صنایع سینمایی مختلف آفریقا دارای تاریخچه‌هایی طولانی و غنی‌اند که فیلم‌هایی منحصربفرد ساخته‌اند. با اینکه جایگاه فرهنگی قاره، کمبود بودجه و زیرساخت، و دسترسی ضعیف به کانال‌های توزیع جهانی باعث شده‌اند این فیلم‌ها اغلب به شکل ناعادلانه‌ای نادیده گرفته شوند، اما در دنیای امروزی که همه‌چیز دیجیتالی شده، دیگر هیچ بهانه‌ای برای نادیده گرفتن این منطقه منحصربه‌فرد از دنیای سینما وجود ندارد. بدین بهانه، در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۰ فیلم برتر سینمای آفریقا آشنا کنیم که عمدتاً با مشارکت کشورهای اروپایی ساخته شده‌اند.
بهترین فیلم‌های آفریقایی که باید ببینید
۱۰ – Who Killed Captain Alex? (۲۰۱۰) ۹ – I Am Not a Witch (۲۰۱۷) ۸ – Timbuktu (۲۰۱۴) ۷ – Moolaadé (۲۰۰۴) ۶ – Cairo Station (۱۹۵۸) ۵ – The Square (۲۰۱۳) ۴ – Black Girl (۱۹۶۶) ۳ – District 9 (۲۰۰۹) ۲ – The Land (۱۹۶۹) ۱ – The Battle of Algiers (۱۹۶۶)
۱۰- Who Killed Captain Alex? (۲۰۱۰)
کشور سازنده: اوگاندا
واکالی‌وود، یا همان رامون فیلم پروداکشنز، یک استودیوی فیلمسازی در منطقه‌ای فقیرنشین در کامپالا، پایتخت اوگاندا، است. این استودیو توسط نابوانا آی.جی.جی، که به «کوئنتین تارانتینوی اوگاندا» شهرت دارد، تأسیس شده و بیشتر به خاطر یک فیلم شناخته می‌شود: چه کسی کاپیتان الکس را کشت؟، که یکی از ناب‌ترین آثار کلاسیکِ «بدی که خوب است» در قرن بیست‌ویکم به‌شمار می‌آید.
یکی از نادیده‌گرفته‌شده‌ترین فیلم‌های اکشن تاریخ، این فیلم از ابتدا تا انتها به‌طرز عجیبی بامزه و مفرح است. شاید از نظر فنی کیفیت بالایی نداشته باشد، اما نشان می‌دهد یک گروه فیلمسازی تا چه حد می‌توانند فقط از سر عشق و علاقه به سینما پیش بروند. سرشار از انرژی و بی‌نهایت سرگرم‌کننده، این فیلم یکی از شاخص‌ترین تولیدات سینمای آفریقا در دوران معاصر است.
۹- I Am Not a Witch (۲۰۱۷)
کشورهای سازنده: زامبیا، بریتانیا، فرانسه، آلمان
فیلم جواهر زامبیایی من جادوگر نیستم از آن دست فیلم‌هایی‌ست که احتمالاً نامش را نشنیده‌اید، اما باید حتماً آن را ببینید. داستان در جامعه‌ای دورافتاده در زامبیا روایت می شود که در آن، دختری به‌عنوان جادوگر شناخته شده و طرد می شود. بنابراین او به سمت استثماری هدایت می‌شود که طی آن به عضوی از اردوگاه جادوگران، یک جادوگر اجاره‌ای و در نهایت بخشی از یک جاذبه توریستی بدل می‌شود. این فیلم نقد اجتماعی درخشانی است که نمونه‌اش را در سینمای غرب تقریباً نمی‌بینید و از نادیده‌گرفته‌شده‌ترین فیلم‌های بین‌المللی دهه ۲۰۱۰ است.
ترکیبی برابر از طنز تیز، آگاهی اجتماعی، تراژدی دردناک و سوررئالیسم هوشمندانه، این فیلم لحن‌ها و ژانرها را به شکلی ماجراجویانه درهم می‌آمیزد و بیننده را تا پایان با خود همراه می‌سازد. من جادوگر نیستم از آن دست آثار سینمایی هوشمندانه و برانگیزاننده‌ای‌ست که پس از تیتراژ پایانی نیز در ذهن مخاطب باقی می‌ماند، و دقیقاً همین ویژگی آن را به نقطه شروعی عالی برای ورود به سینمای مدرن آفریقا تبدیل می‌کند.
۸- Timbuktu(۲۰۱۴)
کشورهای سازنده: موریتانی، فرانسه
فیلم تیمبوکتوکه در یک شهر باستانی مالی به همین نام می‌گذرد، یک تولید مشترک بین موریتانی و فرانسه است که برای نخستین بار، نامزدی اسکار بهترین فیلم خارجی را برای موریتانی به ارمغان آورد. این فیلم درامی جنگی است درباره زندگی آرام ساکنان این شهر که با ورود ناگهانی نیروهای جهادی به شن‌زارهای آرام و صلح‌آمیزشان، مختل می‌شود.
تیمبوکتو یکی از مهم‌ترین فیلم‌های بین‌المللی سال‌های اخیر است؛ فیلمی که علی‌رغم به شدت تکان دهنده بودنش، همچنان جا برای امید، شادی، اجتماع و موسیقی باقی می‌گذارد. تماشای این فیلم آسان نیست، اما پیام قدرتمند آن و مهارت هنری که در روایتش به‌کار گرفته شده، باعث می‌شود که دیدنش ضروری باشد.
۷- Moolaadé (۲۰۰۴)
کشورهای سازنده: سنگال، بورکینافاسو، کامرون، مراکش، تونس، فرانسه
به کارگردانی عثمان سمبین، کارگردان سنگالی که به پدر سینمای آفریقا شهرت دارد، مولاده (به‌معنای حفاظت جادویی) تولید مشترکی میان چندین کشور فرانسوی‌زبان است. این فیلم به مسئله‌ای می‌پردازد که بسیاری از کشورهای آفریقایی را آزار می‌دهد: مثله‌سازی جنسی زنان. داستان درباره زنی است که گروهی از دختران در برابر انجام این سنت خشن محافظت می‌کند و این کار، منجر به بحرانی می‌شود که روستای محل زندگی اش را به آشوب می‌کشد.
مولاده یکی از بهترین فیلم‌های بین‌المللی سه دهه گذشته است، حتی اگر معمولاً با چنین اعتباری شناخته نشود. سرزنده و رنگارنگ، اما در عین حال بسیار تأثیرگذار، این فیلم مطالعه‌ای تاثیرگذار و احساسی در مورد زن‌ستیزی سیستماتیک و تجربه زنان در کشورهایی چون بورکینافاسو است که داستان در آنجا رخ می‌دهد. مولاده اثری‌ست از یک استاد در اوج توانایی‌اش که در عین نقد اجتماعی تیزبینانه اش، به زیبایی از زنان آفریقایی تجلیل می‌کند.
۶- Cairo Station (۱۹۵۸)
کشور سازنده؛ مصر
بین دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰، سینمای مصر عصر طلایی خود را تجربه کرد. اگرچه هیچ‌گاه گستره جهانی‌اش به اندازه هالیوود نبوده، اما سینمای این کشور همواره در جهان عرب بسیار تأثیرگذار بوده است. امروزه این دوره به‌عنوان یک جنبش فرهنگی مهم و تأثیرگذار در تاریخ سینمای آفریقا شناخته می‌شود. آثار بزرگی در این دوران تولید شدند، از جمله فیلم‌های یوسف شاهین که احتمالاً مهم‌ترین فیلمساز تاریخ مصر است. مهم‌ترین اثر او شاید ایستگاه قاهره باشد که با نام های درب آهنی و باب الحدید نیز شناخته می شود؛ یک درام جنایی درباره فروشنده روزنامه‌ای در ایستگاه قطار قاهره که به شکلی ناسالم و وسواس گونه دلبسته یک زن فروشنده نوشیدنی می شود.
دهه ۱۹۵۰ دوران درخشانی برای سینما بود و اگرچه ایستگاه قاهره به اندازه آثار مشهور آن زمان شناخته‌شده نیست، اما بدون شک در میان آثار ارزشمند آن دوران قرار می‌گیرد. این فیلم از نظر بصری جذاب، برای زمان خود به‌شکلی شگفت‌آور تاریک و با بازی های درخشان است؛ ملودرامی شخصیت‌محور و پرتنش با سبکی بسیار تاریک و تکان دهنده.
۵- The Square (۲۰۱۳)
کشورهای سازنده: مصر، ایالات متحده
مستند مصری میدان یکی از بهترین آثار در تاریخ سینمای مستند است که به رخدادهای انقلاب ۲۰۱۱ در مصر می‌پردازد؛ جایی که گروهی از مردم عادی با رهبران و رژیم‌های مستبد مبارزه کردند تا جامعه‌ای نو بسازند. با سبکی پرانرژی و بینشی عمیق، این فیلم یکی از ضروری‌ترین و مهم‌ترین آثار قرن بیست‌ویکم است.
این فیلم که نامزد جایزه اسکار بهترین مستند بلند نیز شد، مقیاسی وسیع را با نگاهی از نزدیک به بی نقص ترین شکل ترکیب می‌کند و با استفاده از تصاویری با فیلمبرداری خیره کننده ــ اما بی‌تردید تکان‌دهنده ــ ماهیت درونی این انقلاب را به تصویر می‌کشد. میدان نمونه‌ای درخشان از فیلمسازی مستند پیشگامانه است؛ اثری تاثیرگذار، زنده و ناظرانه که دیدن آن حتی برای کسانی که معمولاً مستند تماشا نمی‌کنند نیز ضروری است.
۴- Black Girl (۱۹۶۶)
کشورهای سازنده: سنگال، فرانسه
معمولاً از این فیلم به‌عنوان نخستین فیلم آفریقای سیاه (این ناحیه شامل بیشتر کشورهای آفریقایی به‌جز کشورهای شمالی مانند مصر، لیبی، الجزایر، تونس و مراکش است) به کارگردانی یک فیلمساز آفریقایی که به شهرت جهانی رسید، یاد می‌شود. دختر سیاه‌پوست یکی از مهم‌ترین فیلم‌های تاریخ قاره آفریقا است که توسط استاد فیلمسازی سنگالی، عثمان سمبین، کارگردانی شده است. این فیلم از نادیده‌گرفته‌شده‌ترین آثار دهه ۱۹۶۰ بوده و سزاوار تحسین بیشتری در خارج از محافل هنری است که اکنون تنها ترویج کنندگان آن هستند.
داستان فیلم درباره دختری سیاه‌پوست از سنگال است که در فرانسه خدمتکار می‌شود؛ تمثیلی آشکار از تاریخ و ماهیت استثمار استعمارگرایانه آفریقا توسط قدرت‌های اروپایی. با وجود سادگی ظاهری داستان، دختر سیاه‌پوست فیلمی بی‌نهایت پیچیده و چندلایه است، سرشار از نمادگرایی، شخصیت‌پردازی عمیق و بازی‌های خیره‌کننده، به‌ویژه از جانب بازیگر اصلی فیلم، بیسین ترز دیوپ. چه از منظر تاریخی و چه به خودی خود، این فیلم یکی از قدرتمندترین آثار سینمای آفریقا است.
۳- District 9 (۲۰۰۹)
کشورهای سازنده: آفریقای جنوبی، ایالات متحده، نیوزیلند
شاید منطقه ۹ شناخته‌شده‌ترین فیلم سینمای آفریقا باشد؛ یک تولید مشترک بین‌المللی که بسیار بالاتر از بیشتر فیلم‌های علمی‌تخیلی قرن بیست‌ویکم ایستاده است. با مضامینی چون طبقه اجتماعی، تبعیض و نژادپرستی که مستقیماً به آپارتاید آفریقای جنوبی متصل است، این فیلم همچنان به‌طرز دردناکی بروز و قابل درک باقی مانده است. از نظر فنی بی‌نقص و از لحاظ احساسی تأثیرگذار، این فیلم یکی از خاص‌ترین آثار ژانر علمی‌تخیلی در سال‌های اخیر است.
منطقه ۹ از مهم‌ترین فیلم‌های سال ۲۰۰۹ بود؛ یک شاهکار هجوآمیز که هم به‌شدت سرگرم‌کننده و هم ویرانگر است. این فیلم از لحاظ ساختار و فرم بی‌نظیر و از لحاظ داستانی و مضمونی فراتر از جذاب است. این شاهکار سینمای آفریقا از نظر بصری نیز با توجه بودجه نسبتاً بالای خود عملکردی خیره‌کننده دارد. این فیلم اولین اثر بلند نیل بلوم‌کمپ، کارگردان آفریقای‌جنوبی-کانادایی بود که باعث شهرت جهانی‌اش شد؛ فیلمی کاملاً ضروری برای علاقه‌مندان به ژانر علمی‌تخیلی.
۲- The Land (۱۹۶۹)
کشور سازنده: مصر
شاید سرزمینشناختهشدهترین فیلم یوسف شاهین نباشد، اما بی‌شک از نظر کیفی بهترین اثر این استاد فیلمساز مصری است. فیلم درباره مبارزات یک روستای دهقانی کوچک در برابر تجاوزها و ظلم های یک زمیندار محلی است. در این فیلم، مضامینی چون سرکوب سیاسی و استثمار کارگران با حساسیت و هوشمندی روایت شده‌اند، و حاصل، احتمالاً آگاهانه‌ترین فیلم سینمای آفریقا از نظر اجتماعی است.
سرزمین از نظر ریتم روایت نسبتاً کند است، اما همه چیز به‌شکلی کاملاً حساب‌شده پیش می‌رود. بازی با فرم و تکنیک‌های روایی معمول سینما توسط شاهین در این فیلم تماشایی‌ست و داستانی دقیق و پر از شخصیت های جذاب را تقویت می‌کند. این اثر شاهکاری خلاقانه است، دارای سکانس های فراموش‌نشدنی که در مجموع به اوج فیلمسازی در سینمای آفریقا بدل می شود.
۱- The Battle of Algiers (۱۹۶۶)
کشورهای سازنده: الجزایر، ایتالیا
نبرد الجزایر یکی از واقع‌گرایانه‌ترین فیلم‌های جنگی استعماری است که تاکنون ساخته شده‌اند؛ تا جایی که جنبش‌های چریکی در طول تاریخ از آن برای آموزش استفاده کرده‌اند. این فیلم خام و خشن، و به‌طرز شگفت‌انگیزی شبیه به یک اثر مستند، بزرگداشتی است از تلاش یک ملت برای رهایی از یک نیروی استعماری ویرانگر؛ یکی از مهم‌ترین فیلم‌هایی که در تاریخ ساخته شده‌اند. نزدیک به ۶۰ سال پس از ساخت، این فیلم همچنان یکی از ضروری‌ترین فیلم‌ها برای تماشا است.
از لحاظ فنی، نبرد الجزایر کاملاً بی‌نقص است و حس واقع‌گرایی خیره‌کننده‌ای ایجاد می‌کند که پایه‌گذار همه چیزهایی‌ست که می‌خواهد از نظر روایی و مضمونی به آن دست یابد. کارگردانی بی‌نظیر، ساخت هنرمندانه و مقیاسی بی‌نهایت حماسی در چهارچوب نئورئالیسم، این اثر را به شاهکاری شگفت‌انگیز در تاریخ سینمای آفریقا بدل کرده است. برای کسانی که هرگز فیلم‌های آفریقایی ندیده‌اند، این فیلم بهترین نقطه برای شروع است.
![تصویر روز ناسا: پرواز بر فراز پلوتو از نگاه کاوشگر New Horizons [تماشا کنید]](https://static.digiato.com/digiato/2025/05/2025-05-18-11_28_42-Astronomy-Picture-of-the-Day-388x462.jpg)
بدون نظر