جنگنده‌ها جزو پیچیده‌ترین و گران قیمت‌ترین تجهیزات جنگی جهان هستند، پس طبیعی است که قیمت آن‌ها به مراتب بیشتر از یک خودروی معمولی باشد! قیمت‌های سرسام‌آور آن‌ها به دلیل هزینه‌های هنگفتی است که صرف طراحی و مهندسی این هواپیماها می‌شود. در طول دهه‌ها، بسیاری از جنگنده‌ها کارآیی خود را در میدان نبرد ثابت کرده‌اند. اما در میان تمام جنگنده‌های قرن ۲۱، اف-۲۲ رپتور یکی از برجسته‌ترین و پیشرفته‌ترین آن‌هاست که در نیروی هوایی آمریکا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جنگنده اف-۲۲ رپتور به هیچ‌وجه ارزان‌قیمت نیست؛ فناوری پیشرفته‌ای که در طراحی آن به کار رفته، هزینه‌ای هنگفتی بر روی دست دولت آمریکا گذاشته، به طوری که بر اساس گزارش دفتر خدمات پژوهشی کنگره، هزینه‌ی کل این پروژه به ۶۷.۳ میلیارد دلار رسیده است. از آنجایی که کمتر از ۲۰۰ فروند از این جنگنده تولید شده، قیمت هر یک از آن‌ها برای مالیات‌دهندگان آمریکایی ۳۶۹.۵ میلیون دلار آب خورده است. همین هزینه‌ی سرسام‌آور یکی از دلایل اصلی توقف تولید اف-۲۲ رپتور به حساب می‌آید.
اف-۲۲ رپتور، نه عملکرد ضعیفی دارد و نه از سایر جنگنده‌ها عقب مانده است؛ بلکه مشکل اصلی، مربوط به هزینه‌ی بالای تولید و نگهداری آن می‌شود. با این حال، این جنگنده‌ی پیشرفته همچنان یکی از مهم‌ترین دارایی‌های نیروی هوایی آمریکا به شمار می‌رود و بسیاری از ویژگی‌های آن الهام‌بخش طراحی نسل بعدی جنگنده‌ها شده‌اند.
اف-۲۲ رپتور هزینه بیشتری نسبت به سایر جنگنده‌ها دارد
جنگنده‌های نظامی هیچ‌گاه ارزان نبوده‌اند، اما اف-۲۲ رپتور در میان مدل‌های مختلف هواپیماهای جهان، ویژگی‌های خاص خودش را دارد. به‌طور معمول، قیمت یک جنگنده نسل چهارم بین ۲۰ تا ۴۰ میلیون دلار است، در حالی که احتمال دارد گزینه‌های جدیدتر و چابک‌تر، قیمت بالاتری داشته باشند. برای مقایسه، هزینه اف-۳۵ بین ۱۱۰ میلیون دلار تا ۱۳۵.۸ میلیون دلار برای مالیات‌دهندگان آمریکایی خواهد بود که اصلاً ارزان نیست، اما اف-۲۲ هزینه به مراتب بیشتری را می‌طلبد.
طبق گزارشی از GAO (دفتر حسابرسی دولت آمریکا)، مقایسه هزینه‌های پس از خرید این جنگنده نشان می‌دهد که هزینه هر ساعت پرواز اف-۳۵ کمی کمتر از ۴۲,۰۰۰ دلار است، در حالی که اف-۲۲ بیش از دو برابر این مقدار یعنی ۸۵,۳۲۵ دلار برای هر ساعت پرواز هزینه دارد. این هزینه‌ها شامل سوخت، نگهداری و پرسنل می‌شود.
این مبلغ بسیار بالا است و باید توجه داشت که این هزینه‌ها پس از پرداخت ۳۵۰ میلیون دلار توسط دولت آمریکا برای خرید هر جنگنده به وجود می‌آید. یکی از علل اصلی هزینه بالای تولید اف-۲۲ به این دلیل است که این جنگنده اولین مدل از جنگنده‌های نسل پنجم محسوب می‌شد و هزینه‌های توسعه آن در طی فرآیند تولید تقریباً دو برابر شده بود که رقم قابل توجهی است.
در نتیجه، نیروی هوایی آمریکا که هنوز از اف-۲۲ استفاده می‌کند، تمرکز بیشتری بر روی اف-۳۵ و توسعه جنگنده‌های نسل ششم که در آینده نزدیک وارد عرصه می‌شوند، دارد. اف-۲۲ توسط لاکهید مارتین و بوئینگ در یک همکاری مشترک ساخته شد، اما هر دو شرکت توسعه آن را متوقف کردند؛ به طوری که آخرین جنگنده در سال ۲۰۱۲ تحویل داده شد. اگرچه اف-۲۲ دیگر ساخته نمی‌شود، اما همچنان برای صادرات نیز مورد توجه قرار نگرفته و غیرنظامیان هم نمی‌توانند آن را خریداری کنند، زیرا تنها ۱۹۵ فروند از این جنگنده به تولید رسیده است.
تمام این پول‌ها کجا رفت؟
هزینه ۶۷ میلیارد دلاری برای تولید جت جنگنده، رقم شگفت‌انگیزی است، اما با توجه به حجم کاری که برای تبدیل اف-۲۲ به آنچه امروز هست انجام شده، تعجب‌آور نیست. دفتر حسابرسی دولت آمریکا و سرویس پژوهشی کنگره این هزینه‌ها را پیگیری کرده‌اند، به طوری که بررسی جزئیات هزینه‌ها نشان‌دهنده نکات جالبی است.
خرید جنگنده‌های اف-۲۲ توسط نیروی هوایی آمریکا از سال مالی ۱۹۹۹ آغاز شد و از ۱۹۵ فروند جنگنده اف-۲۲ تولید شده، ۱۷۷ فروند برای تولید انبوه و استفاده عملیاتی، ۱۶ فروند برای آزمایش و دو فروند برای مراحل توسعه ساخته شدند. با افزایش هزینه‌ها در بودجه سال مالی ۲۰۱۰، دولت تصمیم به توقف خرید‌های بیشتر گرفت.
زمانی که برنامه آغاز شد، برآورد هزینه‌ها حدود ۳۴ میلیارد دلار بود، اما این هزینه‌ها به طور تصاعدی افزایش یافت. دولت حدود ۳۲.۴ میلیارد دلار صرف تحقیق و توسعه (R&D) کرد که تقریباً معادل کل هزینه پیش‌بینی شده بود. هزینه‌های خرید به مبلغ ۳۴.۲ میلیارد دلار اضافه شد و ۶۷۶.۶ میلیون دلار دیگر به ساخت تأسیسات نظامی اختصاص یافت. زمانی که تولید در سال مالی ۲۰۱۰ به پایان رسید، هزینه کل ۶۷.۳ میلیارد دلار و هزینه متوسط هر واحد جنگنده معادل ۱۸۵.۷ میلیون دلار برآورد شد.
با این حال، هزینه هر واحد برای جنگنده‌های عملیاتی به طور قابل توجهی بالاتر است و به ۳۶۹.۵ میلیون دلار می‌رسد که البته تورم در آن لحاظ نشده است. از آنجایی که نیروی هوایی آمریکا ۱۹۵ جنگنده برای وظایف مختلف طراحی کرده، هر یک از آن‌ها نیاز به هزینه‌های نگهداری بیشتری دارند؛ به همین دلیل، نیروی هوایی آمریکا برای حفظ قابلیت‌های عملیاتی این جنگنده‌ها تا سال ۲۰۳۰ باید ۹ میلیارد دلار دیگر هزینه کند. این مبلغ شامل هزینه‌های نگهداری و همچنین به‌روزرسانی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری می‌شود که برای حفظ تطابق اف-۲۲ با نیازهای عملیات‌های جنگی آینده ضروری است.
بدون نظر