۵ فروند از بهترین هواپیماهای آواکس جهان؛ از E-3 Sentry تا E-7 Wedgetail

هواپیماهای هشدار و کنترل زودهنگام هوابرد (AEW&C)، برخی از گرانقیمت ترین و با ارزش ترین هواپیماها در موجودی هر نیروی هوایی هستند (به آنها سیستم های هشدار و کنترل هوابرد یا آواکس نیز می گویند). در حالی که آنها از دشمن جاسوسی می کنند، برخلاف هواپیماهای جاسوسی واقعی، قرار نیست دیده نشوند. این هواپیماها دارای رادارهای قدرتمند هوابرد برای شناسایی کشتی ها، هواپیماهای دیگر، موشک ها و سایر اهداف و تهدیدات در فواصل دور هستند. در میان کاربردهای دیگر، این هواپیماها می توانند قابلیت های جت های جنگنده را به مقدار قابل توجهی افزایش دهند. در ادامه این مطلب شما را با ۵ فروند از بهترین هواپیماهای آواکس آشنا خواهیم کرد.

۱- E-3 Sentry

بوئینگ E-3 Sentry یکی از نمادین ترین هواپیماهای AEW&C در جهان است. این هواپیما یکی از اصلی ترین هواپیماهای آواکس است که توسط نیروی هوایی ایالات متحده اداره می شود و به دلیل گنبد بزرگ راداری چرخانش به سرعت قابل تشخیص است. E-3 Sentry یک هواپیمای تجاری بوئینگ ۷۰۷-۳۲۰ اصلاح شده با گنبد رادار چرخان است. تحرک این سیستم به Sentry این امکان را می دهد که شانس بیشتری برای زنده ماندن در جنگ نسبت به یک سیستم راداری ثابت و زمینی داشته باشد (به علاوه می تواند بسیار بیشتر و بهتر ببیند). E-3 می‌تواند حدود ۸ ساعت بدون سوخت‌گیری مجدد، در طی یک ماموریت پرواز کند و با سوخت‌گیری در هوا، مدت بیشتری در حالت انجام ماموریت فعال باقی بماند. E-3 Sentry از سال ۱۹۷۷ به طور مداوم به نیروی هوایی ایالات متحده خدمت می کند.

۲- Beriev A-50

هواپیمای Beriev A-50U نوع ارتقا یافته هواپیمای آواکس Beriev A-50U متعلق به دوران شوروی (نام رمز ناتو Mainstay) است. این سیستم بر اساس هواپیمای ترابری Ilyushin Il-76 ساخته شده است. این هواپیما برای اولین بار در سال ۱۹۷۸ پرواز کرد و تصور می شود که روسیه کمتر از ۱۰ فروند از نسخه های استاندارد ارتقا یافته A-50U را قبل از حمله گسترده به اوکراین در سال ۲۰۲۲ در حالت عملیاتی در اختیار داشته است. در سال جاری میلادی دو فروند از هواپیماهای A-50U روسیه ساقط شده اند و ممکن است تعداد بیشتری نیز روی زمین آسیب دیده یا منهدم شده باشند. این هواپیماها بسیار کمیاب و گرانقیمت هستند و نابود شدن ان ها ضربه دردناکی برای روسیه بوده است. روسیه همچنین در حال توسعه جانشین A-50U به نام Beriev A-100 (بر اساس هواپیمای ترابری Il-76MD-90A) است.

۳- Boeing RC-135 River Joint

بوئینگ RC-135 River Joint خانواده ای از هواپیماهای شناسایی است که در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده و نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا قرار دارند. این یک هواپیمای نظارت الکترونیکی اختصاصی است و در تمام درگیری ها در مأموریت های استراتژیک و تاکتیکی استفاده می شود. حسگرهای آن به گونه ای طراحی شده اند که انتشارات الکترونیکی از سیستم های ارتباطی، رادار و سایر سیستم ها را جذب کنند. انگلیسی ها به طور گسترده از هواپیمایRiver Joint خود برای نظارت بر جنگ در اوکراین استفاده می کنند. این موضوع تقریباً منجر به رویارویی با روس‌ها شد، زمانی که یک خلبان جنگنده روسی سوخو ۲۷ ، بریتانیا در حریم هوایی بین‌المللی بر فراز دریای سیاه، دو موشک به سمت هواپیمای River Joint شلیک کرد. یکی از موشک ها دچار نقص شد و دیگری به دلیل نامعلوم دیگری به هواپیما اصابت نکرد.

۴- E-2D Advanced Hawkeye

نیروی دریایی ایالات متحده احتمالاً دومین نیروی هوایی قدرتمند در جهان است، بنابراین این نیرو نیز به هواپیماهای آواکس نیاز دارد. با این حال، به هواپیماهای کوچکتری نیاز دارد که بتوانند از روی ناوهای هواپیمابرش ماموریت انجام دهد. E-2D Advanced Hawkeye این نیاز را برای سالهای متمادی برآورده کرده است – که یک هواپیمای تاکتیکی هشدار اولیه هوابرد است. E-2D Advanced Hawkeye بر اساس یک هواپیمای قدیمی دو توربوپراپ ساخته شده است که برای اولین بار در اواخر دهه ۱۹۵۰ ساخته شد. برای چندین دهه، Hawkeye نقش مهمی در دور نگه داشتن نیروی دریایی از خطر و پیشبرد مجموعه کاملی از ماموریت ها ایفا کرده است. نورثروپ گرومن مدعی است که این هواپیما “داده های حیاتی و قابل اجرا را به نیروهای مشترک و اولین پاسخ دهندگان ارائه می دهد.”

۵- Boeing E-7 Wedgetail

بوئینگ E-7 Wedgetail به عنوان جایگزینی برای Boeing E-3 Sentry قدیمی انتخاب شده است. این هواپیما بر اساس نسل بعدی بوئینگ ۷۳۷ ساخته شده است و برخلاف گنبد چرخان نمادین که در Sentry دیده می شود، دارای یک آنتن رادار آرایه ای اسکن شده الکترونیکی فعال است. E-7 Wedgetail برای نیروی هوایی سلطنتی استرالیا طراحی شده بود، اما نیروی هوایی ایالات متحده نیز بعداً اعلام کرد که آن را خریداری خواهد کرد. این هواپیمای این مزیت را دارد که یک محصول آماده است که به نیروی هوایی ایالات متحده اجازه می‌دهد آن را در سال ۲۰۲۷ دریافت کند. این بدان معناست که نیروی هوایی می‌تواند مطمئن باشد که آن را با بودجه ای مقرون به صرفه دریافت می‌کند، که تنها گزینه موجود بود، یک راه حل آماده، توسعه یافته، در جنگ اثبات شده و مقرون به صرفه برای جایگزینی سریع Sentry. سایر کشورها از جمله ترکیه، کره جنوبی و بریتانیا نیز برنامه‌های خود را برای خرید این هواپیمای جدید آواکس اعلام کرده‌اند.