نگاهی به جنگ فضایی که می تواند کشورهای جهان را به هزار سال قبل بازگرداند

هم‌اکنون انواع مختلفی از سلاح‌های فضایی در حال توسعه هستند، از لیزرهای شیمیایی و پرتوهای ذرات گرفته تا هواپیماهای فضایی نظامی فوق‌سری. برای چندین قرن، جنگ‌ در جبهه‌های زمینی در جریان بود، اما در آینده ممکن است جنگ جهانی سوم در فضا و میان ستارگان رخ دهد. اگرچه این جنگ در حدود ۲,۰۰۰ کیلومتر بالاتر از سطح زمین به وقوع می‌پیوندد، اما می‌تواند تاثیرات ویرانگری بر روی انسان‌ها در زمین داشته باشد، چون خدمات و سیستم‌های حیاتی که به فناوری‌های فضایی وابسته هستند، از بین خواهند رفت.

طبق گفته‌ اندرو ترنر، فرمانده پیشین نیروی هوایی بریتانیا و بنیان‌گذار موسسه Space4Sight، تنها کافیست تا به چندین ماهواره جی‌پی‌اس حمله شود. دشمنان ممکن است با استفاده از سلاح‌های ضد ماهواره‌ای، به مجموعه‌ای از ماهواره‌های جی‌پی‌اس حمله کرده تا طیف وسیعی از خدمات روی زمین را مختل کنند.

اندرو که پیشتر به پنتاگون و کاخ سفید در دوران ریاست‌جمهوری اوباما در زمینه منافع امنیت ملی بریتانیا مشاوره داده بود، می‌گوید: «ما، به عنوان مردم جهان، به شدت به خدمات فضایی وابسته شده‌ایم و اگر این خدمات مختل شوند، دنیای ما به وضعیتی شبیه به دوران ادواردی یا ویکتوریایی بازخواهد گشت… چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، دستگاه‌های خودپرداز، جایگاه‌های سوخت‌رسانی و دستگاه‌های دیالیز همگی به فضا وابسته‌اند، درست مانند تراکنش‌های مالی، بازارهای بورس و استخراج نفت».

غرب وحشی در فضا

سفر به فضا به لطف شرکت‌هایی مانند اسپیس‌اکس (متعلق به ایلان ماسک) که ثابت کرده‌‌اند دیگر نیازی به هزینه‌های بالا مانند عصر فضا در دهه ۶۰ نیست، آسان‌تر و در دسترس‌تر از گذشته شده است. طراحی نوآورانه موشک‌های قابل استفاده مجدد ایلان ماسک باعث شده هزینه سفر به فضا از ده‌ها هزار دلار برای هر کیلوگرم به چند هزار دلار کاهش پیدا کند.

اما با افزایش دسترسی به فضا، تهدیدات نیز در حال تشدید شدن هستند؛ طبق توضیحات ترنر، کشورهایی مانند آمریکا، چین و روسیه توانایی‌های نظامی خود را از خط کارمان (ارتفاع تقریبی ۱۰۰ کیلومتری از سطح زمین که به عنوان مرز بین جو زمین و فضا شناخته می‌شود) فراتر می‌برند. متأسفانه، طبق گفته ترنر، فضا در حال حاضر شبیه به دوران غرب وحشی در آمریکا است، جایی که «اولین کسی که به آنجا می‌رسد قوانین را تعیین می‌کند».

مدت‌ها پس از آنکه سربازان برای حفظ قلعه‌های باستانی بر روی تپه‌ها جنگیدند، فضا اکنون به بالاترین نقطه استراتژیک تبدیل شده و به گفته ترنر، تبدیل به یک «جواهر» برای نشان دادن قدرت نظامی هر کشور شده است.

آغاز جنگ لیزرهای فضایی؛ تمایل آمریکا برای توسعه سلاح‌های پرقدرت

سلاح‌های فضایی

هم‌اکنون انواع مختلفی از سلاح‌های فضایی در حال توسعه هستند، از لیزرهای شیمیایی و پرتوهای ذرات گرفته تا هواپیماهای فضایی نظامی فوق‌سری. برخی از این سلاح‌ها توانایی مختل‌سازی موقت سیگنال‌های ماهواره‌ای را دارند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند ماهواره‌ها را به طور دائم از کار بیندازند – یا حداقل به اجزای حیاتی آن‌ها آسیب‌ بزنند.

برخی دیگر از سلاح‌های ضد ماهواره می‌توانند اثرات غیرقابل تمایزی ایجاد کنند؛ از طریق تولید زباله‌های فضایی که ماهواره هدف را به همراه صدها یا هزاران ماهواره دیگر به عنوان خسارت جانبی نابود می‌کند. چین بر این باور است که نوع جدیدی از سلاح‌های ضد ماهواره ساخته که با متمرکز کردن چندین پرتو مایکروویو با قدرت بالا، قادر است یک هدف واحد را از بین ببرد.

زباله سلاح‌های ضد ماهواره‌ای؛ تهدید آینده فعالیت‌های فضایی + اینفوگرافیک

بنا به گفته اندرو ترنر: «هر کدام از قدرت‌های بزرگ فضایی خیلی سریع نبردهای سطح زمین را… به فضا خواهند برد. زیرا با داشتن تعداد کمی از منابع، می‌توان آسیب‌های بسیار بیشتر و سریع‌تری وارد کرد».

گفته می‌شود این سلاح که به مرگ‌ستاره معروف شده، آزمایش‌های تجربی خود را برای کاربردهای نظامی احتمالی به پایان رسانده است. آمریکا همچنین چین را متهم کرده که در حال آزمایش حرکت‌هایی با ماهواره‌هایش است که شبیه به داگ‌فایت (نبردهای هوایی میان هواپیماهای جنگی که در آن خلبان‌ها تلاش می‌کنند تا در فاصله نزدیک هواپیمای دشمن را هدف قرار داده و نابود کنند) بین جنگنده‌هاست.

روسیه همچنین توانایی‌های مشابهی را برای آمریکا نشان داده است، مانند آزمایش سلاح ضد ماهواره‌ای در سال ۲۰۲۱ که یک ماهواره روسی دیگر را منهدم کرد. گفته می‌شود که مسکو در حال توسعه یک سلاح هسته‌ای فضایی است که می‌تواند یک انفجار انرژی عظیم ایجاد کرده و چندین ماهواره را در یک حمله نابود کند. با این حال، ترنر هشدار داد که این امر می‌تواند رویدادی شدید و زنجیره‌ای از ایجاد ضایعات فضایی ایجاد نماید که مدار زمین را غیرقابل استفاده می‌سازد.

رئیس نیروی فضایی آمریکا، ژنرال استیون وایتینگ، اخیراً هشدار داد که آمریکا به سیستم‌های سلاح فضایی نیاز دارد تا برتری فضایی خود را در برابر تهدیدات مربوط به آینده خارج از جو زمین حفظ نماید. روز سه‌شنبه، وایتینگ طی سخنرانی خود در چهلمین سمپوزیوم بنیاد فضایی در کلرادو ادعا کرد که چین «توسعه سلاح‌های فضایی زمینی و مداری خود را تسریع کرده، شبکه‌های حمله فضایی خود را گسترش داده و با سرعتی خیره‌کننده در حال حرکت است».

تسلیحات فضایی چین؛ سلاح‌هایی قدرتمند با الهام از جنگ ستارگان

وایتینگ همچنین کاربرد استفاده از سلاح‌های رهگیر مداری را توضیح داد که به ایالات متحده این امکان را می‌دهد تا قدرت نظامی خود را در فضا به نمایش بگذارد؛ سلاح‌های رهگیر مداری معمولاً ماهواره یا موشک‌های دفاعی هستند که برای مقابله یا نابود کردن اشیاء دشمن طراحی شده‌اند، مانند موشک‌های بالستیک یا ماهواره‌های سرکش (ماهواره‌هایی که ممکن است به دلایل مختلفی مانند خرابی، دیگر تحت کنترل سازمان یا کشور اصلی خود نیستند).

تهدید هسته‌ای

در حالی که قابلیت استقرار سلاح‌های هسته‌ای در فضا طبق معاهده فضای ماورای جو در سال ۱۹۶۷ به‌طور صریح ممنوع اعلام شده، ترنر معتقد است که قوانین فضایی در حال حاضر به‌طور واقعی رعایت نمی‌شوند؛ بنابراین ممکن است یک جنگ تمام‌عیار فضایی به‌طور تصادفی آغاز شود.

بنا به گفته اندرو ترنر: «تشخیص حملات در فضا کار چندان ساده‌ای نیست، مگر اینکه کاملاً عمدی صورت گرفته باشند… من پیش‌بینی می‌کنم که یک برخورد ناخواسته در فضا رخ دهد. فکر نمی‌کنم عمدی باشد؛ ممکن است مربوط به زباله‌های فضایی یا مانورهای نادرست باشد که به چیزی جدی‌تر منتهی شود».

اندرو در ادامه صحبت‌های خود افزود: «مگر اینکه در دیپلماسی فضایی سریع و هوشمند عمل کنیم، این امر می‌تواند منجر به تشدید وضعیت شود… و اگر وضعیت تشدید شود، بسیار خطرناک خواهد بود، زیرا فضا جایی نیست که به راحتی بتوان تشدید یک بحران را کنترل کرد – اتفاقات بسیار سریع رخ می‌دهند».

بر خلاف دوربین‌های مداربسته در شهرهایی مثل لندن، دولت‌ها نمی‌توانند همان‌طور که در زمین بر تجهیزات زمینی خود نظارت دارند، بر دارایی‌های فضایی‌شان کنترل داشته باشند. ترنر در این باره می‌گوید: «شناسایی منبع حملات در فضا کار آسانی نیست، مگر اینکه واقعاً عمدی باشد… بیشترین ترسی که دارم این است که اگر در فضا یک درگیری نسبتاً عمیق رخ دهد، این امر می‌تواند جهان را دهه‌ها عقب بیندازد و برای مناطقی که تحت تأثیر قرار می‌گیرند، ممکن است صدها سال به عقب برود».

به‌خاطر دسترسی‌های جدید به فضا، انتظار می‌رود که جنگ‌ها به فضای خارج از جو زمین کشیده شوند: «هرکدام از قدرت‌های بزرگ فضایی خیلی سریع نبردهای زمینی را به فضا خواهند برد… چون می‌توان با تعداد کمی از منابع، آسیب‌های بسیار بیشتر و سریع‌تری وارد کرد… برای این کار نیازی به ناوگروه هواپیمابر نبرد، بال‌های هواپیماها و واحدهای زرهی ندارید، فقط به یک ماهواره هسته‌ای نیاز دارید و می‌توانید یک کشور را به دوران ادواردی بازگردانید».

بسته به مقیاس درگیری و نوع سلاح‌های به‌کار رفته، ممکن است زمین دهه‌ها برای بهبودی زمان نیاز داشته باشد. ترنر همچنین می‌گوید: «بازیابی از این وضعیت بسیار دشوار خواهد بود. دغدغه من این است که باید از هرگونه درگیری در فضا اجتناب کنیم، زیرا تأثیرات آن غیرقابل تصور است، بسیار بزرگ‌تر از آن است که قابل محاسبه باشد و واقعاً، واقعاً دشوار است که از آن به حالت عادی بازگردیم».

نیروی فضایی ایالات متحده چه سلاح ها و تجهیزاتی در اختیار دارد؟