ماجرای حضور عجله‌ای سازندگان انیمیشن «در سایه سرو» در مراسم اسکار ۲۰۲۵

نود و هفتمین دوره جوایز سینمایی اسکار به عنوان ایستگاه پایانی فصل جوایز سینمایی، جایزه ای ارزنده برای انیمیشن ایران به همراه داشت. انیمیشن ایرانی در سایه سرو ساخته شیرین سوهانی و حسین ملایمی توانست جایزه اسکار بهترین انیمیشن کوتاه را به خود اختصاص دهد. این نخستین جایزه اسکاری است که انیمیشن ایران موفق به کسب آن می‌شود و سومین جایزه اسکار تاریخ سینمای ایران محسوب می‌شود.

کارگردانان «در سایه سرو» در آخرین لحظات راهی اسکار شد

کارگردانان ایرانی این انیمیشن اعلام کردند که ویزای آن‌ها در آخرین لحظات صادر شد و تنها سه ساعت پیش از آغاز مراسم به لس‌آنجلس رسیدند.

ملایمی و سوهانی در مراسم اسکار فاش کردند که ویزای خود را تا روز پیش از مراسم دریافت نکرده بودند. ملایمی در سخنرانی هنگام دریافت جایزه گفت: «این یک معجزه است و صحبت کردن در برابر این جمعیت پرانتظار برای ما بسیار دشوار است. بله، اگر استقامت کنیم و وفادار بمانیم، معجزه‌ها رخ خواهند داد.»

آنان در سخنرانی خود به «شرایط فوق‌العاده‌ای» که برای ساخت این انیمیشن نیاز بود اشاره کردند و از حضور خود در این لحظه ابراز شگفتی کردند.

آنها پیش‌تر به نشریه ورایتی گفته بودند که ساخت این فیلم بیش از شش سال طول کشیده و مراحل توسعه و تولید آن به‌طور کامل با تامین مالی شخصی انجام شده است.

موفقیت «در سایه سرو» در جشنواره های متعدد و نامزدی اسکار ۲۰۲۵

این فیلم در جشنواره‌هایی از جمله ونیز، ترایبکا و جشنواره فیلم کوتاه لس آنجلس به نمایش درآمد، و در جشنواره آنی (Annie Awards) و جشنواره بین‌المللی فیلم انیمیشن انسی نامزد شد.

سوهانی و ملایمی در مصاحبه ای با سلام سینما درباره احساس خود بعد از اینکه نامزد دریافت جایزه اسکار شدند اشاره کرده و گفتند: ما یک ویدئو از ری‌اکشن خود بعد از اعلام نامزدها ضبط کردیم و مدیر تبلیغات اثر پیشنهاد دادند که فعلا دست نگهداریم و این ویدئو را پخش نکنیم. به همین علت این ویدئو در ایران هنوز دیده نشده است. البته باید بگویم که ما قبل از اینکه نامزدها اعلام شود، با پیش‌بینی سایت‌ها و خبرگزاری‌های معتبر را مرور می‌کردیم و در سایه سرو در همه پیش‌بینی‌ها حضور داشت. با این وجود می‌دانستیم که نمی‌شود به این پیش‌بینی‌ها امید بست.

شیرین سوهانی در ادامه افزود: افرادی که امسال متقاضی حضور در مراسم اسکار بودند دارای رزومه و سابقه بسیار غنی‌ای بودند. به همین علت ما تا آخرین لحظه استرس آن را داشتیم که اسم‌مان در لیست نامزدها نباشد! اگر بخواهم به طور دقیق از لحظه‌ای که اسم انیمیشن ما خوانده شد بگویم باید به بخش قبلی یعنی لایو‌اکشن‌ها اشاره کنم. وقتی لیست لایو‌اکشن‌ها اعلام شد، هیچ کدام از آثاری که مورد پیش‌بینی بود در لیست نبود. به همین علت من و حسین ملایمی گمان کردیم که همه چیز قرار است برخلاف پیش‌بینی‌ها باشد. وقتی اعلام نامزدهای بخش انیمیشن کوتاه شروع شد، انیمیشن اولی از پیش‌بینی‌ها به دور بود. همین امر ترس ما را دو چندان کرد. تا اینکه نام در سایه سرو به عنوان اثر بعدی اعلام شد و می‌توانم به جرات بگویم که یکی از بهترین لحظات زندگی ما در آن لحظه رقم خورد! نه تنها بهترین لحظه کاری بلکه بهترین لحظه در تمام زندگی‌ام.

انتخاب سوژه انیمیشن

کارگردانان این انیمیشن درباره ایده و سوژه اثر تصریح کردند: ما پس از تجربه همکاری در اثر «بدو رستم بدو» به این نتیجه رسیدیم که باز هم می‌توانیم با یکدیگر کار کنیم. این بار تصمیم گرفتیم که مشترکاً اثری را کارگردانی کنیم. با اینکه چنین تصمیمی اعتباری که این انیمیشن داشت، تقسیم می‌کرد و ممکن بود چالش‌های مختلفی ایجاد شود اما من و آقای ملایمی این کار را کردیم. چرا که حضور ما در این پروژه در مقام کارگردان به کیفیت آن می‌افزود.

سوهانی در این بخش گفت‌وگو افزود: به هرحال کارگردان بودن مسئولیت بیشتری به همراه دارد و اگر شما در جایگاه کارگردان باشید، انرژی مضاعفی برای پروژه می‌گذارید. از طرفی نکته حائز اهمیت این است ما همیشه یک شعار مشخص داشته‌ایم. ما در شعار خود می‌گوییم انیمیشن مثل یک فرش دستباف است. کیفیت آن بسیار مهم‌تر از کمیت‌اش است.    

این انیماتور گفت: اینکه چرا سراغ این ایده رفتیم؛ به این خاطر که ما دیدیم حالا که کارگردانی مشترک است، پس باید سراغ یک تم و سوژه‌ای برویم که علاقه و اولویتمان برای فیلم‌سازی است. آمدیم و فردا روزی نبودیم یا نتوانستیم فیلم بسازیم، چه سوژه‌ای هست که حتما می‌خواهیم ساخته باشیم. که خب بحث خانواده بود. خیلی علاقه داشتیم به کاری که به روابط والدین با بچه‌ها و چالش‌هایشان می‌پردازد و در ضمن هم می‌خواستیم که تمام گروه‌های سنی آن را بفهمند. درست است که کار برای بچه‌های دبستانی مناسب نیست اما تقریبا از نوجوان تا فردی که سالمند است می‌تواند با فیلم ارتباط برقرار کند. رفتیم سراغ چالش بین رابطه‌ی پدر و فرزندی که در ابتدا پدر و پسر بود و بعد سوژه تغییر کرد و به پدر و دختر تبدیل شد.

حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان  از این انیمیشن

محمدرضا صارمی، معاون تولید کانون، در گفت‌وگو با ایرنا درباره فرآیند تولید و حمایت‌های کانون از این اثر توضیح داد. به گفته صارمی، تولید این انیمیشن که در سال ۱۳۹۵ آغاز شد، ۵ سال طول کشید و در نهایت در سال گذشته آماده نمایش شد. شیرین سبحانی و حسین ملایمی دو کارگردان این اثر، برای ساخت آن زحمات زیادی کشیدند.

صارمی اشاره کرد که رقم برآورد تولید این انیمیشن در ابتدا بسیار پایین‌تر بود، اما با طولانی شدن مدت زمان تولید، هزینه‌ها به طور چشمگیری افزایش یافت.

او افزود: برآورد جدید تولید ۱۷ تا ۱۸ برابر بیشتر از برآورد اولیه بود. با این حال، مدیرعامل کانون این افزایش هزینه‌ها را پذیرفت و به سازندگان ۵۰ درصد سهام برای فروش بین‌المللی واگذار کرد. علاوه بر این، کانون تمام هزینه‌های تولید را پرداخت کرده و حق دریافت جوایز نقدی جشنواره‌ها را به سازندگان سپرد.

صارمی همچنین تأکید کرد که کانون هیچ تغییری در فیلمنامه این انیمیشن ایجاد نکرده و طرح اولیه آن با تایید کانون تولید شد.

وی اضافه کرد که کارگردان‌ها خود به راحتی در جشنواره‌های بین‌المللی شرکت کرده و از کانون درخواستی برای دریافت ویزا نداشتند.

به گفته صارمی، از یک ماه پیش کانون به طور کامل از کیفیت و ساختار انیمیشن مطمئن بود و پیش‌بینی می‌کرد که این اثر موفق به دریافت اسکار خواهد شد.

تکنیک ساخت و داستان انیمیشن «در سایه سرو»

در سایه سرو یک انیمیشن حدودا بیست دقیقه ای است که با تکنیک دوبعدی دستی و به صورت فریم به فریم ساخته شده است. این تکنیک یکی از دشوارترین تکنیک های ساخت انیمیشن است که زمان زیاد و توانمندی بالایی برای تولید نیاز دارد.

داستان انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» درباره پیچیدگی روابط عاطفی در یک خانواده آسیب دیده از دوران جنگ است. خانواده ای متشکل از یک پدر و یک دختر که در منطقه ای دورافتاده در حاشیه خلیج فارس زندگی می کنند. پدر که در دوران جنگ ناخدا بوده است ، در زمان حمله جنگنده ها دچار اختلال استرس پس از سانحه یا بیماری پی تی اس دی می شود و… .

عوامل انیمیشن ایرانی در سایه سرو:

نویسنده و کارگردان: شیرین سوهانی و حسین ملایمی
انیماتورها: آزاد معروفی، حسام جواهری، حسین ملایمی و ریحانه میرهاشمی
موسیقی: افشین عزیزی، دستیار: آرش عزیزی
صدا: حسین قورچیان
استوری برد، انیماتیک و لی اوت: حسین ملایمی و شیرین سوهانی
طراحی لی اوت: حسین ملایمی
طراح فضا و رنگ: شیرین سوهانی
طراح شخصیت: حسین ملایمی
رنگ آمیزی انیمیت‌ها: زینب سمیعی، آمنه منشی‌زاده، نسرین ریحانی، مریم صفری و شهریار قربانیان
سایه پردازی: نازنین رمضانی و آزاد معروفی
سایر عوامل این فیلم انیمیشن به این شرح هستند:
دستیار دسن: عطیه حبیبی، دستیار رندر: هاله سادات مدیحی، کامپوزیت: شیرین سوهانی، تدوین: حسین ملایمی، انیماتورهای کمکی: سپهر مومنی و مهدی ترابی، تصویرسازی‌های افزوده: مهدی ترابی، با تشکر از تیم رنگ آمیزی کمکی: نازنین رمضانی، صبا مهرفر، مهشاد صنعتی، مهرآگین باغی، ندا هاشمیان، مهدی ترابی، نگین خواجه، هلیا امین وند، سمیه میرعباسی و شیوا ابوطالب پور، تولید استودیو انیمیشن برفک، تشکر ویژه: فاطمه پرچکانی و محمد رضا کریمی صارمی.

بیوگرافی شیرین سوهانی

شیرین سوهانی با نام اصلی فاطمه سوهانی متولد ۲۰ مرداد ۱۳۶۵ در تهران کارگردان انیمیشن و طراح اهل ایران است.

پدرش جانباز جنگ است. شیرین سوهانی دانش آموخته کارشناس صنایع دستی از دانشگاه هنر تهران در سال (۱۳۸۹) و کارشناسی ارشد انیمیشن از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران (۱۳۹۲) است.

وضعیت ازدواج و همسر شیرین سوهانی

حسین ملایمی همسر شیرین سوهانی است که هردو کارگردان انیمیشن هستند.

آثار

• در سایه سرو؛ این ساخته مشترک شیرین سوهانی و حسین ملایمی محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و موفق به دریافت جوایز متعددی از جشنواره های بین المللی از جمله اسکار بهترین انیمیشن کوتاه شده است.
• پنکه
• بدو رستم بدو