عملیات «نارنیا» که همزمان با عملیات «عروسی خونین» اجرا شد، مرگبارترین طرح نظامی اسرائیل علیه ایران در دهه‌های اخیر توصیف شده است. در این عملیات بی‌سابقه، فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی و ۹ دانشمند هسته‌ای در اقدامی هماهنگ در ایران هدف قرار گرفتند. گزارش وال‌استریت ژورنال با اتکا به منابع امنیتی و اسناد تازه‌منتشرشده، از سال‌ها آماده‌سازی اسرائیل برای این عملیات پیچیده پرده برمی‌دارد.
عصر ایران در این باره مقاله‌ای منتشر کرده که در ادامه می‌خوانید.
به نقل از وال‌استریت ژورنال، در ساعات آغازین بامداد جمعه ۱۳ ژوئن ژنرال‌های ارتش اسرائیل در پناهگاهی در زیر مقر فرماندهی نیروی هوایی این کشور گرد هم آمدند تا شاهد حرکت جت‌های این کشور به سوی تهران در چارچوب عملیاتی با نام «عروسی خونین» باشند. تنها چند ساعت بعد، بیش از هزار و ۵۰۰ کیلومتر دورتر از مرزهای اسرائیل، تعدادی از فرماندهان نظامی ایران در عملیاتی که اسرائیلی‌ها آن را شبیه به صحنه مشهور «عروسی خونین» در سریال «بازی تاج‌و‌تخت» می‌دانند، به شهادت رسیدند.
به نقل از یورو نیوز؛ بخش دیگری از این حملات «عملیات نارنیا» نام داشت که تقریبا همزمان با «عروسی خونین» اجرا شد و طی آن ۹ نفر از دانشمندان هسته‌ای عالی‌رتبه ایرانی که همگی غیرنظامی بودند؛ در خانه‌های خود ترور شدند و به همراه اعضای خانواده خود به شهادت رسیدند.
به نوشته این روزنامه آمریکایی بخشی از برنامه‌ریزی این عملیات به بیش از یک دهه پیش باز می‌گردد و اکنون، برخی از برنامه‌ریزان آن از این که چنین عملیاتی تا این حد دقیق انجام شد، شگفت‌زده‌اند.
عدید باسیوک، رئیس بخش عملیات ارتش اسرائیل و معمار اصلی این حملات گفت: «وقتی شروع به طراحی دقیق این عملیات کردیم، واقعاً نمی‌دانستیم که آیا موفقیت‌آمیز خواهد بود یا نه.»
وال‌استریت ژورنال در گزارشی بر اساس گفتگو با ۱۸ مقام امنیتی کنونی و پیشین اسرائیل و آمریکا به شرح جزئیات این عملیات پرداخت.
جزئیات عملیات اسرائیل علیه ایران
بنابر این گزارش، ریشه‌های این عملیات به اواسط دهه ۱۹۹۰ بازمی‌گردد. در آن زمان، دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل نخستین نشانه‌ها از تلاش‌های نوظهور ایران برای ساخت برنامه هسته‌ای را شناسایی کرده بودند. این نهاد‌ها از آن زمان برای تسهیل کارزار خرابکاری، آغاز به ایجاد شبکه گسترده از عوامل خود در داخل ایران کردند. این کارزار شامل دو انفجار در یکی از تاسیسات غنی‌سازی ایران و ترور چندین دانشمند هسته‌ای ایرانی بود.
به گزارش تایمز بر اساس اسناد محرمانه اسرائیل که به تازگی فاش شده است، موساد و دیگر نهاد‌های اطلاعات نظامی اسرائیل به ابعاد تازه‌ای از گسترش برنامه هسته‌ای و موشکی ایران پی برده و به این نتیجه رسیده بودند که ظرفیت، دانش و دیگر مولفه‌های توسعه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با سرعتی بالا در حال پیشرفت بوده و بسیار فراتر از تاسیسات شناخته‌شده‌ای چون فردو، نطنز و اصفهان است.
یک منبع اطلاعاتی روز جمعه در گفت و گو با تایمز مدعی شد که اسرائیل سال‌هاست با عوامل اطلاعاتی در چندین تاسیسات ایران حضور داشته و در همه این نقاط «از قبل حضور فیزیکی» داشته است. به گفته او، اسرائیل از سال ۲۰۰۸ بر اساس اطلاعات مربوط به شتاب‌گیری برنامه هسته‌ای ایران، آماده‌سازی برای حمله به ایران را آغاز کرده بود.
به گزارش وال‌استریت ژورنال با توجه به این که اهداف اسرائیل در فاصله بیش از هزار و ۵۰۰ کیلومتری قرار داشتند که فراتر از برد رزمی جنگنده‌های اف ۳۵، اف ۱۵ و اف ۱۶ است، خلبان‌ها باید یاد می‌گرفتند که چگونه با دسته‌های ۶ تا ۱۰ فروند جنگنده در اطراف یک هواپیمای سوخت‌رسان پرواز و در طول مسیر بارها سوخت‌گیری کنند. آن‌ها همچنین باید آموزش می‌دیدند که چگونه موشک‌های خود را طوری پرتاب کنند که با اختلاف زمانی ۱۵ تا ۲۰ ثانیه‌ای به هدف برخورد کنند تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
چنین آموزش‌هایی در سرزمین های اشغالی که شمال تا جنوب آن حدودا ۴۷۰ کیلومتر است، ممکن نبود. به همین خاطر در سال ۲۰۰۸، بیش از ۱۰۰ جنگنده اف ۱۵ و اف ۱۶ اسرائیل در عملیاتی به نام «اسپارتان باشکوه» برای آزمایش توانایی حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران بیش از هزار و ۵۰۰ کیلومتر تا یونان پرواز کردند. چنین تمرین‌هایی بارها و بارها تکرار شد.
در سال‌های بعد، اسرائیل چندین بار تا آستانه حمله هوایی به ایران پیش رفت. اما هر بار وزرا و مقامات ارشد امنیتی که نگران کشیده شدن درگیری به جنگ تمام عیار منطقه‌ای بودند، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور را از انجام حملات بازداشتند.
پس از حملات هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس، اسرائیل تقریبا دو سال را برای نابود کردن این گروه تلاش کرد. اسرائیل همچنین حزب‌الله لبنان، از حامیان اصلی بشار اسد را تضعیف کرد و سپس، شبه‌نظامیان مخالف اسد، حکومت او را در سوریه سرنگون کردند و رژیمی مخالف نفوذ ایران جای آن را گرفت. این موضوع راه را برای عبور بدون مانع جنگنده‌های اسرائیل از آسمان سوریه هموار کرد.
این گزارش مدعی است که در آن زمان، شبکه‌های جاسوسی اسرائیل در داخل ایران آن‌قدر گسترده شده بودند که می‌توانستند جابه‌جایی فرماندهان نظامی ایران را ردیابی کنند و پایگاه‌هایی برای پهپادهای تهاجمی ایجاد کنند تا در زمان حمله، سامانه‌های پدافند هوایی ایران را از کار بیندازند.
اسرائیل همچنین توانایی جنگنده‌های دوربرد خود را در حملات به شورشیان حوثی در یمن آزمایش کرده بود. آن‌ها در حملات آوریل و اکتبر ۲۰۲۴ (آبان ۱۴۰۳ و فروردین ۱۴۰۴) سامانه‌های پدافند هوایی پیشرفته ایران، از جمله سامانه روسی اس ۳۰۰ را منهدم کردند. با فراهم‌شدن بسیاری از مقدمات، برنامه‌ریزی برای حمله شدت گرفت.
در پی گزارش موساد و دیگر نهاد‌های اطلاعاتی اسرائیل مبنی بر پیشرفت سریع برنامه هسته‌ای ایران، اسرائیل با این تصور که فرصت مهار برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران از دست رفته است، عملیاتی با نام «نارنیا» را برای ترور دانشمندان هسته‌ای ارشد ایرانی که غیر نظامی بودند آغاز کرد.
در نوامبر سال ۲۰۲۴، ۱۲۰ نفر از مقامات ارشد اطلاعاتی و نیروی هوایی اسرائیل برای تهیه فهرستی از اهداف حمله شامل اشخاص و تاسیسات ایران گردهم آمدند. در نهایت فهرستی شامل بیش از ۲۵۰ هدف از جمله دانشمندان، فرماندهان نظامی، تاسیسات هسته‌ای و پرتابگرهای موشک ایران تهیه شد.
یکی دیگر از اولویت‌ها چگونگی تسلط فوری بر آسمان ایران بود. این تسلط راه را برای ادامه حملات هوایی ۱۲ روزه هموار می‌کرد. مقامات اسرائیلی با بررسی هزاران منبع اطلاعاتی نقشه دقیقی از سامانه‌های پدافند هوایی ایران تهیه کردند.
همچنین، عوامل موساد چندین ماه را صرف قاچاق قطعات صدها پهپاد چهارملخه مجهز به مواد منفجره و مهمات لازم برای هدف قرار دادن پرتابگرهای موشک از طریق چمدان مسافران، کامیون‌ها و کانتینرهای باری به داخل ایران کردند.
تیم‌های کوچکی از عوامل موساد با این تجهیزات در نزدیکی سامانه‌های پدافند هوایی و پایگاه‌های پرتاب موشک ایران مستقر شدند و همزمان با آغاز حمله اسرائیل، این اهداف را نابود کنند.
اسرائیل پهپادهای بزرگ‌تری را نیز مستقیما از خاک خود به پرواز درآورد. توانایی پیمایش بلند‌مدت برخی از این پهپادها شب پیش از حمله برای نخستین بار آزمایش شد.
فریبکاری
به گزارش وال‌استریت ژورنال، نتانیاهو و مشاوران نظامی‌اش روز ۹ ژوئن (۱۹ خرداد)، چهار روز پیش از حمله به ایران تصمیم نهایی را برای انجام این حملات اتخاذ کردند.
تیم نخست‌وزیر اسرائیل می‌دانست برای این که جلوی اقدامات پیش‌گیرانه ایران از قبیل پراکنده و مخفی کردن دانشمندان و فرماندهان نظامی را بگیرد، باید نقشه را پنهان جلو ببرد.
دفتر بنیامین نتانیاهو اعلام کرد که نخست‌وزیر برای تعطیلات آخر هفته از کار خود مرخص می‌شود و سپس در روز دوشنبه ۱۶ ژوئن در مراسم عروسی آونر، پسرش شرکت می‌کند.
نتانیاهو کمی بعد گفت که حتی سارا همسرش و آونر نیز از این که عروسی قرار است به تعویق بیفتد با خبر نبودند. او به طور معمول رفتار کرد تا ایرانی‌ها را مشکوک نسازد.
همزمان مقام‌های اسرائیلی اطلاعاتی مبنی بر اختلاف نظر میان رهبران اسرائیل و آمریکا را به اطلاع رسانه‌های رساندند.
این اطلاعات شامل جزئیاتی از تماس تلفنی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و نتانیاهو، چهار روز مانده به عملیات بود. بنابر این اطلاعات ترامپ به نخست‌وزیر اسرائیل گفته بود که فعلا با حمله مخالف است و تمایل دارد که مسیر دیپلماسی طی شود.
ترامپ ساعاتی پیش از حمله گفته بود آمریکا و ایران «نسبتاً به توافق نزدیک شده‌اند» و نمی‌خواهد که اسرائیل «وارد عمل شود».
مقامات اسرائیلی نیز اعلام کردند که اگرچه عملیات قریب‌الوقوع است، آن‌ها منتظر نتیجه دور ششم مذاکرات که برای روز یکشنبه برنامه‌ریزی شده بود، باقی می‌مانند. اما در واقع، همزمان ژنرال‌ها مشغول آخرین تدارکات برای حمله بودند.
به گفته یک مقام امنیتی، علت این فریب این بود که مقامات ایرانی فکر کنند اسرائیل بدون چراغ سبز و حضور آمریکا دست به حمله نمی‌زند.
تا زمانی که آمریکا ظاهرا در حال مذاکره بود و نیروهایش را بسیج نمی‌کرد، اسرائیل می‌توانست در مقابل چشمان ایران بدون این که مزیت غافلگیری را از دست دهد، خود را برای حمله آماده کند.
در حقیقت، همزمان که هواپیماهای اسرائیل در حال پرواز به سوی ایران بودند، دونالد ترامپ در شبکه اجتماعی «تروت سوشال» نوشت: «ما برای حل بحران هسته‌ای ایران همچنان به راه حل دیپلماتیک متعهد هستیم.»
گردهمایی مرگبار
بخش کلیدی طرح نهایی، حذف یک‌باره فرماندهی نیروهای مسلح ایران بود. این حمله که «عروسی خونین» عنوان داشت، می‌توانست از واکنش فوری جمهوری اسلامی ایران جلوگیری کرده و به جنگنده‌ها و پهپادهای اسرائیلی فرصت نابود کردن پرتابگرهای موشک‌های ایران را بدهد.
اما درست در زمانی که هواپیماهای اسرائیلی به آسمان ایران نزدیک شده بودند، فرماندهان نظامی ایران ناگهان جابجا شدند.
مقام‌های اسرائیلی مضطرب شدند و فکر میکردند که عملیات ممکن است لو رفته باشد. اما درست در کمال ناباوری دریافتند که فرماندهان نیروی هوایی سپاه پاسداران نه تنها پراکنده نشدند، بلکه در یک مکان گردهم آمدند و فرصت را مهیا کردند. موشک‌های اسرائیل شلیک شدند.
اسرائیل همچنین همزمان ۹ دانشمند هسته‌ای ایران را از طرق مختلف در خانه‌هایشان ترور کرد. این عملیات که «نارنیا» نام داشت، با وجود بخت اندک ارزیابی شده، با موفقیت انجام شد.
این گزارش مدعی است اسرائیل سپس سامانه‌های رادار، پدافند هوایی و موشک‌های زمین‌به‌زمین ایران را هدف قرار داد. نهاد‌های اطلاعاتی اسرائیل کمی بعد اعلام کردند که بیشتر افرادی که در فهرست اهداف تهیه شده در ماه نوامبر حضور داشتند، کشته شدند.
نخستین عملیات اسرائیل طی حدود چهار ساعت پایان یافت و جنگنده‌های اسرائیلی در روزهای بعد به دیگر اهداف مشخص شده حمله کردند.
به گزارش تایمز، عوامل اطلاعاتی اسرائیل از هر تاسیساتی که در جریان این ۱۲ روز هدف قرار گرفت، پیش‌تر بازدید کرده بودند و به این ترتیب اسرائیل توانست بخش عمده‌ای از تاسیسات موشکی و هسته‌ای ایران را هدف قرار دهد.
این نشون میده که فرماندهان ما استراتژی نظامی و امنیتی بلد نیستند…من آدم معمولی با شنیدن خبر خروج دیپلمات ها و تبعه امریکا از عراق و افغانستان فهمیدم اون شب ایران میزنن…چجوری آقایون نفهمیدن…بعد در مواقع جنگ و بحران چرا مقرهای پوششی امن در اعماق زمین برای فرماندهان رده بالا ندارید…لطفا کسی نگه طالب شهادت بودن که جواب دیگه ای میدم چون خونم از تعدی اسرائیل به وطنم داره میجوشه…این نشون میده فرماندهان ما بیشتر عقیدتی عمل کردن تا اینکه با طرحی استراتژیک برخورد میکردند…ملت خودش ثابت کرد و در کنارتون ۱۲ روز کامل بود و خیلی چیزها فدا کردیم…الان نوبت نظام و دولته با قانون جدید و روش مملکت داری جدید و قاطعیت در قانون خودش به ملت ثابت کنه قبل از اینکه دیر بشه
این نشون میده که فرماندهان ما استراتژی نظامی و امنیتی بلد نیستند…من آدم معمولی با شنیدن خبر خروج دیپلمات ها و تبعه امریکا از عراق و افغانستان فهمیدم اون شب ایران میزنن…چجوری آقایون نفهمیدن…بعد در مواقع جنگ و بحران چرا مقرهای پوششی امن در اعماق زمین برای فرماندهان رده بالا ندارید…لطفا کسی نگه طالب شهادت بودن که جواب دیگه ای میدم چون خونم از تعدی اسرائیل به وطنم داره میجوشه…این نشون میده فرماندهان ما بیشتر عقیدتی عمل کردن تا اینکه با طرحی استراتژیک برخورد میکردند…ملت خودش ثابت کرد و در کنارتون ۱۲ روز کامل بود و خیلی چیزها فدا کردیم…الان نوبت نظام و دولته با قانون جدید و روش مملکت داری جدید و قاطعیت در قانون خودش به ملت ثابت کنه قبل از اینکه دیر بشه