Vympel R-37؛ قدرتمندترین، سریع‌ترین و دوربردترین موشک هوا به هوای جهان

در اواخر جنگ جهانی دوم، کشورها شروع به توسعه روش‌های قدرتمندتری برای سرنگونی هواپیماهای دشمن کردند. در بیشتر دوران جنگ، تنها راه ساقط کردن یک هواپیمای دشمن، شلیک به آن با مسلسل‌های پرقدرت بود. با اینکه هنوز هم در جنگنده‌ها و هواگردهای نظامی مدرن از توپ‌های سنگین استفاده می‌شود، اما خلبانان جنگنده‌های امروزی بیشتر به موشک‌های هوا به هوا تکیه دارند. این فناوری قدیمی‌تر از چیزی است که تصور می‌کنید؛ چرا که توسعه موشک هوا به هوای AIM-4 Falcon از دهه ۱۹۴۰ آغاز شد.

موشک‌ها طوری طراحی شده‌اند که با بیشترین سرعت ممکن به سمت هدف پرواز کنند، بنابراین سرعت نقشی حیاتی در موفقیت آن‌ها دارد. با پیشرفت مداوم فناوری، کشورها در حال توسعه موشک‌های هایپرسونیکی هستند که می‌توانند به سرعت ۵ ماخ (۶,۱۲۵ کیلومتر بر ساعت) یا بیشتر برسند. موشک‌های هوا به هوا معمولاً به این سرعت نمی‌رسند، اما یک نوع سلاح در اختیار روسیه وجود دارد که به‌عنوان قدرتمندترین موشک هوا به هوای به‌کاررفته در نبرد شناخته می‌شود: موشک Vympel R-37.

Vympel R-37 یک موشک بسیار قدرتمند است. هرچند از آن نوع موشک‌هایی نیست که بتواند ناوهای هواپیمابر را نابود کند، اما با این حال قدرت زیادی دارد. R-37 می‌تواند با سرعت‌هایی خارق‌العاده، مشابه برخی از موشک‌های کروز، در آسمان پرواز کند و به حداکثر سرعت‌هایی بسیار بالایی دست یابد. موشک‌های هوا به هوای بسیاری طی سال‌ها توسعه یافته‌اند، اما هیچ‌یک از نظر سرعت، بُرد و اندازه کلاهک با R-37 قابل مقایسه نیستند—ویژگی‌هایی که این موشک را به ترسناک‌ترین موشک هوا به هوای به‌کاررفته در جنگ (از جمله در اوکراین) تبدیل کرده‌اند.

موشک Vympel R-37

موشک Vympel R-37 در ابتدا در دهه ۱۹۸۰ برای اتحاد جماهیر شوروی طراحی شد. اکنون این فدراسیون روسیه است که از این سلاح فوق‌العاده قدرتمند استفاده می‌کند؛ سلاحی که برای انهدام هواپیماهای هشدار زودهنگام و کنترل هوایی مانند E-8 JSTARS طراحی شده است. R-37 یک موشک دوربرد با حداکثر بُرد ۲۴۷ مایل (حدود ۴۰۰ کیلومتر) است که به هواپیمای شلیک‌کننده اجازه می‌دهد خارج از محدوده دفاعی هر هواپیمای محافظت کننده از هدف باقی بماند.

این سلاح به‌عنوان یک موشک پرتاب‌شونده از هوا طراحی شده تا توسط پیشرفته‌ترین جنگنده‌های روسی مانند MiG-31 شلیک شود—جنگنده‌ای که در ترکیب با موشک R-37 مرگبار بودن خود را اثبات کرده است. قدرت این موشک در بُرد آن مشهود است، و می‌تواند به سرعت‌هایی تا ماخ ۵ برسد، که در آستانه منطقه هایپرسونیک قرار دارد. علاوه بر آن، R-37 می‌تواند کلاهکی با وزن حدود ۱۳۰ پوند (حدود ۶۰ کیلوگرم) حمل کند که آن را به قدرتمندترین موشک هوا به هوای عملیاتی در میدان نبرد تبدیل می‌کند.

در مقایسه، موشک AIM-120 AMRAAM ساخت آمریکا تنها کلاهکی ۴۰ پوندی (۱۸ کیلوگرم) دارد. قدرتمندترین موشک هوا به هوای تولیدشده در آمریکا که خوشبختانه هرگز در نبرد استفاده نشده، موشک AIM-26 Falcon است. این موشک علاوه بر توانایی تجهیز به کلاهک متعارف، تنها موشک هوا به هوای آمریکایی است که می‌تواند به کلاهک هسته‌ای W54 مجهز شود؛ کلاهکی با توان انفجار برابر با ۲۵۰ تُن تی ان تی. روسیه نیز دو موشک مشابه به نام‌های R-33 و نسخه هسته‌ای R-37 دارد، اما توانایی‌های کامل آن‌ها هنوز در غرب ناشناخته باقی مانده است.