شامگاه جمعه ۶ مهرماه ۱۴۰۳، هواپیماهای اسرائیل، منطقه حاره حریک در ضاحیه بیروت را به شدت و به صورت پیاپی بمباران کردند. ارتش اسرائیل ادعا کرد، هدف این حملات، مرکز فرماندهی اصلی حزب الله بوده و ظاهراً، هدف اصلی سید حسن نصراللله و دیگران نفرات ارشد حزب الله بوده است.
ضاحیه کجاست؟
ضاحیه یکی از مناطق مهم در جغرافیای سیاسی و اجتماعی لبنان است. این منطقه که به عنوان قلب جنوبی بیروت شناخته میشود، تحت کنترل نیروهای حزبالله قرار داشته و نقش مهمی در تاریخ معاصر لبنان ایفا کرده است.
ضاحیه به دلیل موقعیت استراتژیک خود، همواره مورد توجه دولت لبنان، گروههای سیاسی، و حتی بازیگران منطقهای و بینالمللی بوده است. ضاحیه جنوبی بیروت از لحاظ اداری تابع استان جبل لبنان است و در گذشته به نام مناطق ساحل متن جنوبی در استان المتن معروف بود
در این گزارش، به بررسی دقیق موقعیت جغرافیایی ضاحیه، جمعیت آن، اهمیت سیاسی و اجتماعی، و نقش آن در درگیریهای منطقهای پرداخته میشود. به نقل از ویکی شیعه، این منطقه با ۲۸ کیلومتر مربع مساحت، بیش از یک و نیم میلیون نفر را در خود جای دادهاست. مراکز مهمی همچون سفارتخانههای برخی کشورها و دفتر سازمان ملل و دفاتر شبکه العالم و المنار در آن جای دارد.
بیش از یک سوم جمعیت لبنان یعنی حدود یک و نیم میلیون نفر در ضاحیه زندگی میکنند. مساحت ۲۸ کیلومتر مربعی این منطقه در مقابل مساحت اندکی بیش از ۱۰ هزار کیلومتری کل لبنان نشان میدهد که پرجمعیتترین منطقه مسکونی این کشور همین منطقه است
موقعیت جغرافیایی ضاحیه
ضاحیه (به عربی: ضاحیه الجنوبیه) به منطقهای گفته میشود که در جنوب پایتخت لبنان، بیروت، قرار دارد.
این منطقه شامل تعدادی از نواحی مسکونی و شهرکهای کوچک است که در طول سالها توسعه یافتهاند و اکنون بخش مهمی از پایتخت لبنان به شمار میآیند. به نقل از ویکی شیعه، ساکنان این منطقه حدوداً ۵۳ درصد از جنوب، ۲۱ درصد از استان بقاع، ۱۴ درصد از بیروت، ۱۰ درصد از جبل لبنان و بقیه از سایر مناطق این کشور هستند. رشد جمعیت مناطق ضاحیه جنوبی بیروت در طول تاریخ لبنان همواره رو به افزایش بودهاست.
ضاحیه جنوبی بیروت اینک دارای ساختمان های اداری، فروشگاه های بزرگ، مراکز صنعتی، مالی، اقتصادی و مراکز مهمی چون سفارت ایران،کویت، مغرب، یمن، دفتر سازمان ملل و آژانش بین المللی حمایت از آوارگان فلسطینی است.
فرودگاه بین المللی بیروت، ورزشگاه الریاضیه، وزارت کار، وزارت مهاجران، مؤسسه ‘اوجیرو'(مخابرات لبنان)، سازمان شبکه آبرسانی و مرکز مجلس اسلامی اعلای شیعی نیز در این منطقه قرار دارد.
در این منطقه بیمارستان ها و درمانگاه های فراوانی از جمله الرسول الاعظم ، الزهراء ، بهمن، ساحل، دولتی حریری، برج البراجنه، عکا، الغدیر و بسیاری دیگر از مراکز درمانی و بهداشتی وجود دارد.
در ضاحیه جنوبی بیروت همچنین حوزه های دینی، دانشگاه ها و آموزشگاه های مختلف مانند آموزشگاه شرعی اسلامی، حوزه رسول الاکرم، دانشگاه دعوت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی و بسیاری از مراکز فنی حرفه ای و تربیتی خصوصی قرار دارند.
در این منطقه همچنین شبکه ها و مراکز مختلف خبری و رسانه ای از قبیل العالم، المنار، ان.بی.ان، الایمان، النور، الرساله، البشائر و البصائر فعالیت دارند.
مرزهای جغرافیایی ضاحیه
این منطقه از شمال به مرکز شهر بیروت و از جنوب به مناطق کوهستانی و مناطق شیعهنشین میرسد.
ضاحیه از غرب به دریای مدیترانه محدود شده و از شرق به تپهها و ارتفاعات کوهستانی کشیده شده است.
این منطقه در مجاورت فرودگاه بینالمللی رفیق حریری قرار دارد که اهمیت استراتژیک آن را افزایش داده است.
منطقه ضاحیه به دلیل تراکم جمعیتی و نزدیکی به مناطق حساس، همواره در مرکز توجههای سیاسی و نظامی بوده است.
طی سالهای اخیر، ضاحیه به عنوان یکی از پایگاههای اصلی حزبالله شناخته میشود و به دلیل همین نزدیکی به گروههای سیاسی و نظامی مختلف، گاهی هدف حملات نظامی قرار گرفته است.
ترکیب جمعیتی
بیشتر جمعیت آن از شیعیان لبنان تشکیل شده است که در جریان جنگ داخلی لبنان و درگیریهای داخلی و منطقهای به این منطقه نقل مکان کردهاند.
از دهههای ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، ضاحیه شاهد مهاجرت گسترده جمعیتهای روستایی جنوب لبنان بوده است که به دلیل نبود امنیت و امکانات به این منطقه مهاجرت کردهاند. گفته می شود که بیش از ۸۵ درصد ساکنان ضاحیه را شیعیان تشکیل می دهند.
پایگاه حزبالله
ضاحیه به عنوان پایگاه اصلی حزبالله شناخته میشود. بسیاری از مراکز فرماندهی و عملیاتی حزبالله در این منطقه قرار دارند و به همین دلیل در جریان جنگهای مختلف، به ویژه درگیریهای حزبالله با اسرائیل، هدف حملات هوایی و زمینی قرار گرفته است.
نقش ضاحیه در جنگهای داخلی و منطقهای
ضاحیه در جریان جنگ داخلی لبنان (۱۹۷۵-۱۹۹۰) به یکی از مراکز اصلی درگیریها تبدیل شد.
از آن زمان تاکنون، این منطقه همواره در مرکز تحولات سیاسی و نظامی لبنان بوده است.
درگیریهای حزبالله با اسرائیل، به ویژه در جنگ ۲۰۰۶، باعث شد که ضاحیه بار دیگر به یکی از اهداف اصلی حملات هوایی اسرائیل تبدیل شود.
اقتصاد و زیرساختهای ضاحیه
اقتصاد ضاحیه به شدت تحت تأثیر تحولات سیاسی و نظامی قرار دارد.
بسیاری از ساکنان این منطقه به مشاغل کوچک و متوسط مشغول هستند و اقتصاد محلی بیشتر بر مبنای تجارتهای خرد و فعالیتهای خدماتی استوار است.
تأثیر جنگ و تحریمها
در جریان جنگهای مختلف، به ویژه جنگ ۲۰۰۶ با اسرائیل، زیرساختهای ضاحیه به شدت آسیب دید.
بسیاری از ساختمانها و مؤسسات اقتصادی تخریب شدند و بازسازی آنها به مرور زمان صورت گرفته است.
حزبالله نقش مهمی در بازسازی زیرساختها و ارائه خدمات به مردم این منطقه ایفا کرده است.
نقش اقتصادی حزبالله
حزبالله نه تنها در زمینههای نظامی و سیاسی، بلکه در حوزه اقتصادی نیز در ضاحیه تأثیرگذار است.
این گروه با تأسیس مؤسسات خیریه، بیمارستانها، و مدارس، خدمات گستردهای را به مردم ارائه میدهد و به همین دلیل در میان ساکنان این منطقه از محبوبیت بالایی برخوردار است.
چالشهای امنیتی و نظامی ضاحیه
ضاحیه به دلیل حضور گسترده حزبالله و نزدیکی به مرزهای اسرائیل، همواره در معرض تهدیدهای امنیتی قرار دارد.
این منطقه به عنوان یکی از مراکز اصلی نیروهای مقاومت در لبنان شناخته میشود و در طول دهههای اخیر، بارها هدف حملات اسرائیل و دیگر گروههای مخالف قرار گرفته است.
حملات هوایی و تخریبی
در جریان جنگ ۲۰۰۶ بین حزبالله و اسرائیل، ضاحیه یکی از اهداف اصلی حملات هوایی اسرائیل بود.
بسیاری از ساختمانهای مسکونی و تجاری تخریب شدند و زیرساختهای این منطقه به شدت آسیب دید.
با این حال، پس از پایان جنگ، حزبالله به سرعت به بازسازی این منطقه پرداخت و بسیاری از زیرساختهای تخریب شده را بازسازی کرد.
بدون نظر