ایالات متحده در برابر اتحاد جماهیر شوروی؛ ۵ جنگنده برتر دو طرف در دوران جنگ سرد

ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی طراحان و تولیدکنندگان اصلی جت های جنگنده در دوران جنگ سرد بودند. آنها پیشگام بسیاری از جت های جنگنده پیشرو در جهان بودند – که بسیاری از آنها امروزه در حال استفاده (و حتی تولید) هستند. در حالی که جت های جنگنده آمریکایی مانند F-16 معمولاً برتر از همتایان شوروی خود در نظر گرفته می شوند، جت های شوروی محبوبیت خود را ثابت کرده و به طور گسترده صادر شدند. در اینجا پنج مورد از برترین جنگنده های آمریکا و شوروی در دوران جنگ سرد را معرفی خواهیم کرد.

۱- Mikoyan MiG-29

بیش از ۱,۶۰۰ فروند میگ-۲۹ تولید شد

جت MiG-29 یکی از نمادین ترین جنگنده های شوروی در اواخر دوران جنگ سرد بود و همچنان در سراسر جهان (از جمله اوکراین) مورد استفاده قرار می گیرد. MiG-29 برای مقابله با جنگنده های بسیار توانمند F-15 Eagle و F-16 Fighting Falcon ساخته شده و اولین بار در سال ۱۹۸۳ وارد خدمت شد.

این جنگنده که در ابتدا به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد، در طول سال ها بیشتر به یک جنگنده چند منظوره تبدیل شده است.
MiG-29 ها در روسیه به مقدار زیادی با خانواده سوخو Su-27 (شامل Su-30، Su-34 و Su-35) جایگزین شده اند. انواع مدرن روسی MiG-29 شامل نسخه ناونشین MiG-29K و MiG-35 است که مورد اخیر با هدف صادرات طراحی و ساخته شد اما در این زمینه شکست خورد (جنگنده ای که تاکنون هیچ سفارش خارجی دریافت نکرده است).

۲- F-16 Fighting Falcon

بیش از ۴,۶۰۰ فروند اف-۱۶ تولید شده است

F-16 Fighting Falcon شاید موفق ترین جت جنگنده اواخر جنگ سرد در ناوگان هوایی ایالات متحده باشد. اف-۱۶ یک جنگنده چند منظوره مافوق صوت تک موتوره بوده و همچنان در حال تولید (فقط برای صادرات) است.

جدیدترین نوع این جنگنده، F-16 Block 70، تفاوتی مانند شب و روز با نسخه های اورجینال دارد. حدود ۵۰ سال پس از اولین پرواز، برخی از کشورها (مانند اوکراین، آرژانتین، بلغارستان و اسلواکی) قصد بروزرسانی و ارتقای نیروی هوایی خود را با در اختیار گرفتن جنگنده های مدرن اف-۱۶ دارند.

F-16 یک هواپیمای همه کاره و کوچک است. این جنگنده محبوب ترین جت جنگنده در حال خدمت در جهان است که بیش از ۲,۰۰۰ فروند از آن هنوز در حال خدمت هستند. F-16 دارای یک تاریخچه رزمی برجسته است و تنها یک مورد تایید شده از شکست آن در نبردهای هوا به هوا و سقوط وجود دارد.

با ورود قریب الوقوع F-16 به اوکراین، صحنه برای این جنگنده آمریکایی آماده شده است تا یک بار دیگر با دشمنان قدیمی دوران جنگ سرد خود – Su-27 (و مشتقات) و MiG-29 (و مشتقات) روبرو شود. با این حال، در نیروی هوایی اوکراین، F-16 های اهدایی (که بیشتر در زمان جنگ سرد ساخته شده اند) همراهان عجیبی خواهند داشت – سو-۲۷، سو-۲۴، سو-۲۵ و میگ-۲۹ که جنگنده های اوکراینی میراث اتحاد جماهیر شوروی هستند.

۳- Mikoyan-Gurevich MiG-21/Chengdu J-7

بیش از ۱۳,۰۰۰ فروند MiG-21/Chengdu J-7 تولید شد

MiG-21 “Fishbed” یکی از پرتولیدترین و پرکاربردترین جت های جنگنده دوران جنگ سرد است. حدود ۱۰,۵۰۰ فروند MiG-21 (از جمله آنهایی که تحت لیسانس در هند تولید می شوند) و بیش از ۲,۴۰۰ نسخه تحت لیسانس از این جنگنده تحت نام Chengdu J-7 در چین تولید شد. در طول سال ها، حدود ۶۰ کشور این جنگنده را به خدمت گرفته اند.

MiG-21 اولین بار در سال ۱۹۵۵ پرواز کرد و تا سال ۱۹۸۵ در تولید باقی ماند، در حالی که J-7 چینی تا سال ۲۰۱۳ تولید می شد (آخرین مدل های تولیدی به بنگلادش صادر شد). میگ-۲۱ در بسیاری از نیروهای هوایی کشورهای در حال توسعه در سراسر جهان (به ویژه در آفریقا) در خدمت باقی می ماند. هند (جایی که این جنگنده ها با عنوان تابوت پرنده شناخته می شوند) تلاش می کند تا آخرین فروندهای این جنگنده را بازنشسته کند.

۴- F-4 Phantom II

بیش از ۴۰۰۰ فروند F-4 Phantom II تولید شد

جنگنده F-4 Phantom II ساخت مک دانل داگلاس یکی از نمادین ترین جت های جنگنده ایالات متحده در اواسط دوران جنگ سرد است. این جنگنده یک هواپیمای رهگیر و جنگنده مافوق صوت دوربرد است که برای اولین بار در سال ۱۹۶۱ وارد خدمت نیروی دریایی شد.

فانتوم به دلیل سرعت بالای خود (بیش از ۲.۲ ماخ) مورد توجه قرار گرفته است. جت های جنگنده بعدی ایالات متحده کند شده اند (اف-۳۵ حداکثر سرعت ۱.۶ ماخ را دارد). فانتوم همچنان در خدمت است، اما آخرین روزهای دوران خدمتش را سپری می کند. کره جنوبی آخرین فانتوم خود را در اوایل سال ۲۰۲۴ بازنشسته کرد و سپس یونان نیز راه این کشور را دنبال کرد. این امر باعث شده است که ترکیه و ایران به عنوان آخرین دارندگان فانتوم های فعال در جهان باقی بمانند.

۵- Su-27 Flanker

بیش از ۶۸۰ فروند Su-27 Flanker تولید شد (غیر از نسخه های اشتقاقی)

خانواده Su-27 Flanker شاید رایج ترین جت جنگنده مورد استفاده در جنگ اوکراین امروزی باشد. در حالی که اوکراین نسخه قدیمی‌تر Su-27 Flanker را در اختیار دارد، ستون فقرات جنگنده های نیروی هوایی روسیه از انواع مدرن‌تر Su-30/Su-34/Su-35 تشکیل شده است که نسخه های ارتقا یافته فلنکر هستند.

فلنکر به عنوان یک رقیب مستقیم برای جت های جنگنده بزرگ ایالات متحده مانند F-14 Tomcat و F-15 Eagle در اواخر جنگ سرد ساخته شد. این هواپیما برای ماموریت های برتری هوایی طراحی شده و مکمل میگ-۲۹ بود.

برای سال‌ها، صادرات جت‌های جنگنده روسیه بخش عمده‌ای از سود صنعت صادرات تسلیحات روسیه بود. با این حال، صادرات فلنکر و سایر جت‌های جنگنده های روسی در سال‌های اخیر به شدت سقوط کرده است. مشتق چینی فلانکر نیز Shenyang J-11 نام دارد که در چین ساخته می شد.