ماجرای اتهامات جواد ساداتی نژاد؛ وزیر جنجالی کشاورزی که در روسیه تحصیل کرده است

بالاخره بعد از مدتی کش و قوس محکوم شدن جواد ساداتی نژاد، وزیر سابق کشاورزی در دولت سیزدهم توسط شخص رئیس قوه قضائیه تایید شد. حجت الاسلام اژه ای روز سه شنبه در دیدارش با دانشجویان دانشگاه یاسوج گفت: «در همین قضیه وزیر سابقی که اشاره کردید (گفتنی است سوال دانشجویان در مورد پرونده وزیر سابق جهاد کشاورزی بود) بررسی ‌ها و محاکمات انجام گرفت و نامبرده به سه سال حبس محکوم گردید؛ در کل، در این پرونده برای ۸ نفر اعم از وزیر و معاون وزیر، حکم صادر شد که اخیرا با درخواست اعمال ماده ۴۷۷ از ناحیه محکومین مواجه شده‌ایم.»

به مناسبت این خبر قصد داریم مروری بر زندگی و فعالیت های جواد ساداتی نژاد داشته باشیم.

داستان ساداتی نژاد از صعود تا سقوط

جواد ساداتی نژاد متولد سفیدشهر کاشان است. او کارشناسی ارشد مهندسی منابع طبیعی- آبخیزداری و دکتری هیدرولوژی دارد. ساداتی نژاد که یکی از فعالان سیاسی اصولگرا است در ابتدا رئیس دانشگاه کاشان بود. او در همان دوره توانست فعالیت های سیاسی خود را اوج بخشیده و معاون حقوقی وزارت علوم شود. او برای دوره دهم انتخابات مجلس کاندیدا شد. ساداتی نژاد در دوره دهم و یازدهم نماینده کاشان در مجلس شورای اسلامی بود. ساداتی نژاد مخالف شدید برجام بود و تلاش کرد زنگنه، لاریجانی و ظریف را استیضاح کند. فعالیت های ساداتی نژاد در مخالفت با روحانی و دولتش باعث شد جذب جبهه پایداری و ابراهیم رئیسی شده و در سال ۱۴۰۰ به عنوان وزیر جهاد کشاورزی دولت سیزدهم به مجلس معرفی شود. ساداتی نژاد در ۳ شهریور سال ۱۴۰۰ با ۲۵۳ رأی موافق، ۲۷ رأی مخالف و ۴ رأی ممتنع به‌عنوان وزیر جهاد کشاورزی انتخاب شد.

با این حال، سادتی نژاد در سال ۱۴۰۲ از سمت خود استعفاء داد. مدتی بعد مشخص شد که در چند پرونده فساد مالی از جمله فساد  ۷۳۵ میلیون دلاری در واردات نهاده دامی و پرونده ۱۲۰۰ میلیاردی چای دبش مورد اتهام قرار دارد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند علت استعفای ساداتی نژاد همین پرونده ها بوده و رئیس جمهور از او خواسته پیش از استیضاح و عزل توسط مجلس، خودش استعفاء دهد.

بعد از ماجرای چای دبش، ساداتی نژاد مدتی از عرصه سیاسی دور بود. بسیاری مدعی شدند قصد شرکت در انتخابات مجلس دوازدهم را دارد اما خودش این مساله را تکذیب کرد. سرانجام در اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام شد که ساداتی نژاد در پرونده چای دبش نقش داشته و به سه سال حبس محکوم شده است.

از تحصیل در روسیه تا ادعای ایجاد سیستم سوت زنی فساد

در مورد ساداتی نژاد و فعالیت های سیاسی اش چند نکته جالب وجود دارد که بد نیست به آن اشاره کنیم.

۱. ساداتی نژاد از معدود اعضای کابینه ابراهیم رئیسی است که در دانشگاه امام صادق تحصیل نکرده است. او دکتری خود را از دانشگاه دولتی مسکو گرفته است. بسیاری همین مساله را در نقد او به کار برده اند. روزنامه سازندگی در یکی از مقالاتی که در رابطه با ساداتی نژاد به نگارش درآورده می نویسد: «سیدجواد ساداتی ‌نژاد، فارغ‌التحصیل روسیه است و تلاش می‌کرد کشاورزی دستوری‌ و سوسیالیستی را در ایران پیاده کند. فردی که به مدت ۲۰ ماه سکان وزارت جهاد کشاورزی را در دست داشت، مصمم بود برنامه ‌های توسعه کشاورزی شوروی در دهه ۷۰ و ۸۰ را در ایران اجرا کند. او که فارغ‌التحصیل رشته هیدرولوژی از دانشگاه دولتی مسکو است، قصد داشت ایده‌های قدیمی و شکست خورده شوروی را در ایران پیاده کند. به ‌معنای واقعی به دنبال دولتی کردن کشاورزی ایران بود.»

۲. یکی از مهم ترین پرونده‌های فساد در دوران وزارت ساداتی نژاد پرونده فساد واردات صوری ۵۰۰ هزار تن نهاده دامی در سال ۱۴۰۱ است. این اقدام توسط یک شرکت که به ‌صورت سفارشی ارز لازم برای واردات نهاده دامی را دریافت کرده بود صورت گرفت. سازمان بازرسی کل کشور در این باره گفت که مردم ۱۱۰۰ میلیارد تومان معادل ۵۰۰ هزار تن نهاده دامی از یک شرکت از طریق سامانه بازرگاه خریداری کرده‌اند، درحالی که نهاده ‌ای وارد کشور نشده است.

۳. درباره فساد چای دبش، اعلام شد که این فساد از سال ۱۳۹۸ آغاز شده است. ساداتی‌ نژاد در آن ایام نماینده مجلس از حوزه کاشان و عضو کمیسیون کشاورزی بود و بعدها به ریاست این کمیسیون رسید. با این حال، برخی رسانه ها معتقدند این فساد تا زمان وزارت ساداتی نژاد نیز ادامه داشته است.

۴. ساداتی نژاد در جلسه تایید صلاحیت خود در مجلس دعاوی جالبی داشت. او پیش از رای گیری نمایندگان، گفت: «ما تلاش داریم با ظرفیت اتحادیه‌ ها، تشکل ‌ها و تعاونی ‌ها با رعایت حال مصرف‌کنندگان قیمت نهاده و قیمت نهایی بازار را تعیین کنیم و دست واسطه‌ها را حذف کنیم.» او همچنین گفت: «سوت‌ زنی برای فساد را در وزارت جهاد راه‌اندازی خواهیم کرد.»

۵. هم میهن در گزارشی که در رابطه با ساداتی نژاد نوشته، می گوید: «رفتن ساداتی نژاد از وزارت جهاد کشاورزی نیز با توجیهات جالبی از سوی دولت عنوان شد و پای جنگ روسیه و اوکراین به میان کشیده شد. علی بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت روز ۲۲ فروردین امسال درباره تغییر او گفته بود: «سال گذشته با توجه به شرایط جهانی در حوزه امنیت غذایی و مشکلاتی که در سطح جهان رخ داد، الحمدلله با مدیریت… وزیر جهادکشاورزی کشور از این ناحیه دچار مشکل نشد، اما با توجه به تورم جهانی و افزایش قیمت کالا‌ها در جهان، تصمیم بر این شد که در این حوزه نیز جابه‌جایی صورت گیرد.»