گردش مالی میلیاردی چهارشنبه‌سوری؛ سود کلان چینی‌ها!

نورا تاجدینی یکشنبه، ۲۶ اسفند ۱۴۰۳

سال‌هاست که چهارشنبه‌سوری دیگر تنها به پریدن از روی آتش و گفتن «زردی من از تو، سرخی تو از من» خلاصه نمی‌شود. چندین روز قبل از رسیدن آخرین چهارشنبه سال، صدای انفجار و بوی باروت در کوچه‌ها و خیابان‌ها پیچیده و خیابان‌ها پر از بساط فروش انواع ترقه و مواد محترقه می‌شود. این در حالی است که برای بسیاری از خانواده‌ها، چهارشنبه‌سوری دیگر نه یک جشن، بلکه شبی پر از نگرانی شده است. هر سال، تعداد زیادی از افراد به دلیل سوختگی، قطع عضو یا حتی مرگ ناشی از انفجار مواد محترقه به آمار قربانیان این شب اضافه می‌شوند.

با این حال، خرید و فروش مواد محترقه نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه به یک تجارت پررونق تبدیل شده است. فروشندگان این مواد، از دست‌فروش‌های کنار خیابان گرفته تا سایت‌های اینترنتی، انواع ترقه‌ها و وسایل آتش‌بازی را عرضه می‌کنند. بهزاد ملکی، رئیس اتحادیه تهیه‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی، اعلام کرده که بیشتر این محصولات به صورت قاچاق از چین و هند وارد کشور می‌شود. چین، به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده مواد آتش‌بازی در جهان، سهم قابل‌توجهی از این بازار را در اختیار دارد و محصولاتش را با قیمت‌های رقابتی به سراسر جهان صادر می‌کند.

نگاهی به قیمت‌های بازار نشان می‌دهد که مواد محترقه در بازه‌های قیمتی متنوعی عرضه می‌شوند. از ترقه‌های ساده با قیمت ۱۵ تا ۵۰ هزار تومان گرفته تا کهکشان‌های آتش‌بازی که قیمت آن‌ها به چند میلیون تومان هم می‌رسد. برای مثال، بسته ۶۰ عددی ترقه سیگارت بین ۸۰ تا ۱۰۰ هزار تومان، کهکشان ۹۰ شوت ۹ میلیون تومان و بالن‌های آرزو که خطرات بسیاری برای خطوط برق و درختان دارند، از ۴۰ تا ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارند.

گردش مالی عجیب چهارشنبه سوری برای چین

اما شاید نکته قابل‌توجه در این میان، گردش مالی عظیمی باشد که این شب برای تولیدکنندگان خارجی، به‌ویژه چین، ایجاد می‌کند. بر اساس برآوردهای مرکز آمار ایران، اگر تنها نیمی از ۲۷ میلیون خانوار ایرانی، به‌طور میانگین ۱۰۰ هزار تومان مواد محترقه خریداری کنند، این بازار بیش از ۱ تریلیون و ۳۵۰ میلیارد تومان گردش مالی خواهد داشت. چنین ارقامی نشان می‌دهد که چهارشنبه‌سوری، علاوه بر یک آیین سنتی، به بازاری پررونق برای قاچاقچیان و تاجران این صنعت تبدیل شده است.

در حالی که چهارشنبه‌سوری زمانی نماد شادی و دورهمی بود، امروز نگرانی از حوادث تلخ آن، بسیاری را وادار کرده تا این شب را در خانه بمانند. شاید زمان آن رسیده باشد که به جای خرید ترقه و مواد محترقه، به سنت‌های اصیل این شب بازگردیم و آن را بدون خطر و خسارت جشن بگیریم.