد انتظارترین و سودآورترین فیلم ها بوده اند.
در طول یک دهه هیجان در مورد این فرنچایز با موفقیت به اوج خود رسید و Avengers: Infinity War (۲۰۱۸) و Avengers: Endgame (۲۰۱۹) سه فاز اول دنیای سینمایی مارول را به پایان رساندند که باعث شد مخاطبان با برخی از محبوب ترین شخصیت های آن خداحافظی کنند. فیلم پایان بازی پایانی به اندازه کافی بزرگ و خوشایند برای مخاطبان بود و به اندازه کافی راضی کننده و حماسی بود تا به موفق ترین فیلم دنیای سینمایی مارول از نظر مالی و بالاترین فروش کل یک فیلم در دهه ۲۰۱۰ تبدیل شود.
۱- Avatar: The Way of Water (2022)
باکس آفیس: ۲.۳۲ میلیارد دلار
دهه ۲۰۲۰ دهه ای است که هنوز به پایان نرسیده و سال های اولیه آن با یک همه گیری جهانی همراه شد که به طور جدی بر درآمدهای گیشه برای سال ۲۰۲۰ و بیشتر سال ۲۰۲۱ تاثیر گذاشت. با اکران فیلم های Top Gun: Maverick و Avatar: The Way of Water در سال ۲۰۲۲، به نظر می رسد همه چیز در حال تغییر است و اگرچه هیچ فیلمی از دهه ۲۰۲۰ تاکنون به اندازه فیلم های آواتار یا انتقام جویان: پایان بازی موفق نبوده، اما هر دوی این فیلم ها را می توان فیلم های بسیار موفقی در زمینه فروش گیشه و استقبال مخاطبان به شمار آورد.
آواتار: راه آب به طور ویژه موفقیتی بزرگ در گیشه بود و در حال حاضر به عنوان پرفروش ترین فیلم دهه ۲۰۲۰ شناخته می شود. این فیلم نتوانست به رکوردهای فیلم پیشین این فرنچایز در سال ۲۰۰۹ برسد، اما همه تردید دارند که فیلمی به این زودی ها بتواند رکورد آن فیلم تاریخ ساز را بشکند و باکس آفیس جهانی ۲.۳۲ میلیارد دلار برای دنباله آن نیز هنوز یک فروش بسیار قابل توجه و موفق است.
بدون نظر